Pilnie potrzebni są - i to od zaraz - pracownicy budowlani, inżynierowie, kierowcy ciężarówek, koparek i inni specjaliści. Nieco później pracodawcy będą szukać specjalistów IT, lekarzy, średniego i młodszego personelu medycznego, pedagogów, itp. Łącznie potrzeba będzie kilkadziesiąt tysięcy rąk do pracy. A tych brakuje.
Nie w Suwałkach, niestety, ale w obwodzie kaliningradzkim. Niedawno informowaliśmy o planach inwestycyjnych w tym regionie Federacji Rosyjskiej. Teraz nieco więcej wiadomości, bo być może szanse podjęcia tam pracy dostaną też mieszkańcy naszego regionu.
Rosyjskie Detroit
Osiemnastego października br., strzałami z rakietnicy w szczerym polu, na opuszczonych ziemiach dawnego państwowego gospodarstwa rolnego, między trasą Lublańską a wsią im. Aleksandra Kosmodemiańskiego, dano sygnał wielkim spychaczom do rozpoczęcia budowy klastra samochodowego w obwodzie kaliningradzkim. Strzelali przedstawiciele koncernów „AVTOTOR” i BMW. W przedsięwzięcie jest zaangażowanych więcej zagranicznych koncernów, a klaster tworzą rosyjski "Autotor” i kanadyjska Magna. Ta sama, która chciała inwestować w Warszawie, ale zrezygnowała.
Na powierzchni prawie tysiąca hektarów, wchodzących w skład specjalnej strefy ekonomicznej, powstanie pięć fabryk samochodów oraz 16 zakładów produkujących podzespoły i części zamienne do aut. Będzie tu praca dla 20 tysięcy ludzi plus dla kilku tysięcy w otoczeniu fabryk.
Miasto Ogród
Równolegle z budową obiektów produkcyjnych powstanie dzielnica mieszkaniowa na 50 tysięcy osób - w tym dla 20 tysięcy pracowników nowych zakładów oraz kilku tysięcy z innych firm, które powstaną w i wokół klastra. Równolegle będzie budowana infrastruktura towarzysząca, w tym kilka szkół średnich i przedszkoli, placów zabaw, placówek kultury, ośrodków edukacyjnych i naukowo-technicznych, restauracji i innych obiektów. Osada ma już swoja nazwę: „Miasto Ogród”, bo będzie tam, podobnie jak i w samym Kaliningradzie, wiele zieleni.
Mieszkania są budowane także poza tym programem. Od początku 2013 roku w obwodzie kaliningradzkim wybudowano 5153 mieszkań. Łącznie 2013 w obwodzie kaliningradzkim ma zostać oddanych do użytku do 620.000 metrów kwadratowych mieszkań. W Polsce spadek liczby mieszkań oddanych do użytkowania odnotowano w br. w jedenastu województwach, w tym największy w warmińsko-mazurskim aż o 15,4%, gdzie ponadto zanotowano spadek liczby mieszkań, na realizację których wydano pozwolenia, aż o 38,3%. W 2012 roku na Warmii i Mazurach zbudowano 5,5 tys. mieszkań o pow. 527 tys. m2.
Chińsko-amerykańskie inwestycje
Chiński producent elektroniki TCL i Kaliningradzka firma "Telebalt" podpisały w październiku 2013 roku umowę na budowę fabryki telewizorów w obwodzie. Światowy lider w dziedzinie technologii sieciowych - firma Cisco (San Jose, Kalifornia, USA), stała się zaś 31 października 2013 roku partnerem Kaliningradu w tworzeniu klastra innowacyjnego - Ingrad-Baltica,
Projekt Ingrad-Baltica zakłada utworzenie klastra innowacyjnego, w którym w 2014 roku rozpocznie funkcjonowanie 120 firm, tworzących 2500 miejsc pracy. W oparciu o klaster IT w Kaliningradzie będą wdrażane technologie medyczne, w tym w telemedycynie. - Jesteśmy gotowi podzielić się swoim doświadczeniem w dziedzinie technologii komunikacyjnych, instalacji sieciowego oprogramowania, aby pomóc w realizacji badań i rozwoju - zapowiedział amerykański menedżerem Cisco - Duncan Mitchell.
Gusiewskie klastry
W 30 - tysięcznym Gusiewie, miasteczku graniczącym z polską kilkunastotysięczną, popegeerowską Gołdapią, ze stopą bezrobocia 22,2%, tworzy się z kolei klaster przemysłu elektronicznego, zaprojektowany tak, aby stać się centrum rozwoju innowacji w regionie. Ma tu rozwijać się mikroelektronika i nanotechnologia, prowadzona będzie produkcja elektroniki użytkowej i dekoderów dla usług telewizji satelitarnej pod marką "Satellite Ogólne", a także będzie działał klaster innowacyjny rozwoju naukowego i technologicznego " Technopolis GS".
Klaster będzie obejmować strefę przemysłową, centrum badawcze i edukacyjne, inkubator przedsiębiorczości. Planuje się stworzenie około 5000 nowych miejsc pracy, przyciągnięcia specjalistów IT z Europy. W ciągu najbliższych pięciu lat będą wybudowane w okolicy Gusiewa domy jednorodzinne i wielorodzinne obliczone na 4500 mieszkańców, przeznaczone dla pracowników parku przemysłowo – technologicznego i ich rodzin, a także przedszkole, centrum medyczne, zoo, kompleks muzealny i wystawienniczy, infrastruktura drogowa i komunalna.
Projekt realizuje „GS Group” – międzynarodowy holding, prowadzący działalność w dziedzinie telekomunikacji i innych rynków innowacyjnych. Według gubernatora obwodu, Mikołaja Cukanova, "Technopolis GS" stanie się filarem rozwoju społeczno-gospodarczego wschodnich rejonów obwodu kaliningradzkiego i centrum rozwoju innowacji w całym regionie.
Biotechnologia, parki przemysłowe
W Prawdinsku powstanie, jeszcze w tym roku, pierwszy w Federacji zakład biotechnologii, zajmujący się procesem oczyszczenia kwasu mlekowego oraz produkcją na jego bazie biokompozytów. Projekt, który realizuje spółka rosyjska "Polycomplexes". Roczna wielkość oczyszczonego kwasu mlekowego będzie wynosić nieco jak 16.000 ton oraz 50.000 ton rocznie biokompozytów. "Polycomplexes", od 2009 roku prowadzi działania w dziedzinie biotechnologii przemysłowej, biochemii i produkcji polimerów. Ponadto firma realizuje rosyjski projekt pilotażowy przetwarzaniu kwasów organicznych, biopolimerów i biokompozytów. Wdraża klastry biotechnologiczne w wielu regionach Rosji, a także w Kazachstanie i Wenezueli.
W 2014 roku rozpocznie się budowa dużego parku przemysłowego "Hrabrowo". w pobliżu Kaliningradu, w okolicy międzynarodowego lotniska o tej samej nazwie. Park "Hrabrowo", o obszarze prawie 272 ha, zostanie przeznaczony dla małych i średnich firm, w tym w celu produkcji komponentów dla przemysłu motoryzacyjnego i stoczniowego w regionie. Park będzie też miejscem do produkcji biżuterii z bursztynu. Ponadto znajdzie się tu inkubator dla projektów w dziedzinie technologii informacyjnych i uruchamiania nowej małej działalności gospodarczej. Zostaną też tu wybudowane domy mieszkalne, przedszkola, stadion sportowy i inne placówki.
Powrót Niemców
W obwodzie zaczyna brakować rąk do pracy. Administracja obwodu, w ramach nowego programu repatriacji, planuje przyjmować co roku od 4,8 do 6 tys. Rosjan z innych regionów Federacji. Statystyki wskazują, że zasoby pracowników w rosyjskiej enklawie będą w najbliższych latach znacznie się kurczyć (ponad 23 proc. mieszkańców Kaliningradu jest w wieku poprodukcyjnym).
W latach 2007-2012 na pobyt stały przybyło już 21.000 rodaków z 35 krajów, a jedna czwarta wszystkich przybyłych pochodzi z Federacji Rosyjskiej. Gubernator obwodu, Nikołaj Cukanow, powiada zaś, że najbardziej wysunięty na zachód Rosji region jest nie tylko liderem pod względem liczby przesiedleńców, lecz również „rosyjskim salonem dla Europejczyków”. Gubernator wyjaśnił, że obwód przyciąga także zagranicznych studentów i inwestorów. Cukanow mówi o takim zjawisku, jak powrót rosyjskich Niemców, którzy przesiedlili się do Niemiec w latach 1980-90.
W pierwszej kolejności mają być przyciągani imigranci w zawodach, na które jest popyt na regionalnym rynku pracy, a w szczególności lekarze, średni i młodszy personel medyczny. Ze względu na skalę inwestycji, w tym w związku z nadchodzącym Mundialem w 2018, który odbędzie się i w Kaliningradzie, jak również w celu realizacji długoterminowego programu rozwoju społeczno-gospodarczego obwodu, potrzebna też pracowników do budownictwa, inżynierów, naukowców i innych wysoko wykwalifikowanych specjalistów.
Czy Mazurzy i Suwalczanie pojadą „na roboty” do Kaliningradu?
W mediach regionu północno-wschodniego pojawiły się już pierwsze ogłoszenia o poszukiwaniu pracowników do obwodu kaliningradzkiego. Jedną z ciekawszych ofert było stanowisko dyrektora dużej piekarni. Nie wymagano nawet znajomości języka rosyjskiego.
Problemem na razie jednak jest brak odpowiednich przepisów i umów regulujących wymianę ofert i zatrudnienia np. Polaków w Rosji.
Władze województwa warmińsko-mazurskiego chcą wysyłać bezrobotnych do rosyjskiego obwodu kaliningradzkiego i zabiegają o to, aby umowa o małym ruchu granicznym objęła na terenach sąsiadujących z obwodem kaliningradzkim także swobodny przepływ pracowników. Miałoby to zmniejszyć bezrobocie, które na Warmii i Mazurach jest najwyższe w Polsce.
Już 28 września 2012 r. podpisana została umowa o współpracy pomiędzy Ministerstwem Rozwoju Regionalnego Obwodu Kaliningradzkiego a Wojewódzkim Urzędem Pracy w Olsztynie, obejmująca m.in. współpracę dotyczącą poprawy sytuacji na rynku pracy, w tym obsługi bezrobotnych i współpracy z przedsiębiorcami obu regionów Podobną umowę ma UP w Gdańsku. W połowie lutego ruszył polsko-rosyjsko-litewski program, w ramach którego strona polska stara się wypracować zasady przepływu pracowników.
Czy w Suwałkach myśli się o czymś takim? Na razie, nie. I pewnej będzie tak, jak z ruchem bezwizowym, który został „przespany” przez suwalskich polityków.
Szansa dla firm
Pojedynczemu człowiekowi trudno na razie samemu zatrudnić się w obwodzie kaliningradzkim. Łatwiej zaistnieć dla firm polskich, które mogą potem kierować do pracy w obwodzie swoich pracowników. Gdy tylko wieść się rozniosła o planowanej budowie w Kaliningradzie miasteczka na 50 tysięcy mieszkańców, prezydent Elbląga od razu tam wyruszył z grupą firm budowlanych. Rozmowy są w toku. Także kaliningradzka specjalna strefa ekonomiczna myśli o otwarciu swoich przedstawicielstw w Polsce, m.in. w Gdańsku Elblągu, Olsztynie, Gołdapi.
W badaniu Antal Global Snapshot, 67 proc. pracodawców w Rosji (nie tylko z obwodu) poinformowało o planach zatrudnienia w najbliższym czasie specjalistów i menedżerów. 58 proc. ankietowanych wyraziło zamiar przyjęcia kandydatów z obszaru sprzedaży i marketingu, 26 proc. – logistyki, 22 proc. – IT, a 21 proc. – produkcji i administracji – wylicza Luc Jones, starszy partner w Antal Rosja. Dodaje, że branże najdynamiczniej zatrudniające to FMCG, farmacja, budownictwo, bankowość i produkcja przemysłowa.
Kaliningradzki Mundial
Polskie firmy z branży budowlanej chcą też pomagać Rosjanom w przygotowaniach do Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej w 2018 r. W czerwcu polscy przedsiębiorcy pojechali do Kaliningradu, by dzielić się doświadczeniami z Euro 2012 i rozmawiać o ewentualnych kontraktach. Misję "Polska-Rosja: Od Mistrzostw Europy do Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej" zorganizowała Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Konsulatu Generalnego RP w Kaliningradzie.
Ze względu na skalę inwestycji, w tym w związku z nadchodzącym Mundialem w 2018, który odbędzie się i w Kaliningradzie, jak również w celu realizacji długoterminowego programu rozwoju społeczno-gospodarczego obwodu, potrzebna wielu pracowników do budownictwa, inżynierów, naukowców i innych wysoko wykwalifikowanych specjalistów.
W 2012 roku w obwodzie kaliningradzkim przeciętne wynagrodzenie wyniosło 21.510 rubli, czyli ok. 2,2 tys. polskich złotych. Niewiele, ale fachowcy, a szczególnie w nowoczesnych branżach, zarabiają kilka razy więcej.
Jako że w graniczącym w obwodem kaliningradzkim województwem warmińsko -mazurskim stopa bezrobocia oscyluje wokół 20 proc. i najwyższa w Polsce, a na Suwalszczyźnie jest niewiele mniejsza, kto wie, może to tam będą niebawem emigrować młodzi wykształceni ludzie z tego regionu. Może to być o tyle łatwiejsze, że Gusiew ma podpisane umowy o współpracy z samorządami Gołdapi i Olecka w woj. warmińsko-mazurskim, a nawet z Pabianicami, Lublinem, Grajewem. Suwałki zaś współpracują z Czerniachowskiem.
Od 1 grudnia 2012 roku obowiązuje też nowy przepis nakładający na emigrantów zarobkowych obowiązek przedstawienia dokumentu potwierdzającego znajomość języka rosyjskiego. Taki dokument wydawać będą specjalne komisje działające przy uczelniach wyższych. Rosyjskie władze będą również honorować, potwierdzone notarialnie, zaświadczenie o ukończeniu kursu językowego za granicą. Zwolniono z tego obowiązku obywateli Białorusi i Osetii Południowej, gdzie rosyjski jest drugim językiem państwowym.
Jan Wyganowski
