W 2014 roku u zbiegu Kościuszki i Placu Józefa Piłsudskiego odsłonięty został pomnik Marszałka. Jesienią po drugiej stronie Parku Konstytucji 3 Maja, po przekątnej, stanie pomnik jego drugiej żony, suwalczanki Aleksandry Piłsudskiej, z domu Szczerbińskiej.
2023 został ogłoszony zarówno przez Sejm, jak i Radę Miejską Rokiem Aleksandry Piłsudskiej, jednej z dwóch, obok Marii Konopnickiej, najbardziej znanych i wybitnych suwalczanek. Z inicjatywą budowy pomnika wystąpił do samorządu Związek Piłsudczyków Rzeczypospolitej Polskiej Oddział Ziemi Suwalskiej Towarzystwo Pamięci Józefa Piłsudskiego. Wszyscy radni byli za, ale długo toczyły się spory dotyczące lokalizacji. Powołana przez prezydenta Suwałk komisja architektoniczno-urbanistyczna zarekomendowała trawnik od ulicy Kościuszki przy Szkole Podstawowej nr 2, której fundatorką i patronką jest Aleksandra Piłsudska.
Na to miejsce nie zgodzili się inicjatorzy ani członkowie Społeczego Komitetu budowy Pomnika. Już w trakcie sesji przegłosowana została poprawka, wskazująca na pas drogowy ulicy Hamerszmita przy skrzyżowaniu z ul. Mickiewicza obok parkingu zlokalizowanego naprzeciwko I Liceum Ogólnokształcącego w Suwałkach.
Takiej lokalizacji, z względu na duży ruch uliczny i konieczność likwidacji 4 miejsc parkingowych niechętni byli m.in. prezydent Czesław Renkiewicz i radny Jacek Niedźwiedzki, szef suwalskich struktur Platformy Obywatelskiej. Ten ostatni wskazywał na szacowane na ok. 100 tys. zł koszty przygotowania terenu i nie zadowoliła go informacja, że tylko 15 tys. stanowić będzie wład miejskiego Zakładu Dróg i Zieleni, że pozostałe koszty wykonania i postawienia monuentu pomnika zobowiązuje się ponieść Oddział Piłsudczyków i Społeczny Komitet budowy Pomnika, którego sekretarzem jest Bogdan Bezdziecki, radny Prawa i Sprawiedliwości.
- Komitet wystąpi o pieniądze do ministerstwa kultury czy spółek Skarbu Państwa i PiS w październiku, przy okazji odsłonięcia pomnika, zorganizuje w Suwałkach przedwyborczą imprezę – nie mógł pogodzić się działacz Platformy.
- Być może złożymy wniosek do ministerstwa kultury, ale nie widzę w tym nic złego – odpierał Bogdan Bezdziecki i skutecznie (za poprawką przenoszącą lokalizację spod Szkoły nr 2 na róg Hamerszmita i Mickiewicza głosowało 13 radnych, 4 było przeciw i 4 się wstrzymało) zachwalał lokalizację pomnika.
- To bardzo uczęszczane miejsce. Pojawiają się tam też duże grupy turystów, a wpływ na to ma m.in. sąsiedztwo Centrum Informacji Turystycznej. Zmieniono też lokalizację większości imprez miejskich i przeniesiono je na bulwary. Za sprawą tego, obok tego punktu spacerują zarówno suwalczanie, jak i goście. Uzyskamy więc tam największy efekt poznawczy. Każdy, kto przejdzie obok, zwróci uwagę na pomnik i dowie się, kim ona była – dowodził Bogdan Bezdziecki.
Wszyscy wiedzą, że była drugą żoną Marszałka Józefa Piłsudskiego, ale już nie wszyscy, że przede wszystkim patriotką, już od suwalskich czasów gimnazjalnych bojowniczką o wolność ojczyzny, konspiratorką, społeczniczką. Za wybudowaniem jej pominika głosowało 19 radnych, 1 był przeciw i 1 się wstrzymał.
Aleksandra Piłsudska z domu Szczerbińska należała do Organizacji Bojowej PPS. Służyła w Legionach Polskich i Polskiej Organizacji Bojowej. Jako Marszałkowa była kobietą czynu, prowadzącą bogatą działalność społeczną i charytatywną na rzecz sierot wojskowych, osób bezdomnych, biednej młodzieży oraz kombatantów. Walczyła ponadto o równouprawnienia kobiet. Będąc poza rodzinnym miastem, w okresie międzywojennym nie zerwała związków z Suwałkami, wspierając m.in. lokalne inicjatywy władz w zakresie oświaty. Zaangażowała się między innymi we wspieranie budowy gmachu szkolnego, gdzie znalazły siedzibę szkoły powszechne: Nr 1 i Nr 2. Od 1934 r. Szkoła Podstawowa nr 2 nosi jej imię. W 1935 r. A. Piłsudska została uhonorowana tytułem „Honorowy Obywatel Miasta Suwałk", zaś 12 grudnia 1937 r. w 55. urodziny, władze Suwałk umieściły tablicę na jej rodzinnym domu przy ul. Krzywej (aktualnie Gałaja 47). Po zburzeniu domu dokonano powtórnego odsłonięcia tej tablicy w dniu 11 listopada 1990 r.
Przed trzema laty Rada Miejska nadała nowej ulicy łączącej Sportową z ul. Utrata imię Aleksandry Piłsudskiej. Na ścianie SP 2 pojawił się mural przedstawiający Aleksandra i Józefa Piłsudskich.
- Na tym obrazie Aleksandra jest brzydka i cięgi za to zbiera nie autor, a Miasto – padały głosy na sesji. – To zbyt ważna postać. Żebyśmy nie musieli wstydzić się także pomnika.
Prezydent Suwałk, który wykonuje uchwały radnych, przyznał, że po raz pierwszy za jego kadencji powstanie pomnik bez przeprowadzenia konkursu na projekt czy zlecenia komuś z tytułem profesorskim stworzenia projektu i monumentu.
Prezydent Suwałk podpisze umowę z posiadającym osobowość prawną Związkiem Piłsudczyków. Przygotowanie i budowa pomnika zostanie sfinansowana ze zbiórki publicznej przeprowadzonej przez Społeczny Komitet, który jako inwestor będzie odpowiedzialny za przygotowanie niezbędnej dokumentacji, w tym projektu budowlanego oraz uzyskanie stosownych zezwoleń, określenie parametrów technicznych i materiałów, z jakich zostanie wykonany pomnik oraz za wyłonienie autora i wykonawcy.
Postać Aleksandry Piłsudskiej w wysokości 2 metrów zostanie wykonana z brązu i osadzona na cokole granitowym o wysokości 1 m.
WD
Źródło i fot. UM Suwałki
Fot. Suwalki24.pl
