Od miesiąca, odkąd Jarosław Kaczyński rozpoczął cykl spotkań z członkami i sympatykami Prawa i Sprawiedliwości, by mobilizować ich do przyszłorocznej kampanii samorządowej, trwa dyskusja nad pomysłem już dawno temu zapisanym w programie rządzącej dziś partii.
PiS doszÅ‚o do wÅ‚adzy i realizuje to, co zapowiadaÅ‚o. Wprowadzenie zasady dwóch kadencji dla prezydentów miast, burmistrzów i wójtów ma ograniczyć patologie, ukÅ‚ady, sitwy i kliki. PomysÅ‚odawcy tego rozwiÄ…zania chcÄ… wprowadzenia zmian już w zaplanowanych na jesieÅ„ przyszÅ‚ego roku wyborach. OdrzucajÄ… protesty mówiÄ…ce o tym , że prawo nie może dziaÅ‚ać wstecz. PrzedÅ‚użenie stanu, na który siÄ™ nie godzÄ…, o kolejne osiem lat byÅ‚oby czymÅ› przeciwnym ich intencjom.
GÅ‚ówna kontra w zasadÄ™ kadencyjnoÅ›ci gÅ‚osi, że PiS niedemokratycznym sposobem chce przejąć samorzÄ…dy, że chce wygrać wybory eliminujÄ…c z nich najgroźniejszych konkurentów. Na 107 prezydentów polskich miast, tylko trzech startowaÅ‚o jako kandydaci PiS-u. Gdyby zmianÄ™ w ordynacji wprowadzić już od przyszÅ‚ego roku, w wyborach nie mogÅ‚oby wystartować aż 65 prezydentów miast.
Wykluczony z kandydowania zostaÅ‚by CzesÅ‚aw Renkiewicz (na zdjÄ™ciu), który prezydentem SuwaÅ‚k jest od 2010 roku.
- Prawo nie może dziaÅ‚ać wstecz – przekonuje CzesÅ‚aw Renkiewicz. – To mieszaÅ„cy powinni decydować o tym, kto i jak dÅ‚ugo ma w ich imieniu zarzÄ…dzać miastem. Jeżeli już miaÅ‚yby zostać wprowadzone kadencje, to dlaczego dwie i dlaczego cztero-, a nie na przykÅ‚ad piÄ™cioletnie? Tak naprawdÄ™ w trakcie pierwszej kadencji wszystkiego siÄ™ uczymy. Druga może okazać siÄ™ za krótka, by wdrożyć wszystkie zamierzenia.
- Jeżeli prezydentem czy wójtem zostanie wybrany specjalista w danej dziedzinie, to po oÅ›miu latach rozbratu z branżą przestaje w niej siÄ™ liczyć – kontynuuje prezydent SuwaÅ‚k. - W mniejszych miastach prezydent jest przeÅ‚ożonym dla dużej liczby spóÅ‚ek i instytucji. Który prezes czy dyrektor zechce zatrudnić dotychczasowego szefa? Ograniczenie liczby kadencji zmniejszy też motywacjÄ™ do pracy. Po co siÄ™ wysilać, kiedy i tak bÄ™dÄ™ musiaÅ‚ odejść?
Źle rzÄ…dzi? Zróbmy referendum
Niemal wszyscy samorzÄ…dowcy, którzy zostaliby wyeliminowani, powtarzajÄ…, że o ich losach powinien decydować suweren – mieszkaÅ„cy, którzy w każdej chwili mogÄ… doprowadzić do referendum w sprawie odwoÅ‚ania prezydenta, burmistrza czy wójta. W powiecie suwalskim skuteczne byÅ‚y referenda odwoÅ‚ujÄ…ce Ryszarda Dykierta ze stanowiska wójta gminy Filipów (grudzieÅ„ 2007) czy drugie, z 2012 roku, dotyczÄ…ce wójta Wiżajn Józefa Laskowskiego (w pierwszym, cztery lata wczeÅ›niej, nie byÅ‚o wymaganej 30-procentowej frekwencji).
Jeżeli dwukadencyjność obowiÄ…zywaÅ‚aby już rzÄ…dzÄ…cych, w wyborach 2018 mógÅ‚by wystartować jedynie wójt Raczek Andrzej Szymulewski. NajdÅ‚użej w powiecie, od 1990 roku, kiedy wyboru dokonywali jeszcze radni, rzÄ…dzi wójt Rutki Tartak Jan Racis. Wójtowie pozostaÅ‚ych siedmiu gmin byli wybierani już w 2002 roku lub później, w wyborach powszechnych.
WiÄ™kszość Polaków jest za i dla wszystkich
W ostatnim miesiÄ…cu zostaÅ‚o przeprowadzonych wiele sondaży, z których wynika, że Polacy sÄ… za zasadÄ… dwóch kadencji. Chcieliby jednak, by objęła ona także radnych oraz parlamentarzystów. Argument, że nie sÄ… to przedstawiciele wÅ‚adzy wykonawczej, tylko uchwaÅ‚o- lub ustawodawczej i że szkoda marnować ich wiedzÄ™ i doÅ›wiadczenie odrzucajÄ… także tezami o sitwie, klice i ukÅ‚adach. Partie polityczne również budowane sÄ… na zasadzie klientelistycznej – bÄ™dÄ™ dziaÅ‚aÅ‚ lub oddam gÅ‚os, ale „za coÅ›” – za 500+ czy stanowisko. PosÅ‚owie zawsze zagÅ‚osujÄ… tak, jak chce szef partii, by ponownie znaleźć siÄ™ wysoko na listach wyborczych. WokóÅ‚ siebie zaÅ› czÄ™sto skupiajÄ… różnych „przybocznych” czy „kapciowych”, którzy po wyborczym zwyciÄ™stwie obejmujÄ… posady, zwalniane przez czÅ‚onków, sympatyków, czy ludzi kojarzonych z przegranÄ… partiÄ….
Ważne, że dyskusja zostaÅ‚a wywoÅ‚ana i jeszcze trochÄ™ potrwa. Najważniejsze, czy i w jaki sposób zmiany w ordynacji zostanÄ… wprowadzone.
Wojciech Drażba
