W ubiegłym roku w Puńsku, a w bieżacym w litewskim uzdrowiskowo - turystycznym miasteczku Birsztany (Birštonas) w ten piątek i sobotę odbędzie się Europejski Dzień Współpracy.
Każdego roku w krajach Unii Europejskiej jest Å›wiÄ™towany Europejski DzieÅ„ WspóÅ‚pracy. Jest to coroczny cykl imprez organizowanych we wrzeÅ›niu, majÄ…cych na celu promocjÄ™ regionów i krajów uczestniczÄ…cych we wspóÅ‚pracy transgranicznej. HasÅ‚o tegorocznego Europejskiego Dnia WspóÅ‚pracy - "Europa jest tobÄ…".
Takie obchody organizowane sÄ… także w ramach Programu WspóÅ‚pracy Interreg V-A Litwa-Polska. W 2018 roku goÅ›ciÅ‚a uczestników programu i chwaliÅ‚a siÄ™ dorobkiem w zakresie wspóÅ‚pracy transgranicznej gmina PuÅ„sk. W 2019 roku ten zaszczyt przypadÅ‚ wspóÅ‚pracujÄ…cemu z wieloma polskimi samorzÄ…dami litewskiemu miasteczku Birštonas.
Impreza odbędzie się w najbliższy piątek, 6 września w godz. 16:30 do 20:00 i sobotę, 7 września od 11:00 do 20:00.
Program Interreg V-A Lietuva- Polska wraz z innymi programami wspóÅ‚pracy transgranicznej organizuje w Birštonas 7 wrzeÅ›nia dyskusjÄ™ "Dobrzy sÄ…siedzi bliżsi niż krewni? Czy sÄ…siedzi Litwy zbliżyli siÄ™ do siebie?" Spotkanie rozpocznie siÄ™ o godzinie 16:00.
Znani Litwini mieszkajÄ…cy w krajach sÄ…siednich, jak również wybitne osobistoÅ›ci stosunków transgranicznych wÅ‚Ä…czÄ… siÄ™ do debaty publicznej poÅ›wiÄ™conej Dniu WspóÅ‚pracy Europejskiej. Kwestie, które zostanÄ… omówione wskażą aspekty wspóÅ‚pracy europejskiej, jej programów i ich wpÅ‚ywu na codzienne życie ludzi mieszkajÄ…cych na obszarach przygranicznych.
Ponadto, w namiocie europejskich programów wspóÅ‚pracy odbÄ™dzie siÄ™ wiele interaktywnych dziaÅ‚aÅ„. BÄ™dzie można napisać, co Europa oznacza dla mnie, być częściÄ… interaktywnej sieci, znaleźć specjalne miejsca w Birštonas podążajÄ…c za mapÄ…, wziąć udziaÅ‚ w quizie i wygrać nagrody oraz wiele innych ciekawych rzeczy!
Program WspóÅ‚pracy Interreg V-A Litwa-Polska, razem z innymi programami Interreg, bÄ™dzie miaÅ‚ swój namiot podczas festiwalu. BÄ™dzie tam można spotkać partnerów projektowych, poznać efekty wspóÅ‚pracy lub skonsultować (po wczeÅ›niejszej rejestracji na stronie http://www.vilniusjts.eu/events) koncepcjÄ™ projektowÄ… planowanÄ… do zÅ‚ożenia w ramach aktualnego naboru wniosków w Programie.
Konsultacje dla wnioskodawców w czwartym naborze projektów
Wspólny Sekretariat Programu Interreg V-A Litwa-Polska zaprasza też na indywidualne konsultacje dla potencjalnych beneficjentów w ramach czwartego naboru wniosków.
OdbÄ™dÄ… siÄ™ w Birštonas w dniach 6-7 wrzeÅ›nia na Litwie oraz w okresie 9-13 wrzeÅ›nia w siedzibie Wspólnego Sekretariatu Programu w Wilnie, a także w siedzibach Regionalnych Punktów Kontaktowych w Polsce: w województwach podlaskim i warmiÅ„sko-mazurskim.
Celem konsultacji jest wsparcie potencjalnych beneficjentów w procesie przygotowania wniosku aplikacyjnego. Wymagana jest wczeÅ›niejsza rejestracja. Formularz rejestracyjny dostÄ™pny jest na stronie http://www.vilniusjts.eu/events
Czwarty nabór
Przypomnijmy, że czwarty, otwarty nabór wniosków w ramach Programu wspóÅ‚pracy Interreg V-A Litwa-Polska wspierajÄ…cego projekty dwustronne, zostaÅ‚ otwarty 10 czerwca 2019 r. Ostateczny termin skÅ‚adania wniosków upÅ‚ywa 30 wrzeÅ›nia 2019 r. o godz. 16:00 czasu litewskiego (GMT + 02:00). Wnioski muszÄ… fizycznie dotrzeć do Wspólnego Sekretariatu Technicznego, na adres Konstitucijos av. 7, LT-09308, Wilno, Litwa, Å‚Ä…cznie z wersjÄ… elektronicznÄ…, najpóźniej w wyżej wymienionym terminie.
W ramach 4. otwartego naboru mogÄ… być skÅ‚adane wnioski, obejmujÄ…ce dziaÅ‚ania przyczyniajÄ…ce siÄ™ do realizacji nastÄ™pujÄ…cych priorytetów:
Priorytet 1. Zachowanie i ochrona środowiska naturalnego oraz promowanie efektywnego gospodarowania zasobami;
Priorytet 2. Promowanie trwaÅ‚ego i wysokiej jakoÅ›ci zatrudnienia oraz wsparcie mobilnoÅ›ci pracowników;
Priorytet 3. Promowanie wÅ‚Ä…czenia spoÅ‚ecznego, walka z ubóstwem i wszelkÄ… dyskryminacjÄ….
Szczególnie oczekiwane, z punktu widzenia Programu, sÄ… projekty dwustronne, przyczyniajÄ…ce siÄ™ do realizacji celu szczegóÅ‚owego Programu 2.2. Zmniejszenie bezrobocia poprzez skoordynowane inicjatywy transgraniczne na rzecz zatrudnienia oraz osiÄ…gniÄ™cia wskaźników produktu:
Dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego wynosi aż 85% caÅ‚kowitych kosztów kwalifikowalnych, natomiast partnerzy projektu muszÄ… wnieść 15% wkÅ‚adu wÅ‚asnego. Minimalny dopuszczalny budżet projektu wynosi ponad 50 000,00 euro, a maksymalny caÅ‚kowity budżet projektu wynosi 1 mln euro.
Birsztany
Pierwsza wzmianka o Birsztanach pochodzi z czternastego wieku, gdzie wymienia siÄ™ je jako „zagrodÄ™ nad sÅ‚onÄ… wodÄ…”. Przez wieki istniaÅ‚ tu zamek i dwór wÅ‚adców Litwy, który peÅ‚niÅ‚ rolÄ™ letniej rezydencji i królewskich terenów Å‚owieckich. Z odkryciem leczniczych wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci źródeÅ‚ mineralnych utworzono w Birsztanach uzdrowisko. Dzisiejsze kilkutysiÄ™czne Birsztany sÅ‚ynÄ… z wód mineralnych, kÄ…pieli, leczniczego bÅ‚ota i sanatoriów. Nowoczesne metody i techniki zabiegów z wodÄ… mineralnÄ… i leczniczym bÅ‚otem, leczÄ… różnorodne choroby i pomagajÄ… każdemu odzyskać siÅ‚y psychiczne i fizyczne. WyjÄ…tkowo delikatne powietrze Birsztan, otoczonych przez lasy i zakola Niemna, ma pozytywny wpÅ‚yw na ciaÅ‚o i dziaÅ‚a jak jeden wielki inhalator.
Domy rozsiane pomiÄ™dzy drzewami. Muzea w eleganckich willach, neogotycki koÅ›cióÅ‚ z wieżą wskazujÄ…cÄ… na niebo. Wszystko to w okolicach niezwykle rzadkiej urody. Uzdrowisko otaczajÄ… bory sosnowe peÅ‚ne grzybów. Z pobliskiej Góry Witolda, jednej z najwyższych na Litwie, widać wspaniaÅ‚Ä… naturalnÄ… panoramÄ™ wijÄ…cego siÄ™ w meandrach Niemna.
Spragnieni żeglugi po zakolach najwiÄ™kszej litewskiej rzeki mogÄ… wypożyczyć kajak lub popÅ‚ynąć na wycieczkÄ™ Å‚odziÄ…. NastÄ™pnie zejść na brzeg i odwiedzić obserwatorium ptaków. ChÄ™tni ogarniÄ™cia caÅ‚ego piÄ™kna jednym spojrzeniem mogÄ… poszybować ku niebu balonem lub wyjąć maÅ‚y samolot na lotnisku w PociÅ«nai. Z lotu ptaka otwierajÄ… siÄ™ nieopowiedziane przestrzenie.
Autem, statkiem, balonem, karocÄ…
Do Birštonas nie tak daleko. Można jechać albo przez Budzisko. Potem na Mariampola, a nastÄ™pnie drogÄ… prowadzÄ…cÄ… do Wilna. W rejonowym Prienai, betonowym mostem, przeskakujemy Niemen i wjeżdżamy na teren Regionalnego Parku ”PÄ™tla Niemna”. Uważany on jest za jeden z najpiÄ™kniejszych i najbardziej naturalnych na Litwie. Można też jechać przez Ogrodniki, kierujÄ…c siÄ™ nastÄ™pnie na OlitÄ™ (Alytus). Najlepiej, kierujÄ…c siÄ™ do uzdrowiska, cuda przyrody podziwiać z lotu ptaka, korzystajÄ…c np. z organizowanych przez polskich i litewskich rajdów lotniczych lub zamawiajÄ…c sobie lot np. samolocikiem w Marijampole lub Alytus.!
Od poÅ‚owy kwietnia 2014 roku można do Birštonas dopÅ‚ynąć z Kowna statkiem. Można też samemu wynająć Å‚ódkÄ™, kajak. Organizowane sÄ… spÅ‚ywy kajakowe z Olity do Birsztan (59 km). Można również popodziwiać nie tylko najwiÄ™ksze, 29 kilometrowe, zakole Niemna, czyli tzw. zakrÄ™t Balwierzycki, lub popÅ‚ynąć najkrótszym zakolem (17 km), zaczynajÄ…cym siÄ™ w Prienai. Organizatorzy wypoczynku w tym uroczym miasteczku proponujÄ… nawet podróż statkiem wikingów rÄ™cznie. SÄ… też w miasteczku i okolicy do wynajÄ™cia powozy, karety nawet, a zimÄ… sanie.
Jak już dotrzemy do Birštonas, można tam skorzystać z możliwoÅ›ci lotu nad PÄ™tlÄ… balonem. To dopiero przeżycie.
Birsztany do dziÅ› nie majÄ… kolei
Jeszcze za cara goÅ›cie jechali powozami kurierskimi. Jeden ze szlaków wiódÅ‚ m.in. przez Augustów. TrasÄ™ z Warszawy do Augustowa powóz pokonywaÅ‚ w 20-30 godzin. Z Augustowa mknÄ…Å‚ już pociÄ…g do Kowna, gdzie przesiadano siÄ™ do karocy. Jedna z nich jest eksponowana w miejskim muzeum.
Piękny widok z wieży obserwacyjnej
12 lipca br., w pobliżu uzdrowiskowego miasteczka Birsztany otwarto dla zwiedzających wieżę obserwacyjną, najwyższą obecnie na Litwie.
Wieża zostaÅ‚a zbudowana w pÄ™tali Niemna w Parku Regionalnym na grzbiecie ŠkÄ—vonys.
Wysokość caÅ‚ej wieży wynosi 51 metrów, ale w rzeczywistoÅ›ci znajduje siÄ™ 137 m nad poziomem morza.
Wieża ma 300 stopni. Podczas wchodzenia na wieżę jest sześć przestrzeni oddechowych, ponieważ trudno byÅ‚oby pokonać tÄ™ wysokość bez odpoczynku. Solidna metalowa konstrukcja wieży jest ozdobiona modrzewiowymi panelami, a trójkÄ…tne okna przypominajÄ… wzory rzeźbione w drewnie. Wieża - czworokÄ…tny równik z ażurowym dachem kontynuuje tradycjÄ™ litewskiej architektury obronnej, przypominajÄ…c stare drewniane wieże zamku i zwiÄ…zane z późniejszÄ… architekturÄ… dzwonnic koÅ›cielnych.
Magiczne wioski
BÄ™dÄ…c w uzdrowisku koniecznie trzeba wybrać siÄ™ w najbliższe jego okolice. NaprawdÄ™ jest co zobaczyć. We wsi, Nemajunai, w zagrodzie ludowej artystki Rimante Butkuve, można obejrzeć drewniane anioÅ‚y, a w miejscowym drewnianym koÅ›cióÅ‚ku w stylu neogotyckim znajduje siÄ™ kilim, wykonany z tradycyjnych pasów mÅ‚odych mężatek, majÄ…cy magiczne moce! Z kolei w „wÄ…wozie węża”, na terenie byÅ‚ej wsi Smalinicia, urzÄ…dzony jest park rzeźb. WejÅ›cia do niego strzegÄ… dwa węże. W centrum placu, z dużego kamienia, wydrążono oÅ‚tarz, strzeżony przez wajdelotki (pogaÅ„skie kapÅ‚anki) i najważniejszego pogaÅ„skiego Boga - Perkunasa. WieÅ› Pupasodis, leżącÄ… w „Dainavos Parkas”, zdobiÄ… zaÅ› rzeźby ludowego twórcy - Użkurnisa, oparte na motywach opowiadaÅ„ znanego litewskiego pisarza V. Kreve. We wsi Panemuninku znajdziemy zaÅ› muzeum lasu. W miejscowym leÅ›nictwie jest możliwość zamówienia wycieczki, jazdy konnej, bryczkÄ…, zimÄ… jazdy saniami. I takich miejsc, i usÅ‚ug jest tu o wiele wiÄ™cej. DziaÅ‚ajÄ… wiejskie kluby turystyczne, wioÅ›larskie, strzeleckie, oferujÄ…ce organizacjÄ™ polowaÅ„, spÅ‚ywów, jazdy konnej, paintball, nawet, jak we wsi Kumieciai, korty tenisowe. SÄ…, rzecz jasna, wypożyczalnie rowerów.
„Vytautas” i „Birute”
Kto byÅ‚ na Litwie, pewnie kosztowaÅ‚ wody „Vytautas” lub „Birute”, wÅ‚aÅ›nie one sÄ… produkowane tu, w Bartonie. W Birsztanach jest aż 25 źródeÅ‚ wody mineralnej, którÄ… zaczÄ™to butelkować już w 1924 roku.
W październiku 2013 roku pierwsza partia wody mineralnej spóÅ‚ki Birštono mineraliniai vandenys wyruszyÅ‚a do Zjednoczonych Arabskich Emiratów.
WYG
ŹródÅ‚o: Program Interreg Polska –Litwa; samorzÄ…d Birsztan; mat. wÅ‚asne
Fot. SamorzÄ…d Birszatan i Park Regionalny