Gmina Rutka- Tartak. Kolędowanie z Gwiazdą

Zespół Szeszupiaki z Rutki–Tartak kultywują dawne tradycje, w tym świąteczne z okazji Bożego Narodzenia: śpiewanie starych pastorałek i Kolędowanie z Gwiazdą.

Tuż po Bożym Narodzeniu, w piątek, 27 grudnia była okazja zobaczyć ten obrzęd podczas kolędowania po miejscowości Rutka- Tartak.

- Oczekujcie ich ze słodyczami i innymi podarkami – zachęcał kilka dni wcześniej GOK w Rutce- Tartak. No i ludzie chętnie oczekiwali

Jak donosi Gminny Ośrodek Kultury:

„Po kolędzie dostał dukta złotnego,

owoców i słodyczy do tego.

Byście sobie długo żyli, zdrowe i wesołe byli

na ten Nowy Rok!”

Kolędowanie – zwyczaj starszy niż chrześcijaństwo…

Natomiast, jak informuje Narodowy Instytut Dziedzictwa i Kultury Wsi, co prawda słowo „kolędnicy” dziś kojarzy się większości z nas z grupkami dzieci, które po Bożym Narodzeniu i Nowym Roku w przebraniach chodzą po wsiach i śpiewem wysławiają nowonarodzonego Jezusa. Tymczasem korzenie tego zwyczaju są bardzo stare.

„Skąd wziął się ten zwyczaj, jakie było jego znaczenie, co ma wspólnego z Bożym Narodzeniem i co było pierwsze – kolędnicy czy kolędy? – pyta i odpowiada Narodowy Instytut Dziedzictwa i Kultury Wsi:

Jak większość obrzędów okołoświątecznych tak i zwyczaj kolędowania jest starszy niż chrześcijaństwo i swoje korzenie ma w kulturze Słowian. Ściśle związany jest ze Szczodrymi Godami – słowiańskim świętem obchodzonym pod koniec grudnia, podczas którego nasi przodkowie celebrowali zwycięstwo światła nad ciemnością. Ten szczególny czas trwał przez 12 dni – do 6 stycznia. Nie wolno było wtedy pracować fizycznie a jedyną dozwoloną pracą było dokarmianie i opieka nad zwierzętami.

Kolędowanie pierwotnie było związane z zaklinaniem urodzaju i płodności a jego istotą była wymiana darów. Kolędnicy odwiedzali wszystkie domy składając gospodarzom i mieszkańcom jak najlepsze życzenia i wróżąc im pomyślność i urodzaj a w zamian otrzymywali datki lub smakołyki takie jak słodycze, orzechy czy suszone owoce. Obdarowywano ich tzw. „szczodrakami” – specjalnie robionymi na tę okazję pierogami lub bułkami oraz „stwurzunką” – pieczywem w kształcie figurek zwierząt. Bardzo ważne było odwiedzenie wszystkich domów – pominięcie któregoś gospodarstwa było bardzo złym znakiem i zwiastowało nieszczęście. Kolędnicy nie tylko składali życzenia ale tańczyli, popisywali się, odgrywali scenki.

Samo słowo „kolęda” miało wiele znaczeń. Nazywano tak sam obrzęd, ale także dary oraz specjalne pieśni „życzące” oraz powitalne i pochwalne na cześć odwiedzanych gospodarzy. Wraz z nadejściem chrześcijaństwa zwyczaj ten, podobnie jak wiele innych, zyskał zupełnie nową treść i interpretację – informuje na swoim profilu społecznościowym Narodowy Instytut Dziedzictwa i Kultury Wsi.

Źródła i fot: Gminny Ośrodek Kultury Rutka - Tartak: Narodowy Instytut Dziedzictwa i Kultury Wsi