Litwa okazała się krajem o najwyższym spożyciu alkoholu na mieszkańca. Mieszkańcy tego kraju piją średnio 12,3 litra alkoholu rocznie, wynika z raportu Organizacji Rozwoju i Współpracy Gospodarczej z listopada br.
Po Litwie są Austria (11,8 litra) i Francja (11,7). Pięciu największych „liderów” zamykają Czechy (11,6 litra) i Luksemburg (11,3 litra).
Szóste miejsce zajęły Łotwa i Irlandia, których mieszkańcy spożywają średnio 11,2 litra alkoholu.
Rosja znalazła się również na liście dziesięciu „najbardziej pijących krajów” i zajęła siódme miejsce z wskaźnikiem 11,1 litra. Jednak z przedstawionych danych wynika, że spożycie alkoholu w tym kraju znacznie spadło od 2007 r., kiedy Rosja wyprzedzała inne kraje pod tym względem.
Węgry są wraz z Rosją na siódmym miejscu z wskaźnikiem 11,1 litra. Ósme miejsce przypadło Niemcom (10,8 litra), dziewiąte Portugalii (10,7 litra), a dziesiąte Polsce (10,6 litra).
Najbardziej „niepijącymi” narodami są: Indonezja (0,3 litra), Turcja (1,4 litra), Izrael (2,6 litra), Indie (3,0 litra) i Kostaryka (3,8 litra).
W prawie wszystkich badanych krajach spożycie alkoholu na mieszkańca spadło w latach 2007–2017.
Litewska walka z alkoholizmem
Raport dotyczył, jak widać, lat 2007- 2017.Natomiast według danych WHO, w 2018 roku przeciętny Litwin wypijał w roku aż ok. 15 litrów czystego alkoholu.
Litewski rząd, od kilku lat coraz ostrzej walczy z alkoholizmem.
Od 1 stycznia 2016 roku zakazano sprzedaży alkoholu na stacjach paliwowych. Od marca 2017 roku akcyza na mocny alkohol wzrosła na Litwie o 23 proc. a akcyzy na piwo i wino aż o 112 proc. Cena wina jest wyższa o 17 proc.
Od 1 stycznia 2018 roku alkohol jest sprzedawany w sklepach od poniedziałku do piątku w godzinach 10.00-20.00, natomiast w niedziele od 10.00 do 15.00. W restauracjach, kawiarniach itp. alkohol można nabyć w tych godzinach, kiedy nie jest on dostępny w sklepach, tj. od poniedziałku do soboty od 20.00 do 10.00, w niedziele od godziny 15.00 do 10.00. Sprzedaż alkoholu podlega dwóm ograniczeniom: dostępne są jedynie lane napoje alkoholowe, które należy spożyć na miejscu. Alkohol jest sprzedawany tylko w kuflach, kieliszkach, lampkach itp.
Od 2018 roku zakazana została także reklama alkoholu, w tym w sieciach społecznościowych. Wprowadzono restrykcje dotyczące wieku i są one najostrzejsze w Europie: wiek uprawniający do spożywania alkoholu podniesiono do 20 lat.
Z kolei od 1 stycznia 2020 roku na Litwie podczas masowych imprez można będzie handlować tylko niskoprocentowym alkoholem - do 7,5 proc. Natomiast na plażach nie można będzie w ogóle sprzedawać alkoholu.
Eksperci z Litewskiego Instytutu Wolnego Rynku przestrzegają przed radykalnym zaostrzeniem kontroli nad obrotem alkoholem. Ostrzegają, że prowadzi to do rozwijania się szarej strefy. Instytut zauważa, że w 2017 roku, po raz pierwszy od pięciu lat, na Litwie odnotowano wzrost szarej strefy w handlu alkoholem. Wzrosła też liczba osób kupujących alkohol za granicą, głównie w Polsce i na Łotwie. Wprowadzane od stycznia ograniczenia mogą te zjawiska dodatkowo wzmocnić.
Natomiast resort zdrowia wskazuje na to, że średnie roczne spożycie spadło w 2018 roku o litr na osobę, wpływy z akcyzy powiększyły się o 80 milionów euro, a liczba zgonów związanych z alkoholem spadła prawie o połowę (w stosunku do 2010 roku).
Czy naprawdę spożycie alkoholu spadło, trudno o jednoznaczna odpowiedź. Stosunkowo prostym sposobem na pokonanie prawa bywają też podróże na Białoruś i do Polski - do sklepów w Sejnach, Suwałkach. Zresztą Litwini zakładają u nas własne sklepy z alkoholem (np. Vinoteka)
Dalsze ograniczenia w sprzedaży alkoholu
Mimo to, litewski parlament przyjął jesienią 2019 roku dwie nowe poprawki do ustawy o kontroli alkoholu ograniczające sprzedaż alkoholu w dużych opakowaniach. Posłowie zakazali sprzedaży mocnego alkoholu w bardzo małych pojemnikach. Od 1 listopada 2020 roku nie będzie też można kupić piwa o mocy powyżej 6 proc. oraz niektórych napojów alkoholowych w plastikowych opakowaniach o pojemności powyżej 200 ml.
Obecnie taki zakaz dotyczy napojów o mocy przekraczającej 7,5 proc.
Napoje alkoholowe o mocy poniżej 6 proc. będą mogły być sprzedawane w butelkach o pojemności do 1 litra.
Nowe przepisy zakazują także sprzedaży napojów alkoholowych w małych opakowaniach i buteleczkach, w których koncentracja alkoholu etylowego wynosi pow. 22 proc.
WYG
