14 marca już po raz ósmy obchodzimy Międzynarodowy Dzień Snu. Jest to dzień, w którym możemy zastanowić się nad tym w jaki sposób spędzamy 1/3 naszego życia.
Można by zapytać czy jest sens zastanawiać się nad taką banalną czynnością jaką jest spanie. Wszak każdy z nas śpi. Okresowo zdarzają się problemy z bezsennością, ale samo spanie jest czymś tak naturalnym i mimowolnym, że wydaje się, iż nie wymaga refleksji. Czy na pewno?
Zacząć powinniÅ›my od tego, że wiÄ™kszość z nas marginalizuje znaczenie snu. W pogoni za sukcesem, przytÅ‚oczeni obowiÄ…zkami Å›pimy coraz krócej. Jeszcze w latach 40' XX w. przesypialiÅ›my Å›rednio 8 godzin. Obecnie Å›pimy już tylko ok. 6 godzin – czyli znacznie poniżej okreÅ›lonego minimum (7–9). Nie pozostaje to bez konsekwencji. AmerykaÅ„scy naukowcy postulujÄ… nawet – na Å‚amach magazynu „Sleep” – by dzieÅ„ pracy rozpoczynaÅ‚ siÄ™ o 10:00. MiaÅ‚oby to zwiÄ™kszyć efektywność pracowników i obniżyć liczbÄ™ wypadków w pracy i na drodze.
Sztuczne źródÅ‚a Å›wiatÅ‚a sprawiÅ‚y, że ciemność nigdy nie zapada, a my możemy prowadzić naszÄ… nocnÄ… aktywność. To dobrodziejstwo staÅ‚o siÄ™ jednoczeÅ›nie źródÅ‚em wielu problemów.
Paul R. Martin w swojej książce „Liczenie baranów” przytaczajÄ…c dane z Wlk. Brytanii zwraca uwagÄ™ na to, że niewyspani kierowcy powodujÄ… wiÄ™cej wypadków drogowych niż kierowcy pod wpÅ‚ywem alkoholu. Niedobór snu może być przyczynÄ… problemów z ukÅ‚adem krążenia, ukÅ‚adem immunologicznym, powodować cukrzycÄ™, demencjÄ™, depresjÄ™ czy udar. Skutkuje zaburzeniami równowagi hormonalnej i otyÅ‚oÅ›ciÄ…, zmniejsza odporność, prowadzi do zaburzeÅ„ żoÅ‚Ä…dkowo-jelitowych i spadku libido.
Potrzebny jest ogólnokrajowy program profilaktyczny, który zwracaÅ‚by uwagÄ™ na to, że nie możemy marginalizować snu. Program, który zachÄ™caÅ‚by do tego, aby poÅ›wiÄ™cać na sen odpowiedniÄ… ilość czasu (jak programy, które zachÄ™cajÄ… do mycia zÄ™bów przez odpowiednio dÅ‚ugi czas, wszyscy pamiÄ™tamy – „Zobacz jak krótko myjÄ… zÄ™by nasze dzieci”, czy do codziennego czytania dzieciom). Odpowiedni sen jest elementem higieny psychicznej. JeÅ›li pokażemy ludziom jak ważny jest sen, jakie niesie ze sobÄ… korzyÅ›ci (m.in. pozwala nam siÄ™ regenerować, poprawia pamięć i zdolność uczenia siÄ™), jak można korzystać z marzeÅ„ sennych (choćby poprzez praktykowanie Å›wiadomego Å›nienia), sen stanie siÄ™ bardziej atrakcyjny. Przestanie być postrzegany jako marnotrawstwo czasu, zÅ‚o konieczne, ale jako źródÅ‚o wielu możliwoÅ›ci. Stanie siÄ™ przyjemnoÅ›ciÄ…. Może nadszedÅ‚ czas byÅ›my na nowo odkryli jako spoÅ‚eczeÅ„stwo zalety snu.
W VIII MiÄ™dzynarodowy DzieÅ„ Snu Ruch Oneironautyczny życzy wszystkim piÄ™knych, bÅ‚ogich snów.
Ile czasu powinniśmy poświęcać na sen?
WedÅ‚ug ekspertów z Narodowej Fundacji Snu w USA, którzy zebrali siÄ™ na poczÄ…tku tego roku:
Małe dzieci (1-2 lat): 11-14 godzin
Przedszkolaki (3-5 lat): 10-13 godzin
Dzieci w wieku szkolnym (6-13 lat): 9-11 godzin
Nastolatki (14-17 lat): 8-10 godzin
Młodzież (18-25 lat): 7-9 godzin
Dorośli (26-64 lat): 7-9 godzin
Starsze osoby dorosłe (65+): 7-8 godzin
Mariusz Sobkowiak