Uroczystym apelem, wniesieniem chorągwi szkoły rozpoczął się nowy rok szkolny w Szkoły Podstawowej z Polskim i Litewskim Językiem Nauczania im. Dariusa i Girėnasa w Puńsku.
To imię bohaterskich litewskich lotników szkoła nosi od stycznia 2005 roku. Tak zdecydowali w głosowaniu w grudniu 2004 roku sami uczniowie.
W 2018 roku, przy ulicy niedaleko szkoły, samorząd gminny w Puńsku postawił pomnik ku pamięci bohaterskich lotników. Autorem dzieła jest miejscowy rzeźbiarz Zenon Knyza,
W szkole są w nie tylko klasy litewskie, ale i polskie. W litewskich 70 procent przedmiotów jest nauczanych w języku litewskim. Niestety, od lat brakuje podręczników.
Za to nie brakuje zdolnych uczniów. To z tej szkoły pochodzi większość uczniów litewskiego liceum w Puńsku. Uczniowie biorą z powodzeniem udział w wielu konkursach, zarówno w Polsce, jak i na Litwie.
Wspaniale spisali się uczniowie Szkoły Podstawowej w Puńsku w poprzednim roku szkolnym m.in. w kreatywnym konkursie. Stowarzyszenie Lituanistów wspólnie z litewską Państwową Komisją Języka Litewskiego, Instytutem Literatury i Folkloru Litewskiego, Instytutem Języka Litewskiego, Towarzystwem Języka Litewskiego zorganizowało konkurs kreatywny dla uczniów pn. „Nasz pejzaż językowo-kulturowy”.
Na konkurs nadesłano ponad 150 prac. W konkursie wzięli udział uczniowie ze wszystkich szkół regionalnych Litwy oraz uczniowie z USA, Polski, Irlandii i Norwegii. Wyniki ogłoszono w marcu br.
Zdobyli trzecie miejsce:
- Za Komiks „Litewskość w suwalskim trójkącie”. klasa 5. (Rimas Vitkauskas, Dovydas Baguckas, Patricija Balytaitė)
- Za Komiks „Kto nie broni wolności, nie jest jej godzien” kl. 8. (Gabija Sroskeliūnaitė, Inesa Nevulytė, Onutė Radzevičiūtė, Sara Pykytė).
Były nagrody i wysokie miejsca i w innych konkursach.
W szkole działają też różne koła zainteresowań, zespoły artystyczne, sportowe, z koszykówką na czele.
Historia szkoły ma długie tradycje.
Już w 1526 r., dekretem synodu papieskiego, nakazano założenie szkół w każdej parafii. Miały one działać od późnej jesieni do wiosny. Podstawowym podręcznikiem był katechizm. Taka szkoła działała także w Puńsku. Pierwsze wiadomości na jej temat pochodzą z końca XVII w.
W latach carskiego zakazu druku książek i czasopism litewskich na terenie Puńska i okolic działały, prowadzone przez najmowanych nauczycieli, tzw. „daraktariai”, małe szkółki wiejskie. W czasie I wojny światowej Towarzystwo,, Žiburys ’’ założyło w Puńsku szkołę, w której uczył J. Baltrukonis.
W latach międzywojennych w Puńsku nie było szkoły z litewskim językiem nauczania, natomiast język litewski wykładany był jako przedmiot.
W 1944 r., gdy linia frontu przesunęła się na zachód, założono szkoły w: Puńsku, Przystawańcach i Widugierach. Niestety, uczono w nich po polsku, a dopiero od 1951 r. można było tworzyć szkoły z litewskim językiem nauczania. Jednak część nauczycieli języka litewskiego nie miała odpowiednich kwalifikacji.
W latach 1952-1953 powstały szkoły z litewskim językiem nauczania w: Puńsku, Wojtokiemiach, Widugierach i Nowinkach, a w piętnastu szkołach języka litewskiego uczono jak odrębnego przedmiotu.
Pierwsi nauczyciele byli nie tylko pedagogami, ale także aktywnie uczestniczyli w życiu kulturalnym lokalnej społeczności: Juozas Maksimavicius, Petronele Jakimaviciene, Brone Kliucinskiene, Jonas Stoskeliunas, Juozas i Elena Vainai, Juozas Sigitas Paransevicius, Algis Uzdila i inni.
Sieć litewskich szkół, powstała w latach 1952-1956, przetrwała w stanie niemalże niezmienionym do końca XX wieku. W XXI wieku ostały na terenie gminy Puńsk ostały się już tylko dwie szkoły podstawowe: w Puńsku i Widugierach.
Krótka „oświatowa kołdra”
Wójt gminy W. Liszkowski mówi, że w 2022 roku na oświatę trzeba było dołożyć z gminnego budżetu 3 mln zł, w 2023 roku już ok. 4 mln zł, tj. niewiele mniej niż rządowa subwencja oświatowa, która w br. ma wynieść 5,4 mln zł. Tymczasem planowane dochody własne gminy na 2023 rok z podatków i opłat lokalnych (m.in. podatek od nieruchomości, rolny, leśny, od środków transportowych, itp.) wyniosą ok.5,6 mln zł. Nie ma po prostu już z czego dokładać, szczególnie, że gmina realizuje szereg inwestycji. Co prawda są one dofinansowywane w dużej mierze z różnych rządowych i unijnych dotacji, ale trzeba mieć i wkład własny, a także pieniądze na zapłatę za roboty, bo zwrot następuje dopiero po zakończeniu inwestycji. W br. na wyprzedzający finansowanie z budżetu gminy wydatków na inwestycje pochodzące ze środków Polskiego Ładu przewidziano 3 mln zł. Gmina od kilku lat ratuje się emisją długoterminowych obligacji gminnych, ale i je trzeba wykupywać, choć są tańsze w obsłudze od kredytów bankowych.
W.Liszkowski zaznacza to już od miesięcy, że, jeżeli nie otrzyma pomocy z polskiego lub litewskiego rządu, to. trzeba będzie podjąć decyzję likwidacji Szkoły Podstawowej w Widugierach - ostatniej wiejskiej szkoły na terenie gminy. Pierwsza szkoła litewska w Widugierach powstała jeszcze w czasie okupacji niemieckiej w 1916 roku w domu Wincentego Niewulisa. Z wieloma przeszkodami funkcjonuje do dziś.
WYG
Źródła: sppunsk; UG Puńsk
Fot: Szkoła Podstawowa w Puńsku
