Komisja Europejska zleciła na początku 2020 roku badania na temat możliwości rozwoju turystyki na polsko - litewskim obszarze przygranicznym. Fundusze pochodzą z UE.
W ramach realizowanego na zlecenie Komisji Europejskiej projektu pt. „Identyfikacja kluczowych elementów transgranicznego funkcjonalnego obszaru turystycznego na pograniczu polsko - litewskim” samorządy polskie i litewskie zawarły porozumienie, którego celem jest rozwój turystyki na obszarze:
strona litewska - rejon łoździejski, rejon kalwaryjski, rejon wyłkowyski
strona polska - miasto Sejny i gminy: Sejny, Giby, Krasnopol, Puńsk, Rutka-Tartak, Szypliszki i Wiżajny
Przypomnijmy, że 14 marca 2018r. samorządowcy z Polski: Gminy Puńsk, Gminy Rutka Tartak, Gminy Giby, Gminy Sejny, Miasta Sejny, Gminy Szypliszki, Gminy Wiżajny oraz litewscy: Rejonu Łoździejskiego, Rejonu Kalwaryjskiego, Rejonu Wiłkowyskiego podpisali deklarację „o podjęciu wspólnych prac umożliwiających Rządom Rzeczpospolitej Polskiej i Republiki Litewskiej oraz organom Unii Europejskiej podjęcie decyzji o utworzeniu polsko-litewskiego transgranicznego obszaru funkcjonalnego w celu poprawy poziomu życia mieszkańców obszaru pogranicza polsko-litewskiego. Do projektu przystąpiła też nieco później gmina Krasnopol.
Cztery koncepty
W wyniku dotychczasowych prac opracowano cztery koncepty rozwoju transgranicznych produktów turystycznych, które mogą się opierać na połączeniu polskiej i litewskiej oferty rekreacyjno-wypoczynkowej. Będą one rozwijane w następujących grupach roboczych:
Grupa robocza nr 1 „Magiczne pogranicze”
Wyróżnikiem tej oferty jest mistyka, tajemniczość, baśniowa aura rozciągająca się nad obszarem i krajobraz urzekający turystów pięknem przyrody, ciekawe miejsca i obiekty związane z legendami, baśniami, bogatą i różnorodną kulturą ludową.
Przykładowe produkty turystyczne: wioski tematyczne rozwijające baśniowy szlak łączący wioski bajek (istniejący produkt, wymagający „rewitalizacji”), udział w wydarzeniach i imprezach, imprezy tematyczne, wydarzenia kulturalne takie jak np. festiwale teatrów amatorskich wystawiających baśnie i legendy, inscenizacje terenowe baśni i legend, widowiska „światło i dźwięk”, transgraniczne szlaki tematyczne, turystyka „trójstykowa”.
Grupa robocza nr 2 „Tajemnicza kraina Jaćwingów”
Wyróżnikiem tej oferty są materialne i niematerialne relikty historii i kultury Jaćwingów – tajemniczego plemienia pruskiego, który we wczesnym średniowieczu zamieszkiwał te ziemie, a które już obecnie funkcjonują jako atrakcje turystyczne obszaru.
Przykładowe produkty turystyczne: transgraniczne szlaki tematyczne (np. „Szlak Jaćwingów”) i ścieżki poznawcze (piesze, rowerowe) prowadzone przy obiektach związanych z Jaćwingami; rozwój sieci wakacyjnych wiosek Bałtów po obu stronach granicy i stworzenie planu odwiedzin w tych wioskach, jako spójnej opowieści, która prowadzi
turystę po dawnej Jaćwieży; organizacja wydarzeń po obu stronach np. imprezy, rekonstrukcje historyczne; rozwój oferty turystycznej wokół osad jaćwieskich (np. inscenizowanie obrzędów i zwyczajów z aktywnym udziałem turystów); wyrób pamiątek i suwenirów związanych z kulturą jaćwieską; organizacja jarmarków jaćwieskich po obu stronach granicy; jednolite oznaczenie miejsc związanych z Jaćwingami; digitalizacja zbiorów związanych z Jaćwingami np. pochodzących ze zbiorów muzealnych; stworzenie wirtualnych tras turystycznych po Jaćwieży.
Grupa robocza nr 3 „Zielone zacisze – niespieszna turystyka i zdrowe życie”
Wyróżnikiem tej oferty jest lokalizacja obszaru poza skupiskami turystyki masowej oraz jego unikalne walory przyrodnicze i piękne krajobrazy, jako potencjał dla turystyki zrównoważonej i ekologicznej w stylu „slow tourism”.
Przykładowe produkty turystyczne: wakacje na wsi (agroturystyka wsparta ofertą zagospodarowania czasu wolnego na bazie lokalnych walorów i zdrowego żywienia); zielone wakacje (wakacje w ekologicznym gospodarstwie agroturystycznym); zielone szkoły (wypoczynek i edukacja dla dzieci i młodzieży); rajdy rowerowe i piesze (np. nordic walking); turystyka kulinarna m.in. degustacje potraw np. w restauracjach, podczas lokalnych imprez kulturalnych (np. jako pokazy kulinarne z udziałem publiczności), sprzedaż potraw regionalnych na miejscu, na wynos i przez Internet; transgraniczna impreza kulinarna pt. festiwal kartacza; turystyka specjalistyczna oraz aktywna np. wędkarstwo, jeździectwo, spływy kajakowe, turystyka ornitologiczna.
Grupa robocza nr 4 „Wspólne dziedzictwo”
Wyróżnikiem tej oferty jest niematerialne i materialne dziedzictwo historyczne i kulturowe, m.in. liczne zabytki, miejsca pamięci, muzea czy szlaki tematyczne, które łączy się z ofertą kulturalną (imprezy, warsztaty rękodzieła, jarmarki folklorystyczne).
Przykładowe produkty turystyczne: wycieczki edukacyjne; budowanie tematycznych kolekcji muzealnych i czasowa wymiana zbiorów; transgraniczne inicjatywy i imprezy promujące wspólne dziedzictwo obszaru; tematyczne trasy turystyczne (np. dwory pogranicza polsko-litewskiego); eksploracja granicy z przewodnikiem; digitalizacja zabytków i tworzenie wirtualnych produktów turystycznych; szkoły letnie języka polskiego i języka litewskiego; transgraniczne letnie szkoły folkloru i kultury ludowej; plenery malarskie i rzeźbiarskie.
Organizatorzy zapraszają wszystkich zainteresowanych współpracą transgraniczną na rzecz rozwoju polsko-litewskich produktów turystycznych o przyłączenie się do przynajmniej jednej z czterech grup roboczych. Grupy te będą spotykać się po obu stronach granicy oraz online w okresie lipiec – wrzesień 2020 roku w celu m.in.:
- proponowania kierunków rozwoju oferty turystycznej opartej na tych konceptach,
- proponowania konkretnych transgranicznych produktów turystycznych, w których rozwój mogą się zaangażować poszczególni uczestnicy grupy,
- przygotowywania propozycji projektów transgranicznych, które będą wspierały rozwój turystyki.
Natomiast zainteresowane podmioty (np. obiekty noclegowe, gastronomiczne, wypożyczalnie sprzętu turystycznego, ośrodki wypoczynkowe, gospodarstwa agroturystyczne, instytucje kultury, organizacje pozarządowe oraz inne podmioty, których działalność jest związana z turystyką) proszone są o przesyłanie swoich zgłoszeń na adres e-mail: pszkarnulis@um.sejny.pl do 6 lipca 2020.
Zgłoszenie powinno zawierać: nazwę zainteresowanego podmiotu i jego adres; dane kontaktowe osoby reprezentującej podmiot: imię i nazwisko, stanowisko/funkcję, numer telefonu i adres e-mail; nr i nazwę grupy roboczej, do której chce należeć dany podmiot.
Do zgłoszonych podmiotów wysłane kierowane będą dalsze informacje dotyczące prac w poszczególnych grupach roboczych
Z myślą o funduszach Unii Eeuropejskiej
Projekt Transgranicznego Polsko - Litewski Obszaru Funkcjonalnego już wcześniej zyskał poparcie m.in. polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, które przyznało w 2018 roku 122 985,00 zł na realizację zadania p.n. „Budowa relacji społecznych, gospodarczych, kulturalnych, edukacyjnych i turystycznych mieszkańców stref przygranicznych Polski i Litwy.”
Jesienią 2018 roku zakończył się cykl konsultacji społecznych na temat programu dla mającego powstać Transgranicznego Polsko - Litewskiego Obszaru Funkcjonalnego. Celem była szeroka debata dotycząca lokalnych relacji polsko-litewskich i zebranie materiałów do diagnozy oczekiwań ludności zamieszkującej na pograniczu polsko-litewskim co do zakresu potrzeb rozwoju relacji bilateralnych w aspekcie gospodarczym, infrastrukturalnym, współpracy kulturalnej, edukacyjnej, turystycznej i wspólnego rozwiązywania lokalnych problemów i bezpieczeństwa.
W spotkaniach i dyskusjach brali udział m.in. działacze samorządowi i lokalni przedstawiciele życia gospodarczego, nauczyciele, działacze kultury i zwykli mieszkańcy.
Wypracowano szereg wniosków, propozycji, postulatów w wielu dziedzinach życia społecznego i gospodarczego pogranicza.
Dla Sejn i współpracujących samorządów w praktyce funkcjonowanie obszaru funkcjonalnego sprowadza się do zdobywania funduszy na realizację potrzebnych inwestycji: m.in. drogi, komunikację, tworzenie miejsc pracy czy współpracę międzynarodową.
Polscy i litewscy samorządowcy liczą na to, że w nowej perspektywie po 2020 roku wspólnie uda się pozyskać fundusze, które będą zarezerwowanie w budżecie UE dla obszarów przygranicznych.
WYG
