Inicjatywa transportu publicznego „Lazdijai veža” (Łoździeje wożą), realizowanego w ramach tego projektu także w gminie Puńsk, znalazła się w finale European Policy Innovation Awards, zwanych politycznymi Oscarami.
Konkurs Policy Innovation Awards jest organizowany przez Institute of Policy Innovation od 2017 roku. Corocznie nagradza wybitne idee w polityce europejskiej, które w kreatywny sposób rozwiązują dzisiejsze wyzwania i przyczyniają się do dobrobytu całego społeczeństwa lub społeczności.
Spośród 337 zgłoszonych w br. projektów w zakresie polityki europejskiej z 26 krajów, jury składające się z 1045 obywateli, wybrało 80 finalistów, po 10 w każdej kategorii. Wszyscy reprezentują różnorodne innowacyjne pomysły, które mają realny wpływ na ich społeczności. Pochodzą ze wszystkich szczebli władzy, od lokalnego po krajowy, i obejmują szeroki zakres kategorii.
Projekty oceniano według trzech kryteriów: innowacyjności, współpracy i trwałości.
Nagrodzony projekt “Improving Energy Efficiency in Lithuania” („Poprawa efektywności energetycznej na Litwie“), został dofinansowany ze środków Komisji Europejskiej w ramach Programu LIFE, a dla Puńska także środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Startował w konkursie w kategorii Rozwój Lokalny i znalazł się wśród 10 finalistów. Pozostali finaliście pochodzą z Grecji, Szwecji, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Austrii, Belgii, Francji oraz Wilna.
Wożą bezpłatnie od drzwi do drzwi
Ocenie w tej kategorii poddano wdrożony w rejonie Łoździejskim oraz gminie Puńsk system transportu publicznego, który umożliwia lokalnym mieszkańcom zamawianie samochodu „od drzwi do drzwi” i jazdę nie po stałych trasach, ale na żądanie.
W ramach realizacji projektu rejon łoźdiejski zakupił trzy ośmioosobowe samochody elektryczne, zainstalował dwie stacje ładowania, stworzył aplikację mobilną oraz uruchomiła call center.
Gmina Puńsk zakupiła elektryczny 9-osobowy bus, przeznaczony do nieodpłatnego przewozu osób potrzebujących, niemających własnego transportu i bez możliwości dostania się do lekarza, szpitala, urzędu, sklepu itp.
Usługi transportowe w br. możliwe są w dni robocze w godz. 8.00-14.00. Priorytetem jest ustalony harmonogram jazdy:
- Trasa Sankury – Widugiery – Puńsk – co najmniej 1 dzień w tygodniu, w godz. 8.00-12.00
- Trasa Puńsk – Sejny - we wtorki w godz. 8.00-12.00
Zamówienie busa telefonicznie w praktyce oznacza to, że osoba dzwoniąca może ustalić z kierowcą konkretny czas i trasę przejazdu z uzasadnieniem jej konieczności. Możliwe jest ustalenie przystanku początkowego i końcowego z możliwością przemieszczania się „domu do domu”, co jest priorytetem w przypadku osób starszych i niedomagających.
Gmina Puńsk na swoją część działań otrzymała dofinansowanie ze środków KE w wysokości 74.447,00 EUR. Następnie Gmina Puńsk wystąpiła z wnioskiem o dofinansowanie swojej części przedsięwzięcia do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który został zweryfikowany pozytywnie i w dniu 13.07.2022 r. została podpisana umowa o dofinansowanie na kwotę 203.389,00 zł.
Koszt zakupu busa wyniósł zaś 362.843,85 zł. Gmina dołożyła z własnego budżetu tylko kilkanaście tysięcy złotych,
Co najważniejsze, pojazd elektryczny nie generuje dwutlenku węgla. Ponadto w ramach projektu Gmina Puńsk zakupiła także stację ładowania na kwotę 74.916,84 zł (dofinansowanie z Programu LIFE). Stacja zamontowana została przy budynku Domu Kultury Litewskiej w Puńsku.
Pozostałe działania Gminy Puńsk
Rolą Gminy Puńsk w tym projekcie – jako jedynego partnera zagranicznego - jest powielenie i wdrożenie projektu zrównoważonej mobilności wiejskiej w Polsce w oparciu o wyniki projektu pilotażowego w gminie litewskiej - Administracji Samorządu Rejonu Łoździeje.
Partner jest odpowiedzialny za bezpośrednie powielanie rezultatów projektu w skali transnarodowej. Aby zapewnić szerszy transfer dobrych praktyk, Gmina Puńsk przygotuje również rekomendacje dla innych polskich gmin, które zostaną przedstawione podczas seminarium, na które zostaną zaproszone sąsiednie jednostki samorządu terytorialnego i nie tylko.
Termin zakończenia całego projektu: 31.12.2030 r.
Działania rejonu łoździejskiego
Sonata Dumbliauskienė, dyrektor administracji rejonu łoździejskiego, która w miniony czwartek uczestniczyła w ceremonii wręczenia nagród w Warszawie, powiedziała, że idea projektu „Lazdijai veža” ( Łoździeje wożą) narodziła się w poszukiwaniu bardziej zrównoważonej mobilności ludzi żyjących na odległych obszarach i zmniejszenia wykluczenia społecznego.
- Ponieważ społeczeństwo się starzeje, a wsie pustoszeją, gminy muszą rezygnować z niewygodnych i nieopłacalnych tras komunikacji miejskiej. W rezultacie dotyka to negatywnie potrzeb najbardziej wrażliwych grup w naszym społeczeństwie. Cieszymy się, że zostaliśmy zauważeni jako jedna z 10 najlepszych europejskich inicjatyw w kategorii rozwój lokalny - mówiła podczas uroczystości i S. Dumbliauskienė.
Onutė Juodkienė, przewodnicząca dekanatu Caritas w Łoździejach, nieustannie spotyka ludzi, dla których program „Łoździeje Wożą” jest jedyną opcją wygodnego poruszania się.
- Ludzie są bardzo zadowoleni z tych usług - mówi O. Juodkien.: Zaopiekujemy się np. pacjentem onkologicznym, który musiałby przejść 4 kilometry do przystanku komunikacji miejskiej. A jak mógłby przynieść do domu produkty, które kupił lub otrzymał od organizacji charytatywnej? Są i inne sytuacje, np. do Caritasu przyjechały tym autobusem Ukrainki mieszkające w Wiejsiejach z dziećmi i zabrały ubrania, jedzenie, które otrzymały i wróciły tym autobusem do miejsca czasowego zamieszkania. To najlepszy projekt ze wszystkich, jakie widziałem mieszkając w Łoździejach. A kierowcy są bardzo pomocni - pomagają wsiąść, wnieść rzeczy - wyjaśniała przewodnicząca dekanatu Caritas w Łoździejach.
- Pokazaliśmy, jak można wdrożyć pomysły, które rozwiązują zarówno problemy środowiskowe (zanieczyszczenie transportu publicznego), jak i społeczne (wykluczenie ludzi) - powiedział natomiast Vytautas Vrubliauskas, dyrektor Agencji Zarządzania Projektami Środowiskowymi RL.
Według V. Vrubliauskasa, Łoździeje okazały się wzorem do naśladowania:- Europa już nas usłyszała, teraz chcemy zainteresować więcej gmin litewskich. Zobowiązujemy się do współpracy, aby dobre rozwiązania transportowe docierały również do innych odległych miejscowości.
WYG
Na fot: 1.Wręczane nagród - finaliści
2. Elektryczny bus gminy Puńsk
3. dyrektor ds. administracyjnych rejonu łoździejskiego Sonata Dumbliauskienė oraz Ieva Stalevičiūtė, starszy specjalista rejonu łoździejskiego podczas gali European Policy Innovation Awards
2. Elektryczny BUS gminy Puńsk
