W sierpniu w Hołnach Wolmera w gm. Sejny oraz Łoździejach odbyło się spotkanie partnerów polskich i litewskich tworzących Transgraniczny Obszar Funkcjonalny.
Postanowiono m.in. o promocji Turystycznego Transgranicznego Obszaru Funkcjonalnego (TTOF) o nazwie „JATVINGIA - Kraina Jaćwingów”. To wspólna trasa turystyczna pokazująca najciekawsze dziedzictwo przyrodnicze, kulturowo-historyczne i inne miejsca w transgranicznym obszarze funkcjonalnym. Głównym celem tego działania jest stworzenie wspólnego produktu dla potrzeb rozwoju turystki transgranicznego obszaru funkcjonalnego.
W 2018 r. polscy i litewscy samorządowcy rozpoczęli wspólne działania prowadzące do utworzenia TTOF, jako przyszłego katalizatora rozwoju turystyki na pograniczu. Dzięki wsparciu Komisji Europejskiej opisany w raporcie projekt przyczynił się do finalizacji procesu tworzenia TTOF.
W granicach Turystycznego Transgranicznego Obszaru Funkcjonalnego (TTOF) znalazło się ostatecznie dziewięć polskich jednostek samorządu terytorialnego (miasto Sejny i gminy: Sejny, Giby, Krasnopol, Puńsk, Jeleniewo, Rutka-Tartak, Szypliszki i Wiżajny) oraz trzy litewskie jednostki samorządu terytorialnego (rejony: kalwaryjski, łoździejski i wyłkowyski).
Suwalski Park Krajobrazowy wraz z partnerami także przystąpił do tego projektu.
W lutym 2021 r. podpisany został dokument: „Porozumienie o utworzeniu turystycznego transgranicznego obszaru funkcjonalnego „Jatvingia - kraina Jaćwingów” na pograniczu polsko-litewskim”.
Ten projekt transgraniczny ma na celu rozwój potencjału turystyki w celu stworzenia solidnej podstawy do dalszej wspólnej pracy. Czas trwania projektu 15 miesięcy, budżet projektu 93. 596,68 euro, w tym część inwestycyjna, należąca do rejonu Łoździeje to 18.146,87 euro. Projekt jest finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
Ma być jedenaście różnych produktów turystycznych zintegrowanych we wspólnym szlaku turystycznym z ujęciem w aspektach: historii Jaćwieży, dziedzictwa kulinarnego, przyrodniczego, historii, trasa rowerowa i piesza, pielgrzymów, językowa, rodzinna, rzemieślnicza, rekreacji i relaksu (np. sauna). Działanie jest skierowane do szerokiej grupy docelowej: młodzieży, rodzin, osób starszych, grup, indywidualnych turystów.
Promocja w Wilnie
Pierwsza promocja odbędzie się nie byle gdzie, ale w stolicy Litwy - Wilnie podczas „Dni Stolicy”, które potrwają w dniach 3-5 września br.
W najbliższy piątek 3 września w różnych otwartych i pięknych przestrzeniach Wilna rozpocznie się największe święto Wilna – festiwal „Dni Stolicy 2021 „, na który tamtejszy samorząd zaprasza nie tylko mieszkańców, ale i całą Litwę oraz gości z zagranicy na program wydarzeń pełnych znaczących działań kulturalnych.
W alei Giedymina, katedrze, na placach V. Kudirka i Łukiszki, na bulwarze Wilii i na Wielkiej Łące pod Białym Mostem, na wewnętrznym dziedzińcu ulicy Vokiečių odbędzie się wiele imprez kulturalnych, sportowych, rekreacyjnych.
To tu Transgraniczny Obszar Funkcjonalny po raz pierwszy zaprezentuje publicznie obszar turystyczny JATVINGIA - Kraina Jaćwingów”. Turyści i goście festiwalu zostaną zapoznani z jedenastoma nowymi trasami turystycznymi, które zaproszą do podróży drogami i ścieżkami przypominającymi Jaćwingów, dziedzictwo kulinarne, przyrodę, historię, a także możliwości turystyki rowerowej i pieszej, pielgrzymowania, zapewniającej spokojny wypoczynek, możliwości spotkania z rękodziełem ludowym, itp.
Trwają także prace nad filmem, albumem fotograficznym, mapą i aplikacją mobilną promującą te nowe transgraniczne produkty turystyczne.
Na dożynkach w Sejnach
Będą też stoiska Obszaru na XII Dożynkach Powiatu Sejneńskiego, które odbędą się w Sejnach w dniu 19 września 2021 r. (niedziela). Miejsce festynu dożynkowego znajdować się będzie na Targowicy Miejskiej przy ul. Wileńskiej w Sejnach, niedawno zmodernizowanej ( I etap) dzięki pieniądzom z Programu Współpracy Interreg Polska -Lita.
Nieco wczesnej, bo w dniach 10 - 11 września br. obszar turystyczny zostanie zaprezentowany w Sejnach mediom lokalnym i regionalnym.
Liczą na unijne pieniądze
Polskie i litewskie samorządy, tworzące Obszar Funkcjonalny, liczą na bezpośrednie pieniądze na inwestycje z Unii Europejskiej w nowej perspektywie finansowej.
50 projektów
Zaplanowano także około 50 projektów wspierających rozwój obecnych i wykreowanie nowych produktów turystycznych TTOF. Większość proponowanych projektów znajduje się w fazie koncepcyjnej. Wymagają one kontynuacji prac projektowych i kosztorysowych, a także ujęcia w planach finansowych i strategiach rozwoju po obu stronach granicy.
Powodzenie realizacji tych projektów będzie zależało od zdobycia środków finansowych. A, że to jest możliwe, świadczy fakt, że jeszcze w trakcie procesu tworzenia TTOF rozpoczęła się realizacja pierwszego przedsięwzięcia wspólnego tj. projektu nr LT-PL-5R-350 pn. Litewsko-polski obszar funkcjonalny – nowe możliwości rozwoju turystyki, na które partnerzy litewscy i polscy pozyskali wspólnie współfinansowanie z Programu INTERREG Litwa-Polska 2014-2020. Projekt jest realizowany w Sejnach i litewskiej Jonavie.
Wśród zgłoszonych propozycji znalazły się m.in. projekty:
Gmina Puńsk, Wyłkowyszki, Kalwaria, Łoździeje
1.Stworzenie dwóch linii trasy turystycznej „Transgraniczny szlak książkonoszy” od Puńska przez Krejwiany, Giłujsze, Budwiecie do Kalwarii i rejonu wyłkowyskiego w obszarze przygranicznym, włączając takie miejscowości jak: Kybartai, Gražiškiai, Vištytis, Pajevonis, miejsca urodzenia znanych książkonoszy P.Kriaučiūnasa i P.Mikolainisa oraz pomnik kibarckich książkonoszy.
2. Budowa nowego budynku kulturalno-edukacyjnego w Puńsku.
Celem budowy nowego obiektu jest stworzenie miejsca zbioru i ekspozycji książek i czasopism litewskich zakazanych do druku przez władze carskiej Rosji z końca XIX wieku i początku XX wieku dystrybuowane przez tzw.„nosicieli książek”, wyeksponowanie tej historii. W budynku będą odbywać się zajęcia edukacyjne dla dzieci i młodzieży, będzie do tego służył nowy sprzęt audiowizualny i interaktywny. W budynku będzie również mieścić się archiwum mniejszości litewskiej w Polsce oraz Muzeum dotyczące książek litewskich i „książkonoszy”. W obiekcie znajdą się także przestrzenie ekspozycyjne prezentujące zdigitalizowane zbiory zabytkowych druków, ksiąg parafialnych oraz miejscowe czasopismo zarchiwizowane od lat 60. XX wieku.
Transgraniczny szlak miłości od jeziora do jeziora
Partnerzy Gmina Puńsk, Łoździeje, Wyłkowyszki
Cel projektu Powiązanie w jeden projekt turystyczny obecnych i przyszłych atrakcji skierowanych do wiodącej grupy docelowej – turystów podróżujących w grupach, w parach oraz indywidualnie, szczęśliwie i nieszczęśliwie zakochanych, którym na szlaku towarzyszyć będą różne emocje i uczucia. Przesłanie projektu to wielobarwność miłości, nawet tej niespełnionej, która może prowadzić do realizacji ludzkich ambicji w wielu sferach np. poprzez działania artystyczne, sztukę ludową itp.
Planowane działania
Projekt 1. Magiczna droga miłości w Puńsku
W ramach projektu na terenie Puńska i nad jeziorem Punia powstaną dwie atrakcje, adresowane do szczęśliwie i nieszczęśliwie zakochanych, które będą zarazem promowały dalszą część szlaku po stronie litewskiej.
Projekt obejmuje:
1. Ofertę dla szczęśliwie zakochanych (Puńsk, między ul. 1 Maja a ul. Szkolną) tj. budowę kompleksu w stylu wedding przystosowanego do udzielania ślubów w plenerze:
- utworzenie alei miłości w stylu romantycznym wysadzonej drzewami,
- montaż rzeźb i fontanny w stylu romantycznym,
- zakup i montaż instrumentów przestrzennych wielkogabarytowych (np.
gongi, cymbały, dzwonki, metalowe rurki o różnych długościach),
- budowę amfiteatru z zadaszoną sceną (na ok. 500 os.), zaplecze, sanitariaty, oświetlenie, nagłośnienie i technika sceniczna.
2. Ofertę dla nieszczęśliwie zakochanych (Puńsk, obok byłej plebanii):
- zagospodarowanie terenu przy byłej plebanii (Muzeum Sztuki Ludowej): ogrodzenie, ławki nadziei dla nieszczęśliwie zakochanych (ławki multimedialne z opowieściami: ławka łez, ławka przemyśleń, ławka nadziei itp.),
- montaż monidła w stroju ludowym, weselnym, obrzędowym,
- przygotowanie ekspozycji sztuki ludowej wykonanej przez nieszczęśliwie zakochaną kobietę (dawną mieszkankę plebanii) w Muzeum Sztuki Ludowej,
- organizację imprezy: inscenizacja magicznej Nocy Świętojańskiej z wróżbami, puszczaniem wianków, poszukiwaniem kwiatu paproci, ogniskiem itp.,
- produkcję filmu promocyjnego ,,Noc magii i tradycji”,
- przygotowanie podstrony internetowej poświęconej niespełnionej miłości tajemniczej mieszkanki plebanii.
Projekt Transgraniczny szlak miłości od jeziora do jeziora po stronie litewskiej:
- Łoździeje - Odbudowa kapliczki w Budwieciu, odbudowa Mostu Miłości w Wyłkowyszkach, zakup tratwy dla dworu w Paežeriai, opracowanie scenariuszy wycieczek z przewodnikiem szlakami miłości w Wyłkowyszkach i wycieczek rowerowych nad jezioro w Paežeriai w połączeniu z atrakcją polegającą na pływaniu na tratwie (dla młodzieży i osób starszych).
Baśniowy szlak pogranicza
Partnerzy: Miasto Sejny, gminy: Wiżajny, Rutka Tartak, Szypliszki, Giby, Partner litewski, który rozwinie szlak po stronie litewskiej
Nowa oferta wykorzystywała będzie rezultaty wcześniejszej zrealizowanego projektu, który funkcjonował pod marką „Baśniowy Szlak”.
Planowane działania
Projekt nr 1. Baśniowa Wioska w Wiżajnach
Motyw tematyczny wioski to legenda związana z powstaniem miejscowości Wiżajny, która zostanie zaadoptowana do potrzeb produktu turystycznego na bazie odtworzonych materiałów oraz ustaleń historycznych dokonanych w trakcie przewodu heraldycznego. Wioska powstanie w centrum Wiżajn.
Projekt nr 2. Remont i rozbudowa Wioski Bajek w Rutce-Tartak wraz z dobudową ścieżki poznawczej i poszerzeniem ekspozycji.
Projekt dotyczy istniejącej Wioski Bajek „Dolina przygód nad Szeszupą” powstałej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013 (Projekt pn.: "Dolina przygód nad Szeszupą- Centrum Aktywności Turystycznej (CAT) .
„Infrastruktura turystyczna nad jeziorem Wiżajny, w rejonie Góry Rowelskiej lub Marianki oraz na terenie dawnego dworu Rokoszów wraz z przylegającym parkiem”.
„Modernizacja drogi lokalnej od Trójstyka do Wisztyńca, dobudowa szlaku pieszo-rowerowego wzdłuż jeziora Wisztyniec wraz z budową wieży widokowej w Wisztyńcu i szlaku w koronie drzew na trasie. Partnerzy: Wisztiniec - Wiżajny.
„Zagospodarowane terenu przy jeziorze Hańcza oraz modernizacja ścieżki poznawczej: Wokół jeziora Jaczno”- Suwalski Park Krajobrazowy,
Utworzenie Wioski Bajek w Becejłach, w gm. Szypliszki
Motywy tematyczne wioski to: legenda o księżniczce Jegle i rybaku Żeltisie, legenda o okrutnym zbójniku Becejle oraz Jaćwingowie (nawiązanie do grodziska w Jeglińcu). Wioska zostanie zlokalizowana w miejscowości Becejły.
Projekt obejmuje ponadto Organizację Jore - jaćwiesko-pruskiego święta wiosny na początku maja w Becejłach.
Wytyczenie szlaku prowadzącego do grodziska jaćwieskiego Jegliniec w Gminie Szypliszki.
Projekt będzie realizowany na terenie gminy Szypliszki, gdzie znajduje się grodzisko jaćwieskie Jegliniec. Do grodziska prowadzi droga od strony gminy Puńsk, po której zostanie wyznaczony szlak umożliwiający dotarcie do grodziska (teren leśny, trudno dostępny)
Utworzenie Miasteczka Kultur na Łące Biskupiej w Sejnach
Motyw tematyczny miasteczka to różnorodność kulturowa Sejn oraz nawiązanie do najbardziej rozpoznawalnych w mieście obiektów związanych z różnymi kulturami i mniejszościami (np. synagoga, bazylika, warsztaty litewskich rzemieślników, grodziska Jaćwingów itp.).
Miasteczko zostanie zlokalizowane w centrum Sejn na łące obok przystanku PKS. Trwa wyłanianie już wykonawcy. Fundusze pozyskano z programu Interreg Polska - Litwa.
Baśniowa Wioska Pszczółki Mai w Gibach
Motyw tematyczny wioski to pszczeli ul dużych rozmiarów, który można będzie zwiedzać od środka. Wioska zostanie zlokalizowana w centrum Gib.
Sejneńskie Ogrody Pamięci
Motyw tematyczny Ogrodów Pamięci będzie nawiązywał do historii pogranicza pokazanej w niekonwencjonalny sposób. Powstaną formy typu „flash” np. rzeźby, tablice, pakiety informacyjne, narzędzia multimedialne, urządzenia interaktywne w ważnych dla miasta miejscach. W ten sposób miasto zostanie pokazane jako ogród o bardzo skomplikowanej strukturze, gdzie wydarzenia i historie traktujemy jak różne gatunki roślin.
Proponowane miejsca: ogród Chiune Sugihara powiązany z historią japońskiego konsula w Kownie, który ratował Żydów podczas wojny; klasztor będący kolebką narodowego odrodzenia litewskiego, a jednocześnie miejsce przechowywania figury szafkowej Madonny; pierwsza drukarnia drukująca po litewsku; wzgórze św. Jerzego; miejsce historyczne dla Żydów np. stara szkoła żydowska, a także inne wątki dotyczące staroobrzędowców, Tatarów, Rosjan, Ormian.
„Tajemnicza kraina Jaćwingów”
1 Projekt „Wokół jaćwieskiego grodu Szurpiły” Gmina Jeleniewo
Projekt obejmuje m.in. budowę wieży widokowej z widokiem na Górę Zamkową, Górę Kościelną, Górę Cmentarną i jezioro Szurpiły, rozbudowę parkingu na trasie turystycznej na Górę Zamkową, wykonanie pomostu na jeziorze Szurpiły przy trasie na Górę Zamkową
oraz budowa małej infrastruktury turystycznej wraz z poprawą drogi dojazdowej do tego miejsca wypoczynku i poprawą infrastruktury miejsca
do plażowania.
2 „Grodzisko jaćwieskie Gulberek w Sudawskich” Gmina Wiżajny
Projekt będzie realizowany na terenie miejscowości Sudawskie, gdzie zgodnie z przekazem historycznym, na wzgórzu Gulberek znajdowało się grodzisko Jaćwingów. Projekt obejmuje wytyczenie i oznaczenie szlaku od drogi gminnej do grodziska na odcinku Wiżajny – Sudawskie (produkcja i montaż ok. 5 tablic informacyjnych).
I wiele innych.
WYG
