Rail Baltica. Polsko-litewska umowa na szybkie usuwanie skutków zdarzeń na trasie [zdjęcia]

Podczas dwudniowej wizyty litewskiego ministra transportu i łączności Republiki Litewskiej Jarosława Narkiewicza w Warszawie Polskie Linie Kolejowe S.A. podpisały trzyletnią umowę o współpracy z Kolejami Litewskimi w zakresie usuwania skutków zdarzeń na trasie Rail Baltica. Zespoły PLK zapewnią sprawne usuwanie skutków zdarzeń od granicy polsko-litewskiej do Kowna.

Umowa o współpracy reguluje przyjazd pociągu pomocniczego PLK w dowolne miejsce toru Rail Baltica ze stacji Suwałki do stacji w Kownie na Litwie, czas przyjazdu i lokalizację specjalnego samochodu z podwoziem kombinowanym, a także wiele innych usług mających na celu przyspieszenie eliminacji konsekwencji potencjalnych wypadków w celu zapewnienia kompleksowego bezpieczeństwa i przejazdu.

PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. zapewnią niezbędną pomoc techniczną w przypadku zdarzenia na odcinku linii objętej umową. Do działań przewidziany jest specjalny pociąg ratownictwa technicznego (na fot.). Określony jest czas przyjazdu oraz wykorzystanie specjalnego samochodu przygotowanego do jazdy po torze i drodze. Uwzględniono również dodatkowe czynności zespołów PLK, przyspieszające eliminację skutków ewentualnych wypadków dla ruchu kolejowego.

Podpisany dokument o wartości ok. 1 mln zł brutto, to pierwsza umowa, na podstawie której PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. świadczą usługi poza granicami kraju. Umowę podpisano na 3 lata. W sierpniu 2019 r. Koleje Litewskie i PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. przeprowadziły wspólne ćwiczenia z zakresu ratownictwa kolejowego na stacji granicznej Mockava na Litwie.

Podpisana umowa to kolejny krok do zwiększenia przewozów przez przejście graniczne Trakiszki - Mockava. Porozumienie jest ważne także dla rozszerzenia współpracy w zakresie wymiany doświadczeń dotyczących likwidacji następstw wypadków na trasie kolejowej Rail Baltica, głosi komunikat PKP PLK.

Litewski minister transportu w rozmowie ( 12.11.br.) z „ Rynkiem Kolejowym” powiedział, m.in., że ”(….) Koleje Litewskie uzgodniły z PKP PLK punk przejścia granicy na trasie Rail Baltica. Obecnie w Polsce rozważa się możliwe opcje jej przebiegu. Rail Baltica to jednak projekt długoterminowy, którego zakończenie planowane jest na 2026 r. Tymczasem już dzisiaj musimy szukać sposobów na jak najlepsze wykorzystanie istniejącej infrastruktury.”

Wygląda na to, że po zawirowaniach z wytyczeniem rail Balticy przez Puńsk, Trakiszki nadal będą stacją graniczną, przez którą pojadą szybkie pociągi.

Przewieźć 50 mln towaru

Już we wrześniu 2018 podpisano list intencyjny, który precyzuje, iż strony będą rozwijać m.in. transgraniczny przepływ towarów między terminalami obu spółek oraz zwiększać ich zdolności przeładunkowe. PKP Cargo i Litewskie Koleje będą również promować transportowanie towarów koleją, a zwłaszcza przewozy intermodalne. Działania opisane w liście mają spowodować, że do 2030 roku przynajmniej 30 proc. ładunków, które teraz wożone są między Polską a Litwą ciężarówkami, zostanie przejęta przez kolej, a do 2050 r. ten wskaźnik ma wzrosnąć do 50 proc. Obecnie granicę litewską przekracza rocznie 2,5 mln ciężarówek. Z ponad 50 mln ton towarów, które w ciągu roku przekraczają polsko - litewskie przejście graniczne, trafia tam za pośrednictwem transportu samochodowego, na kolej przypada zaledwie 1% towarów, co pokazuje skalę możliwego rozwoju.

Oczekuje się natomiast, że 80% pociągów towarowych w Rail Baltica będzie pociągami intermodalnymi, co umożliwi operatorom logistycznym przeniesienie ładunku z dróg na kolej, poprzez umieszczenie kontenerów i ciężarówek w wagonach.

Tymczasem tylko Orlen planuje znacznie zwiększyć transport kolejowy produktów Orlen Lietuva z Litwy do Polski ( a więc przez stację Trakiszki i Suwałki). Przewóz na tej trasie wzrośnie o kilkaset tysięcy ton z obecnie dostarczanych ok. 600 tys. ton, a może i więcej.

PKP Cargo wznowiło przewozy kolejowe przez przejście Trakiszki – Mockawa w 2016 roku.

Litewska infrastruktura kolejowa

W październiku 2018 roku przez dwa dni obradowali na Litwie i Polsce polscy i litewscy kolejarze. Obejrzeli niektóre odcinki rail Balticy, a także wspólny graniczny odcinek linii kolejowej. Podczas wizytacji był oceniany stan polskiego odcinka Białystok - Ełk - Trakiszki (granica polsko-litewska) i omawiane możliwości poprawy stanu linii na niektórych odcinkach. Eksperci omawiali w szczególności możliwości w miarę szybkiej odbudowy połączenia kolejowego Ełk - Suwałki- Kowno. Czy stanie się to nim powstanie rail Baltica, nie wiadomo.

Delegacje odwiedziły też stację kolejową Mockava po litewskiej stronie. Zapoznały się z infrastrukturą obiektu. Rozważano możliwości zaproponowania usług biznesowi. Przypomnijmy, że w Mockowie działa od niedawna pierwszy i jedyny na Litwie terminal przeładowywania płynnych produktów naftowych, w którym można zarówno odbierać, jak i wysyłać produkty koleją o różnej szerokości torów - zarówno z rosyjskim, jak i europejskim rozstawem szyn. Terminal w Mockawie jest także pierwszym obiektem, który dąży do wykorzystania potencjału trasy „Rail Baltica” oraz możliwości zwiększenia tranzytowych strumieni płynnych ładunków przez terytorium Litwy - zarówno między wschodem i zachodem, jak i między północą oraz południem.

- Jest to pierwszy i jedyny na Litwie terminal przeładowywania płynnych produktów naftowych, w którym można zarówno odbierać, jak i wysyłać produkty koleją o różnej szerokości torów – zarówno z rosyjskim, jak i europejskim rozstawem szyn. Terminal w Mockawie jest także pierwszym obiektem, który dąży do wykorzystania potencjału trasy „Rail Baltica” oraz możliwości zwiększenia tranzytowych strumieni płynnych ładunków przez terytorium Litwy – zarówno między wschodem i zachodem, jak i między północą oraz południem - stwierdził wówczas dyrektor terminalu Tadas Augustauskas.

Produkty naftowe z Rosji i Białorusi do terminalu docierają koleją z rosyjskim rozstawem szyn i dalej do Europy mogą być transportowane zarówno koleją z europejskim rozstawem szyn, jak i cysternami samochodowymi.

Docelowo będzie przeładowywanych ok. miliona ton. Poza tym, będą tu kierowane także do dalszego transportu i inne produktu ropopochodne. Litewska Państwowa Inspekcja Podatkowa wydała zezwolenie na przyjmowanie, przechowywanie i wysyłkę wyrobów akcyzowych: benzyny, bioklawy benzyny, paliwa odrzutowego, diesela, biodiesela, agro diesela, ogrzewanie oleju napędowego.

Obecnie produkty naftowe są transportowane głównie z Rafinerii Ropy Naftowej w Możejkach, należących do polskiego ORLENU. W Mockowie są przeładowywane do specjalnych zbiorników (w ciągu roku ich liczba zwiększyła się z trzech do siedmiu), a następnie cysternami wywożono do Polski oraz inne kraje UE. Część pozostałe na tej części Litwy. Gdyby była już szybka kolei rail Balica, wówczas większość surowca jechałaby pociągami towarowymi.

W przygranicznych Szestokach (Szeštokai), na nowym placu, są także nowe składy kontenerowe, pozwalające na przeładunek miliona ton różnego towaru rocznie.

Z Chin przez Trakiszki

Ponadto PKP Cargo i Koleje Litewskie (LG) dyskutują o możliwości wykorzystania litewskiej stacji Mockawa i kowieńskiego terminalu intermodalnego w obsłudze pociągów jeżdżących z Chin do Polski. Liczba takich transportów stale się zwiększa. Przewoźnikowi chodzi o to, żeby kierować je na różne przejścia graniczne, a z Litwą jest dobre połączenie przez bezpośrednie kolejowe przejście Trakiszki - Mockawa.

- Główną zaletą Litwy w kontekście transportu towarowego Chiny-Europa jest nie tylko synergia kolei szeroko i normalnotorowych umożliwiających przeniesienie pociągów przybywających z Chin z torów o szerokości 1520 mm na tory o szerokości 1435 mm w celu dalszego transportu do Europy (Polski), ale także wyjątkowo szybka odprawa graniczna i celna. Przekroczenie granicy WNP-UE między Białorusią a Litwą zajmuje tylko 30 minut. Wraz z otwarciem terminalu intermodalnego w Kownie w 2020 r. Litwa będzie miała dwa terminale zmiany torów i możliwość obsługi 34 zblokowanych pociągów w ciągu doby. Niewątpliwie taka niezawodna, oszczędna i krótsza trasa byłaby niewątpliwie korzystna dla właścicieli towarów - mówił minister transportu Litwy w wywiadzie udzielonym „Rynkowi Kolejowemu”, dodając, że „Litwa ma stanowczy zamiar ukończenia międzynarodowego projektu o strategicznym znaczeniu dla kraju i całego regionu bałtyckiego Rail Baltica do 2026 r. Może on być również wykorzystywany do transportu chińskich towarów koleją nie tylko z północy na południe, ale też w kierunku wschód-zachód (z Białorusi przez połączenie Wilno-Kowno do Polski).”

Minister nie miał też wątpliwości, że budowa rail Balticy w Polsce i państwach bałtyckich zostanie ukończona do 2025 r., a jej testy zostaną zakończone do 2026 r., zaś przewozy zapoczątkowane w 2027 roku.

W celu zaktywizowania przewozów towarowych będą do tego czasu funkcjonować w krajach bałtyckich trzy duże terminale multimodalne – w porcie Muga (13 km od Tallinna), w miejscowości Salaspils (25 km od Rygi) oraz w dzielnicy Kowna - Palemonas.

Rail Baltica, na całej swej długości, ma stworzyć ok. 13 tysięcy miejsc pracy.

WYG

Źródła: Ministerstwa transportu RP i RL; litewskie i polskie koleje; rynek kolejowy

Na fot: 1.Spotkanie ministrów transportu RP i RL

2. Budowa rail Balticy po stronie litewskiej

Fot: Ministerstwo infrastruktury RP; Litewskie koleje