W środę, 16 lutego 2020 roku przypada 104. rocznica proklamowania niepodległości Litwy. Dzień Odrodzenia Państwa Litewskiego jest na Litwie dniem wolnym od pracy, w suwalskich sklepach i na stacjach paliw nie powinno zabraknąć klientów z zagranicy.
Niepodległość Litwa odzyskała wraz z Polską po ponad stuletnim zaborze carskim. Okolicznościowe imprezy odbędą się nie tylko na Litwie, ale też w Puńsku, Sejnach, Suwałkach, czyli w miejscowościach, gdzie są główne skupiska mniejszości litewskiej w Polsce.
Zapłoną znicze na grobach żołnierzy litewskich, spoczywających na cmentarzach w Berżnikach i Sejnach, będzie kilka innych, ale ze względu na pandemię, skromniejszych niż w poprzednich latach uroczystości.
W Puńsku:
Dom Kultury Litewskiej wraz z samorządem gminnym oraz innymi organizacjami litewskimi zaprasza w środę, 16.02. br. na godz. 12.00 na spotkanie przy dzwonnicy 100 - lecia Litwy, usytuowanej przy starym katolickim cmentarzu, gdzie uczestnicy odśpiewają wspólnie hymn litewski.
O 17:00 - Msza w miejscowym kościele w intencji dla Litwy: o błogosławieństwo Boże dla narodu litewskiego.
W Sejnach:
W niedzielę (20 lutego) - o godz.14.00 w Domu Litewskim zaplanowana jest uroczystość oraz część artystyczna - występ zespołów z Domu Litewskiego i szkoły "Žiburis".
Uroczystości organizują: Fundacja im. biskupa A. Baranauskasa oraz Szkoła "Žiburis".
W Suwałkach
W niedzielę, 20 lutego o godz. 15.30 litewska msza św., a następnie występ zespołu wokalnego „Suduva" oraz zespołu Stowarzyszenia Litwinów w Polsce „Ančia"
Na Litwie
W przygranicznych Łoździejach, już od początku lutego, z inicjatywy tamtejszego Domu Kultury, zaczęto dekorować samorządowe i prywatne budynki trójkolorowymi ( barwy litewskiej flagi narodowej) "Pierzami Wolności".
Już 04 lutego w oknach budynku samorządu rejonu pojawiły się "Pierze Wolności" poświęcone Państwowemu Dniu Odbudowy państwa litewskiego
- Od niepamiętnych czasów pierze symbolizowało bezpieczeństwo, wolność i nadzieję. Magicznie wylądowana na dłoni litewskie pierze wolności chroni historię, obyczaje i tradycje, zachęca do tworzenia i pielęgnowania jedności, kultywowania dobrobytu i skupienia. Zapraszamy wszystkich mieszkańców oraz instytucje i organizacje znajdujące się w okolicy do włączenia się w tę akcję. Niech trójkolorowe pierza zdobią nasze domy, niech ich magiczna moc zdobi nasze okna -głosi komunikat samorządu rejonu łoździejskiego.
W zaprzyjaźnionym z Suwałkami Mariampolu 16 lutego, o 13.00 uroczysty przemarsz na placu Basanaviciusa, o 14.00 koncert świąteczny w Centrum Kultury.
W dniach 15-16 lipca wydarzenia upamiętniające Dzień Odbudowy Państwa Litewskiego odbędą się również w mniejszych miejscowościach rejonu: Sasnavie, Liudvinavas, Igliaukas, Šunskai, Dauksiai, Gavaltuva i Tautkaiciai
Mitingi i inne uroczystości odbędą się także w licznie odwiedzanych przez Polaków Druskiennikach.
16 lutego Wilno zaprasza do świętowania
Wilno zaprasza do świętowania 16 lutego wyjątkowymi wydarzeniami: nowe i tradycyjne obchody Dnia Odrodzenia Państwa Litewskiego odbędą się na głównych placach i ulicach stolicy.
Oprócz tradycyjnych wydarzeń, które są bliskie wszystkim, mieszkańców zaproszono na wielkie podwórko Uniwersytetu Wileńskiego, gdzie czeka na improwizowana lekcja otwarta „Świętuj Litwę”, a wieczorem będzie można zobaczyć pokaz świecących dronów nad Wieżą Giedymina. Jedną z niespodzianek i nowości festiwalu jest interaktywna dyskusja pod pomnikiem dr. Jonasa Basanavičiusa.
- Zapraszam do świętowania Wolności w Wilnie z dziećmi i dziadkami, bez dzielenia się na „my” i „ich”, pamiętając o celu stworzenia „niezależnego, demokratycznie zorganizowanego państwa litewskiego i dbając o państwo, w którym żyjemy - zaprasza mer Wilna Remigijus Šimašius.
Wydarzenia będzie można oglądać na dużym ekranie na Placu Katedralnym.
Uroczystości państwowe
- W środę, 16 lutego br. o 9:00 na cmentarzu na Rossie tradycyjnie zostaną uhonorowani w Sygnatariusze Aktu Niepodległości z 16 lutego 1918 roku oraz sygnatariusze Rady Litewskiego Ruchu Walki o Wolność z 16 lutego 1949 r.
- Po rocznej przerwie tysiące uczniów ponownie zgromadzą się na tradycyjnym marszu młodzieży „Litewską Drogą Państwową” – młodzież z całej Litwy odwiedzi 16 ważnych miejsc w historii państwa litewskiego od Placu Katedralnego po cmentarz na Rossie.
- Od 10:00 marsz tradycyjnie wyruszy z Placu Katedralnego i zatrzyma się w Domu Sygnatariuszy przy ulicy Zamkowej, gdzie w 16 lutego 1918 roku Członkowie Rady Litwy podpisali Akt Niepodległości, a także przy pomniku dr. J. Basanavičiusa przy ul. Ostrobramskiej 5 mieszczącej się przy Filharmonii, gdzie w dawnym Pałacu Ratuszowym z 1905 roku Wielki Sejm Wileński, zwołany z inicjatywy J. Basanavičiusa, zażądał niepodległości Litwy.
- Na Cmentarzu na Rossie uczczona zostanie pamięć sygnatariuszy Aktu 16 lutego J. Basanavičiusa, Mykolasa Biržiški i Jonasa Vileišisa oraz wolontariuszy, którzy zginęli za wolność Ojczyzny. Jest to szczególna tradycja litewskiej społeczności szkolnej, zainicjowana w 2016 roku przez Stowarzyszenie Lituanistów i Stowarzyszenie Nauczycieli Historii Litwy.
- O 11.30 na placu J. Basanavičiusa rozpocznie się interaktywna telewizyjna dyskusja o znaczeniu 16 lutego na dzisiejszej Litwie. Do obserwowania zapraszani są również wilnianie i goście, którzy będą mogli zadawać pytania uczestnikom dyskusji oraz wziąć udział w ankiecie na platformie interaktywnej.
- Od 11:30 do 13:50 Dom Sygnatariuszy, Wielki Dziedziniec Uniwersytetu Wileńskiego, Plac Konstantinasa Sirvydasa i Plac Jonasa Basanavičiusa wypełnią rozmowy, muzyka i otwarta lekcja o Litwie, niepodległości i wolności świętowania.
- O 13:00 na Wielkim Dziedzińcu Uniwersytetu Wileńskiego rozpocznie się otwarta świąteczna lekcja „Świętuj Litwę” poświęcona dacie 16 lutego, podczas której odbędą się debaty słynnych litewskich historyków i występy wykonawców muzycznych, odtworzone zostaną wideo pozdrowienia dla Litwy od znanych ludzi na Litwie i na całym świecie.
- W południe przy Pałacu Prezydenckim Republiki Litewskiej na Placu Simonasa Daukantasa tradycyjnie odbędzie się ceremonia podniesienia flagi trzech państw bałtyckich – Litwy, Łotwy i Estonii, a Prezydent Republiki Litwy wygłosi przemówienie .
Masza, tańce, ogniska, świecące drony
- O 12:00, 15:00 i 18:00 Teatr Tańca (ul. T. Kościuszki 11) zaprasza na trzyczęściowy koncert „Żółty Zielony Czerwony”. Wystąpi 13 najlepszych wileńskich narodowych zespołów artystycznych (wejście z zaproszeniami).
- O 12:30 w dniu Odrodzenia Państwa Litewskiego odbędzie się Msza św. w Bazylice archikatedralnej św. Stanisława Biskupa i św. Władysława w Wilnie.
- O 14:00 w Wileńskim Domu Sygnatariuszy (ul. Zamkowa 26) odbędą się obchody 16 lutego – „Balkon sygnatariuszy”.
- Od 18:00 szesnaście symbolicznych ognisk 16 lutego zostanie ponownie rozpalonych na wileńskiej Alei Giedymina (od Katedry do Placu Vincasa Kudirki).
- O 18:30 drony wzniosą się nad Wieżą Giedymina, ekskluzywne powitanie 16 lutego stworzone przy pomocy nowoczesnej technologii. Będzie można je oglądać z Placu Katedralnego (może być odwołany ze względu na złą pogodę).
- O 19:00 w Litewskiej Filharmonii Narodowej odbędzie się uroczysty koncert „Niekończący się lot” (wejście z biletami) poświęcony Dniu Odrodzenia Państwa Litewskiego.
Wieczorem Trzy Krzyże i główne mosty stolicy na Wilii zabłysną kolorami flagi Litwy.
W tym dniu niektóre państwowe muzea zapraszają na bezpłatne zwiedzanie. Będzie można odwiedzić m.in. Muzeum IX Fortu w Kownie, Muzeum Historii Oświaty Litwy, Muzeum Kosmologii w Malatach, Muzeum Historii Trok, Muzeum „Aušry” w Szawlach, Muzeum Literatury Litewskiej im. Maironisa, a także wziąć udział w programie edukacyjnym przygotowanym przez Dom-Muzeum Balysa i Vandy Sruogów.
Wybijanie się na niepodległość
Litwa utraciła niepodległość wraz z Polską w wyniku rozbiorów dokonanych przez Prusy, Austrię i Rosję. Natomiast od 1915 roku była okupowana przez Niemcy. Wybiła się ponownie na wolność dopiero po I wojnie światowej. Jeszcze w czasie trwania działań wojennych, w dniach 18-22 sierpnia 1917 roku, w Wilnie, zebrało się 222 delegatów z każdej części Litwy, którzy wybrali 20-osobową Radę Litewską (Lietuvos Taryba). To ona, 16 lutego 1918 roku, pod przewodnictwem Jonasa Basanavičiausa, ogłosiła Akt Niepodległości.
W Konferencji niepodległościowej uczestniczyli też przedstawiciele z Sejneńszczyzny: ksiądz Motiejus Simonaitis ( proboszcz parafii w Puńsku), ksiądz Juozas Katilius ( proboszcz parafii w Smolanach), Kazimieras Mielkus ( gospodarz ze wsi Wojtokiemie, gm. Puńsk), przedstawiciele seminarium Duchownego w Sejnach księża: Justinas Staugaitis, Antanas Petrauskas, Jonas Reitelaitis, Jonas Totoraitis, sejneńscy Litwini: Stasys Tijūnaitis (nauczyciel), Jonas Dereškevičius (nauczyciel), Antanas Pečiulis (kupiec).
Podpisy pod Aktem Niepodległości złożyli między innymi: Antanas Smetona, późniejszy prezydent Litwy, Augustinas Voldemaras, późniejszy premier Litwy, a także starszy brat pierwszego prezydenta RP Gabriela Narutowicza - Stanisław Narutowicz (1862-1932), adwokat, działacz społeczny, związany z litewskim ruchem narodowym.
Akt ten nie oznaczał powstania państwa litewskiego, ale wyrażał wolę narodu litewskiego stworzenia takiego państwa. Pierwszy litewski rząd powstał dopiero jesienią 1918 r., po zakończeniu I wojny światowej.
WYG
Na fot: 1. Wilno pochód młodzieży. Fot. Arch. samorządu Wilna
2. Dzwonnica w Puńsku. Fot. Własne
3. Sygnatariusze aktu Niepodległości z 1918 roku. Fot. archiwum RL
