W najbliższą niedzielę, 16 lutego przypada 102. rocznica proklamowania niepodległości Litwy. Odzyskała ją wraz z Polską po ponad stuletnim zaborze carskim.
Okolicznościowe imprezy odbędą się nie tylko na Litwie, ale też w Puńsku, Sejnach i w Suwałkach, czyli w miejscowościach, gdzie są główne skupiska mniejszości litewskiej w Polsce.
Zapłoną też znicze na grobach żołnierzy litewskich, spoczywających na cmentarzach w Berżnikach i Sejnach, a we wszystkich szkołach z litewskim językiem nauczania odbędą się uroczyste apele.
W Puńsku:
Dom Kultury Litewskiej zaprasza już w sobotę, 15 lutego na uroczysty koncert, który rozpocznie się o godz. 18.00.
Na deskach DKL zaprezentujecie aż 12 zespołów z Puńska i Sejneńszczyzny. Koncert potrwa ok. 1,5 godziny. Po nim otwarcie wystawy sztuki ludowej pt. „Mowa rąk”.
W Sejnach:
W niedzielę, 16 lutego - o 13.00 w Bazylice sejneńskiej odbędzie się Msza św. wraz z koncertem muzyki poważnej.
O 14.30 w Domu Litewskim zaplanowana jest uroczystość oraz część artystyczna - występ zespołów z Domu Litewskiego i szkoły "Žiburys".
Uroczystości organizują: Fundacja im. biskupa A. Baranauskasa oraz Szkoła "Žiburys".
W Suwałkach:
Uroczystości odbędą się w niedzielę, 16 lutego. W Programie:
15.30 – msza w intencji odzyskania niepodległości
17.00 – uroczysty koncert w hotelu „LOFT 1898” – wiązanka pieśni, wierszy i tańca
Uroczystości organizuję: Stowarzyszenie Litwinów w Polsce i Klub Artystyczny ART. KLUB. Wspiera Konsulat RL w Sejnach oraz Wydawnictwo „Ausra” z Puńska.
Na Litwie:
Obchody trwają już od środy, 12 lutego. Główne uroczystości i imprezy będą mieć miejsce w niedzielę, 16 lutego. Tego dnia w Wilnie, Kownie i innych miastach Litwy odbędzie wiele rocznicowych wydarzeń.
W niedziele uroczystości jubileuszowe rozpoczną się o godz. 9.00. przywódcy Litwy tradycyjnie oddadzą hołd osobom, które stały u źródeł niepodległości, składając wieńce na cmentarzu na Rossie na grobie ojca litewskiej niepodległości Jonasa Basanavičiusa.
O godz.10.00 - młodzież szkolna po raz piąty przejdzie w pochodzie Szlakiem Państwa Litewskiego. Uczestnicy z litewskimi flagami wyruszą o godz. 10 sprzed pomnika Giedymina na pl. Katedralnym i przejdą ulicami Zamkową, Wielką, Ostrobramską, M. Daukšy do cmentarza na Rossie, gdzie zaśpiewają hymn Litwy i oddadzą hołd pochowanym na tej nekropolii sygnatariuszom Aktu Niepodległości.
W południe na placu Daukantasa przed Pałacem Prezydenckim odbędzie się ceremonia wciągnięcia na maszt flag Litwy, Łotwy i Estonii, a prezydent Gitanas Nausėda wygłosi przemówienie. Tradycyjnie wystrzelą trzy salwy honorowe, przelecą szturmowce policji powietrznej NATO i odczytany zostanie Akt Niepodległości.
O 12.30 w katedrze zostanie odprawiona uroczysta msza święta.
O godz. 14.00 w Domu Sygnatariuszy przy ulicy Zamkowej, gdzie 16 lutego 1918 r. dwudziestu członków Rady Litewskiej podpisało Akt Niepodległości Litwy, odbędzie się tradycyjna uroczystość „Balkon Sygnatariuszy”.
O godz. 15.00 odbędą się uroczystości przy pomniku Sygnatariuszu Deklaracji z 16 lutego 1949 r., przewodniczącego Rady Ruchu Walki o Wolność Litwy, generała partyzantów Jonasa Žemaitisa-Vytautasa, znajdującego się na placu przy Ministerstwie Obrony Kraju.
Od godz. 17.00 wzdłuż Alei Giedymina zostanie rozpalonych 30 symbolicznych ognisk Wolności. W tym roku będą one poświęcone zbliżającemu się jubileuszowi 30-lecia odzyskania wolności przez Litwę.
Wieczorem na dziedzińcu Pałacu Prezydenckiego odbędzie się koncert uczniów Narodowej Szkoły Sztuk Pięknych im. M.K. Čiurlionisa. Początek koncertu zaplanowano na godz. 18. Dziedziniec będzie otwarty dla zwiedzających od 16 do 21. Podczas świątecznego koncertu zabrzmią utwory J. Naujalisa, E. Balsysa, O. Balakauskasa, B. Kutavičiusa, V. Augustinasa, L. Vilkončiusa w wykonaniu chóru uczniów klas 6–12 Narodowej Szkoły Sztuk Pięknych im. M.K. Čiurlionisa.
Wieczorem sztandary Litwy ozdobią pomniki i mosty: Trzy Krzyże, Most Biały, Most Zielony, Most Mendoga i Most Zwierzyński.
Na wszystkie świąteczne imprezy odbywające się w stolicy będzie można dotrzeć bezpłatnym transportem miejskim.
W tym dniu niektóre państwowe muzea zapraszają na bezpłatne zwiedzanie. Będzie można odwiedzić m.in. Muzeum IX Fortu w Kownie, Muzeum Historii Oświaty Litwy, Muzeum Kosmologii w Malatach, Muzeum Historii Trok, Muzeum „Aušry” w Szawlach, Muzeum Literatury Litewskiej im. Maironisa, a także wziąć udział w programie edukacyjnym przygotowanym przez Dom-Muzeum Balysa i Vandy Sruogów.
W godzinach 11.00 - 21.00 Państwowe Centrum Poznawcze zaprasza na zwiedzenie stałej ekspozycji oraz wystaw czasowych: „19490216: Szyfr decyzji” i „Niezapomniane przyszłości: Wizje stulecia Litwy”. Ponadto będą się odbywać warsztaty twórcze dla dzieci.
Wybijanie się na niepodległość
Litwa utraciła niepodległość wraz z Polską, w wyniku rozbiorów, dokonanych przez Prusy, Austrię i Rosję. Natomiast od 1915 roku była okupowana przez Niemcy. Wybiła się ponownie na wolność dopiero po I wojnie światowej. Jeszcze w czasie trwania działań wojennych, w dniach 18-22 sierpnia 1917 roku, w Wilnie, zebrało się 222 delegatów z każdej części Litwy, którzy wybrali 20-osobową Radę Litewską (Lietuvos Taryba). To ona, 16 lutego 1918 roku, pod przewodnictwem Jonasa Basanavičiausa, ogłosiła Akt Niepodległości.
W Konferencji niepodległościowej uczestniczyli też przedstawiciele z Sejneńszczyzny: ksiądz Motiejus Simonaitis ( proboszcz parafii w Puńsku), ksiądz Juozas Katilius ( proboszcz parafii w Smolanach), Kazimieras Mielkus ( gospodarz ze wsi Wojtokiemie), przedstawiciele Seminarium Duchownego w Sejnach księża: Justinas Staugaitis, Antanas Petrauskas, Jonas Reitelaitis, Jonas Totoraitis, sejneńscy Litwini: Stasys Tijūnaitis (nauczyciel), Jonas Dereškevičius (nauczyciel), Antanas Pečiulis (kupiec).
Podpisy pod Aktem Niepodległości złożyli między innymi: Antanas Smetona, późniejszy prezydent Litwy, Augustinas Voldemaras, późniejszy premier Litwy, a także starszy brat pierwszego prezydenta RP Gabriela Narutowicza - Stanisław Narutowicz (1862-1932), adwokat, działacz społeczny, związany z litewskim ruchem narodowym.
Akt ten nie oznaczał powstania państwa litewskiego, ale wyrażał wolę narodu litewskiego stworzenia takiego państwa. Pierwszy litewski rząd powstał dopiero jesienią 1918 r., po zakończeniu I wojny światowej.
WYG
Na fot: 1. Wilno pochód młodzieży. Fot. Arch. samorządu Wilna
2. Aleja Giedymina w Wilnie symboliczne ogniska Wolności. Fot. Arch. samorząd Wilna
3. Grafika. Ambasada RL w Warszawie
