28 lipca to Światowy Dzień Wirusowego Zapalenia Wątroby (WZW). Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wybrała tę datę, aby upamiętnić urodziny doktora Barucha Blumberga, który nie tylko odkrył wirusa powodującego WZWB – HBV, ale również opracował test wykrywający wirusa i szczepionkę chroniącą przed zakażeniem.
WedÅ‚ug danych WHO z 2018 roku na caÅ‚ym Å›wiecie z wirusem HBV żyÅ‚o 257 milionów osób. Jeszcze trzydzieÅ›ci lat temu w Polsce objawy WZW B wykrywano u 45 osób na 100 000 mieszkaÅ„ców, obecnie zachorowalność znacznie spadÅ‚a i wynosi od 4 do 9 osób 100 000 mieszkaÅ„ców. Poza WZW B, wÄ…trobie zagrażajÄ… również wirusowe zapalenia wÄ…troby typu A i C.
JednÄ… z przyczyn, dla których coraz mniej osób choruje na WZWB jest oczywiÅ›cie podniesienie standardów higieny, ale nie udaÅ‚oby siÄ™ osiÄ…gnąć takiego spadku bez programu powszechnych szczepieÅ„ ochronnych:
Szczepienie przeciwko WZWB, które podawane jest jako jedno z pierwszych szczepieÅ„ należy uznać za podstawowe i konieczne dla zdrowego życia – uważa dr n. med. Jan Gietka, hepatolog - W niektórych krajach, na przykÅ‚ad w Wielkiej Brytanii, gdzie szczepienia nie sÄ… obowiÄ…zkowe, wzrost zachorowaÅ„ na WZW B notuje siÄ™ u nastolatków i mÅ‚odych dorosÅ‚ych, gdyż wirus ten przenoszony jest nie tylko przez krew, ale także inne wydzieliny ciaÅ‚a, przede wszystkim drogÄ… pÅ‚ciowÄ….
Krwawienie nie musi być widoczne, aby doszÅ‚o do zakażenia WZW B, gdyż wirus HBV jest jednym z najbardziej zakaźnych wirusów. Do zakażenia zarówno wirusem zapalenia wÄ…troby typu B jak i C może dojść nie tylko podczas wizyty w szpitalu, przychodni czy u dentysty, ale także u kosmetyczki i fryzjera:
CzÄ™sto spotykam pacjentów, którzy nie tylko nie potrafiÄ… sobie przypomnieć, kiedy mogÅ‚o dojść do kontaktu z wirusem, ale i w wywiadzie nie ma informacji o pobytach w szpitalu czy interwencjach medycznych - zauważa w rozmowie z portalem www.zaszczepsiewiedza.pl doktor Gietka - Co wiÄ™cej, przewlekÅ‚e zapalenie wÄ…troby może przez lata nie dawać żadnych objawów i niezauważone niszczyć wÄ…trobÄ™ prowadzÄ…c do marskoÅ›ci. Taka sytuacja, kiedy u pacjenta nie wystÄ™pujÄ… żadne objawy i wyniki podstawowych badaÅ„ sÄ… prawidÅ‚owe, ale pozostaje on zakaźny dla otoczenia, jest bardzo charakterystyczna dla Polski.
WZW B można zapobiegać poprzez szczepienia. Profilaktyka jest szczególnie ważna, gdyż nie można skutecznie wyleczyć pacjenta w taki sposób, aby mieć pewność, iż jego organizm jest wolny od wirusa. Wirus HBV ma zdolność do wbudowywania swojego materiaÅ‚u genetycznego do materiaÅ‚u genetycznego komórek wÄ…troby, dlatego nawet po okresie leczenia, kiedy badania nie wykrywajÄ… już wirusa, z czasem, pod wpÅ‚ywem różnych czynników, na przykÅ‚ad spadku odpornoÅ›ci, może dojść do ponownej aktywacji wirusa, a w konsekwencji zapalenia wÄ…troby i na przykÅ‚ad marskoÅ›ci czy raka wÄ…troby. Osoby już zaszczepione przeciw WZW B nie muszÄ… szczepić siÄ™ ponownie, ale jeÅ›li ktoÅ› nie ma pewnoÅ›ci, czy byÅ‚ szczepiony, może wykonać badanie na obecność przeciwciaÅ‚, które odpowie na pytanie, czy dana osoba jest chroniona przed zachorowaniem czy też nie.
Od trzech lat w Polsce obserwujemy w Polsce epidemiÄ™ WZW A, czyli tak zwanej „żóÅ‚taczki pokarmowej”. NajwiÄ™kszy wzrost zachorowaÅ„ miaÅ‚ miejsce w 2017 roku i wynosiÅ‚ ponad 3 tysiÄ…ce przypadków – 80 razy wiÄ™cej niż w 2016. Aktualnie epidemia ma już charakter gasnÄ…cy, co nie oznacza, że można ignorować ryzyko zwiÄ…zane z chorobÄ…. WZW A nie jest tak poważnÄ… chorobÄ… jak WZW B, ale przebieg (min. nudnoÅ›ci, wymioty, gorÄ…czka, żóÅ‚taczka, biegunka) oraz rekonwalescencja trwajÄ…ca wiele tygodni jest bez wÄ…tpienia bardzo uciążliwa i najczęściej wiąże siÄ™ z pobytem w szpitalu. Coraz częściej do zachorowaÅ„ nie dochodzi podczas pobytu w krajach egzotycznych, ale w Polsce poprzez kontakt z zakażonÄ… wodÄ…, żywnoÅ›ciÄ…, kontakty seksualne z osobÄ… chorÄ…. OkoÅ‚o 1% zakażonych rozwija ostrÄ… niewydolność wÄ…troby.
Moim zdaniem grupa osób, która powinna siÄ™ zaszczepić przeciwko WZW A jest znacznie szersza niż siÄ™ zwykÅ‚o uważać, i w zasadzie powinna obejmować wszystkie osoby aktywne seksualnie, szczególnie osoby homoseksualne - zauważa dr Jan Gietka - W latach 70 ubiegÅ‚ego wieku, przede wszystkim w żłobkach i przedszkolach, dochodziÅ‚o do wielu zakażeÅ„ WZW A, wiÄ™c osoby starsze niż 40-45 lat, które zachorowaÅ‚y w dzieciÅ„stwie, sÄ… odporne. Ale jednoczeÅ›nie spadek zachorowaÅ„, zwiÄ…zany z podniesieniem standardów higienicznych, spowodowaÅ‚, iż pokolenie urodzone w latach 80 i późniejsze, nie nabyÅ‚y odpornoÅ›ci i sÄ… narażone na zakażenia. Dwudawkowy schemat szczepienia pozwala wytworzyć ochronÄ™ na poziomie 99% , która utrzymuje siÄ™ co najmniej 20 lat.
Do wielkich sukcesów medycyny można zaliczyć fakt, iż dziÄ™ki bezpiecznym lekom za 20 lat najprawdopodobniej zachorowania na WZW C bÄ™dÄ… prawdziwÄ… rzadkoÅ›ciÄ…. Jest to ogromny sukces medycyny, ponieważ choroba ta jest obecnie jednÄ… z gÅ‚ównych przyczyn marskoÅ›ci wÄ…troby i nie ma przeciw niej szczepieÅ„.
Co, poza zakażeniem wirusami zapaleń wątroby, może jej szkodzić?
Przede wszystkim niezdrowy styl życia – stwierdza kategorycznie doktor Gietka - NieprawidÅ‚owa dieta, brak ruchu, toksyny, czyli na przykÅ‚ad alkohol i niektóre leki. Nie istniejÄ… cudowne metody na „detoks” wÄ…troby, musimy o ten organ dbać poprzez zdrowe życie, a jeÅ›li przez jakiÅ› czas bÄ™dziemy zaniedbywać nasz organizm, wÄ…troba bÄ™dzie potrzebować czasu, aby siÄ™ zregenerować. Odstawienie alkoholu, ruch, obniżenie masy ciaÅ‚a, na pewno w tym pomogÄ…. I profilaktyka, czyli w tym przypadku szczepienia przeciw WZW B i A.