Jak podało Polonijne Centrum w Kaliningradzie, Unia Europejska może wkrótce zatwierdzić program współpracy transgranicznej Polska-Rosja ( obwód kaliningradzki), co spowoduje uruchomienie realizacji projektów, na które są planowane fundusze w wysokości 68 mln euro. Program Polska - Rosja na lata 2014 - 2020 powstał w wyniku podziału wcześniejszego programu Litwa - Polska - Rosja.
Prace nad przygotowaniem wspólnego programu współpracy transgranicznej z udziałem Polski i Rosji na lata 2014-2020 dobiegły końca wiosną, br.. Uzgodniony program został, 28 czerwca br. został skierowany do Komisji Europejskiej.
Przed kilkoma dniami w Augustowie i Gdańsku odbyły się już się Regionalne Spotkania Informacyjne Programu Polska-Rosja 2014-2020. W spotkaniach uczestniczyli reprezentanci samorządów terytorialnych, partnerów społeczno - gospodarczych, organizacji pozarządowych oraz środowisk akademickich.
Dofinansowanie z UE wynosi 41,6 mln euro, wkład Federacji Rosyjskiej - 20,6 mln euro (tylko na wsparcie projektów realizowanych na terenie Rosji), wkład własny wykonawców (głównie państwa i instytucji komunalnych)- 5,7 mln euro. - Nabór wniosków na projekty w Programie Polska – Rosja 2014 zaplanowano na pierwszą połowę 2017 roku.
Poziom dofinansowania projektów prawdopodobnie pozostanie na tym samym poziomie, co w poprzednim, i będzie wynosił do 90% kosztów kwalifikowanych. W każdym przedsięwzięciu musi brać udział co najmniej dwóch beneficjentów (po jednym z Polski i Rosji).
Dzięki zabiegom m.in. województwa warmińsko-mazurskiego Wspólny Sekretariat Techniczny Programu zostanie przeniesiony z Warszawy do Olsztyna, dzięki czemu beneficjenci z regionu Warmii i Mazur i nie tylko będą mieli bliższy dostęp do instytucji programu, co niewątpliwie pozytywnie wpłynie na efektywność wdrażania polsko-rosyjskich przedsięwzięć transgranicznych.
- Potrzebne są gwarancje, np. reprezentanta rosyjskiego rządu na terenie obwodu kaliningradzkiego – mówiła Krystyna Wróblewska – dyrektor Departamentu Współpracy Zagranicznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego. Dobrze by było, gdyby taki pełnomocny minister przybył do Gdańska na konferencję otwierającą Program Polska – Rosja. To spotkanie zaplanowane jest na początek grudnia bieżącego roku. Chodzi zaś o gwarancje, że instytucje, które zaangażują się w realizacje programu Polska – Rosja, będą miały odpowiednie upoważnienia do zawierania międzynarodowych umów dotyczących wykorzystywania unijnego wsparcia.
Należy zauważyć, że projekty będą realizowane na terenie, gdzie żyje około 5,5 miliona ludzi.
Program Współpracy Transgranicznej Polska-Rosja 2014-2020 obejmuje cztery regiony (trzy regiony w Polsce i jeden region w Federacji Rosyjskiej):
- region pomorski, Polska;
- region warmińsko-mazurski, Polska;
- region podlaski, Polska;
- obwód kaliningradzki, Federacja Rosyjska.
Obszar Programu obejmuje następujące jednostki, jako głównego regiony:
W Polsce:
-podregion gdański (region pomorski);
-podregion trójmiejski (region pomorski);
- podregion starogardzki (region pomorski);
- podregion elbląski (region warmińsko-mazurski);
- podregion olsztyński (region warmińsko-mazurski);
- podregion ełcki (region warmińsko-mazurski);
- podregion suwalski (region podlaski);
W Federacji Rosyjskiej:
- cały obwód kaliningradzki
Podregion elbląski, olsztyński, ełcki i suwalski są bezpośrednio zlokalizowane na granicy pomiędzy Polską i Federacją Rosyjską. Podregion trójmiejski został administracyjnie oddzielony od podregionu gdańskiego, zachowując z nim pełną funkcjonalną spójność, a z uwagi na swoją lokalizację przy Zatoce Gdańskiej, przecina go granica morska pomiędzy Polską i Rosją. Podregion starogardzki ma relatywnie mocno rozwinięte transgraniczne powiązania i jest usytuowany blisko granicy, w regionie pomorskim. Najdłuższa granica lądowa z obwodem kaliningradzkim, wynosząca 210 km, obejmuje obszar województwa warmińsko-mazurskiego.
Priorytety programu
Program będzie wspierać następujące Osie Priorytetowe:
Współpraca na rzecz zachowania dziedzictwa historycznego, przyrodniczego i kulturowego oraz rozwoju transgranicznego.
Przykładowe działania: wspólne projekty promujące turystykę; ochrona, renowacja i rekonstrukcja mienia dziedzictwa kulturowego i historycznego, zabytków i ich otoczenia; projekty uzupełniające infrastrukturę turystyczną, wspólne kreowanie produktów turystycznych z uwzględnieniem konieczności ochrony dziedzictwa kulturowego, historycznego i naturalnego.
Współpraca na rzecz czystego środowiska w obszarze transgranicznym.
Przykładowe działania: wspólne projekty w zakresie ochrony i zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych; współpraca transgraniczna w celu ochrony cennych ekosystemów i zagrożonych gatunków; wspólne szkolenia, spotkania i wymiana dobrych praktyk pomiędzy władzami lokalnymi i regionalnymi w zakresie ochrony środowiska; wspólne projekty dotyczące zrównoważonego zarządzania, ochrony i wykorzystania zasobów słodkiej wody.
Dostępność regionów i zrównoważony transgraniczny transport i komunikacja
Przykładowe działania: wspólny rozwój multimodalnych systemów transportowych; wspólny rozwój i poprawa jakości i bezpieczeństwa istniejących połączeń komunikacyjnych; wspólne projekty dotyczące poprawy mobilności towarów i osób; wspólne inicjatywy dotyczące rozwoju i poprawy jakości istniejącej infrastruktury teleinformatycznej; wspólne tworzenie sieci szerokopasmowych.
Wspólne działania w zakresie efektywności i bezpieczeństwa granic
Przykładowe działania: wspólne inicjatywy mające na celu poprawę infrastruktury przejść granicznych; wspólne tworzenie spójnego systemu znaków i identyfikacji wizualnej przejść granicznych; wspólne projekty dotyczące wyposażenia istniejących przejść granicznych pozwalających na usprawnienie ich funkcjonowania.
Dobre doświadczenia
Wcześniejszy program Litwa - Polska - Rosja Rosji (obwód kaliningradzki) dysponował 130 mln euro, a ze środkami krajowymi było do wzięcia do 176 mln euro. Terasz pieniędzy jest sporo mniej, ale i obszar mniejszy.
Zdaniem rządu obwodu kaliningradzkiego, realizacja zadań z poprzedniego programu współpracy "Litwa-Polska-Rosja", w którym udział wzięło 15 gmin tego regionu, doprowadziła, wraz z litewskimi i polskimi partnerami, do wykonania 31 projektów w sektorze turystyki, usług socjalnych, środowiska.
Łącznie na obszarach przygranicznych Polski, Litwy, obwodu kaliningradzkiego zrealizowano wówczas 60 projektów w sferze turystyki, ekologii, sportu, ochrony zdrowia, edukacji, kultury, wsparcia małego biznesu, transportu i zarządzania.
Z ciekawszych realizowanych przedsięwzięć należy odnotować m.in. „Biuro wspierania przedsiębiorczości" w Ełku. To jest efekt współpracy Ełku i Ozierska. Całkowita wartość to ponad 200 tysięcy euro, ale aż 90% - to dofinansowanie unijne. Z programu współpracy transgranicznej Litwa-Polska-Rosja zbudowana została kanalizacja wodociągowa we wsi Kukuło, koło Olecka.
Po polskiej stronie modernizowano także m.in. Park Konstytucji i jego otoczenie w Suwałkach. Z Programu Współpracy Transgranicznej Litwa-Polska-Rosja 2007-2013, dofinansowano kwotą 10 mln euro przebudowę drogi krajowej nr 65 na odcinku Gołdap-Kowale Oleckie.
Wśród szczególnie znaczących projektów po stronie kaliningradzkiej można wymienić budowę oczyszczalni ścieków i wodociągów w obszarach przygranicznych obwodu kaliningradzkiego i Litwy, modernizacje odcinka drogi samochodowej od Kaliningradu do rosyjsko-polskiej granicy, przejścia granicznego Mamonowo-2 – Grzechotki.
Źródła: https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/; https://ewt.warmia.mazury.pl/polska-rosja/formularze-i-wnioski; Polonijne Centrum Kultury w Kaliningradzie
