W niedzielę (6.01) prawosławni i wierni innych obrządków wschodnich, m.in. grekokatolicy i staroobrzędowcy, będą obchodzić wigilię świąt Bożego Narodzenia według tzw. starego stylu, czyli kalendarza juliańskiego.
Przypada ona w powszechnym kalendarzu gregoriańskim 6 stycznia, czyli trzynaście dni po wigilii u katolików.
Duchowni prawosławni zwracają uwagę, że kalendarz juliański jest o wiele starszy od gregoriańskiego, obecnie powszechnego i był używany w pierwszych wiekach chrześcijaństwa. Do roku 1582 data święta była wspólna dla wszystkich. Dopiero reforma papieża Grzegorza XIII, czyli zmiana stylu juliańskiego, którym posługuje się w liturgii Cerkiew, na styl gregoriański, wprowadziła różnicę.
Wskutek niedużych, minutowych różnic w długości roku w obu kalendarzach, które przez stulecia urosły do dni, daty stałych świąt cerkiewnych według kalendarza juliańskiego wypadają obecnie trzynaście dni później, niż u katolików.
Zwierzchnik Cerkwi w Polsce metropolita Sawa powiedział, że na 350 parafii prawosławnych, tylko 20 świętuje według kalendarza gregoriańskiego i dotyczy to centralnej Polski, m.in. Warszawy.
W minionych latach utrudnieniem we właściwym obchodzeniu Bożego Narodzenia według kalendarza juliańskiego był brak dni ustawowo wolnych od pracy i nauki. Od 2011 roku wigilia jest już na stałe ustawowo wolna, bo przypada w katolickie Święto Trzech Króli. 7-8 stycznia wiele szkół korzysta z dni wolnych od nauki; taką możliwość daje, zmienione w 2010 roku, rozporządzenie MEN o organizacji roku szkolnego. Teraz bowiem placówki oświatowe mają możliwość wprowadzenia dni wolnych w czasie świąt prawosławnych, a decyzja podejmowana jest na poziomie samych szkół. Np. w województwie podlaskim wolne 7 stycznia będzie miała większość szkół.
Święta Bożego Narodzenia poprzedza 40-dniowy post, czas duchowego przygotowania. Wielu wiernych rezygnuje w tym czasie z posiłków mięsnych, a nawet nabiału, choć ścisłe przestrzeganie postu, to sprawa indywidualna każdego z nich. Bezwzględny post obowiązuje w wigilię Bożego Narodzenia. W czasie postnej kolacji (w klasztorach nie podaje się nawet ryb), jedynego posiłku tego dnia, wierni dzielą się prosforą, czyli wypiekanym przaśnym chlebem - odpowiednikiem opłatka w Kościele katolickim.
Nie ma dokładnych danych dotyczących liczby wiernych Cerkwi w Polsce. Sami hierarchowie Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego szacują, że wiernych jest ok. 550-600 tysięcy. Przyjmuje się, że połowa z nich mieszka w województwie podlaskim, zwłaszcza w jego południowo-wschodniej części, powiatach: hajnowskim, bielskim i siemiatyckim oraz w Białymstoku.
