Zespół złożony z pracowników Komisji Europejskiej i ekspertów zewnętrznych uczestniczył we wtorek, 25 czerwca w wizycie studyjnej na granicy polsko-litewskiej.
Goście obejrzeli, co zrobiono w ostatnich latach, co np. pozostało ze słynnej „zony” z czasów radzieckich, gdy zasieki odgradzały oba państwa i narody. Dyskutowano o planach na przyszłość.
Kolejnym elementem spotkania była dyskusja w Sejnach z udziałem samorządowców pogranicza Polski i Litwy na temat kierunków współpracy w ramach powstającego transgranicznego obszaru funkcjonalnego. W dyskusji brali m.in. udział; dyrektor przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce Marek Prawda oraz pełniący taką samą funkcję na Litwie Arnoldas Pranckvicius. W spotkaniu wzięli również udział przedstawiciele Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego i wspólnego sekretariatu Interreg Litwa-Polska, przedsiębiorcy i partnerzy społeczni.
Stronę litewska reprezentowali m.in.: merowie rejonu łoździejskiego Ausma Miškinienė i Wiłkowyskiego Algirdas Neiberka, mer Kalwarii Vincas Plikaitis,
Przypomnijmy, że 14 marca 2018r. samorządowcy z Polski: Gminy Puńsk, Gminy Rutka Tartak, Gminy Giby, Gminy Sejny, Miasta Sejny, Gminy Szypliszki, Gminy Wiżajny oraz litewscy: Rejonu Łoździejskiego, Rejonu Kalwaryjskiego, Rejonu Wiłkowyskiego podpisali deklarację „o podjęciu wspólnych prac umożliwiających Rządom Rzeczpospolitej Polskiej i Republiki Litewskiej oraz organom Unii Europejskiej podjęcie decyzji o utworzeniu polsko-litewskiego transgranicznego obszaru funkcjonalnego w celu poprawy poziomu życia mieszkańców obszaru pogranicza polsko-litewskiego. Do projektu chce też przystąpić gmina Krasnopol.
Dobra oddolna inicjatywa
Marek Prawda oraz Arnoldas Pranckvicius przedstawili informacje o niektórych projektach finansowanych przez UE. Zwracali uwagę, że pomysł polsko-litewskiego transgranicznego obszaru funkcjonalnego jest przykładem oddolnej inicjatywy podjętej przez samorządowców Litwy i Polski, która zyskała wsparcie KE, podkreślając, że „(…)jest to pionierskie podejście do zmierzania się z trudną tematyką przygraniczną, które wpisuje się w nowe założenia polityki spójności po roku 2020, bazujące na koncepcji obszarów funkcjonalnych”.
Uczestnicy postanowili kontynuować współpracę z ekspertami celem szybszego i lepszego przygotowania inicjatyw projektowych do obecnych programów UE i kolejnej perspektywy.
Komisja Europejska już wyasygnowała pieniądze na ekspertyzy, a Ministerstwo Spraw zagranicznych przyznało w 2018 roku 122 985,00 zł na realizację zadania p.n. „Budowa relacji społecznych, gospodarczych, kulturalnych, edukacyjnych i turystycznych mieszkańców stref przygranicznych Polski i Litwy”.
Europeseł Karol Karski, który 16 maja br., na zaproszenie samorządowców polskich i litewskich, wziął udział w spotkaniu związanym z utworzeniem polsko-litewskiego Transgranicznego Obszaru Funkcjonalnego w Sejnach, mówił, że na początku będzie możliwe pozyskanie od kilkunastu do kilkudziesięciu milionów euro ze środków Unijnych na rozwój obszarów nadgranicznych.
Potrzebne wsparcie Brukseli
Litewscy i polscy samorządowcy z pogranicza byli już w tej sprawie w lutym br. w Brukseli, gdzie przedstawili projekt utworzenia Transgranicznego Polsko - Litewskiego Obszaru Funkcjonalnego.
Odbyły wówczas się ważne spotkania w Ambasadzie Litwy i Parlamencie Europejskim, gdzie przedstawiono ideę litewsko-polskiej strefy przygranicznej. Do takiej wizyty zachęciła w styczniu br. litewska europosłanka Laima Liucija Andrikienė, która przebywała w Łoździejach. Zaoferowała też pomoc w zorganizowaniu spotkania w Parlamencie Europejskim.
W Brukseli samorządowcy przekonywali, że, aby region przygraniczny był atrakcyjny dla nowych inwestycji, ważna jest dobra infrastruktura: wygodny transport, dobrze rozwinięta komunikacja publiczna, nowoczesne drogi. Stąd też apelowali do unijnych polityków o poparcie idei i wsparcie poprawy infrastruktury, jakości życia, tworzenia miejsc pracy na tym pograniczu. Przekonywali, że potrzebny jest oddzielny unijny instrument finansowania idei.
Wnioski z konsultacji społecznych
Jesienią 2018 roku zakończył się cykl konsultacji społecznych na temat programu dla mającego powstać Transgranicznego Polsko - Litewskiego Obszaru Funkcjonalnego. Celem była szeroka debata dotycząca lokalnych relacji polsko-litewskich i zebranie materiałów do diagnozy oczekiwań ludności zamieszkującej na pograniczu polsko-litewskim co do zakresu potrzeb rozwoju relacji bilateralnych w aspekcie gospodarczym, infrastrukturalnym, współpracy kulturalnej, edukacyjnej, turystycznej i wspólnego rozwiązywania lokalnych problemów i bezpieczeństwa.
W spotkaniach i dyskusjach brali udział m.in. działacze samorządowi i lokalni przedstawiciele życia gospodarczego, nauczyciele, działacze kultury i zwykli mieszkańcy.
Podczas spotkań i debat wypracowano m.in. następujące wnioski i propozycje:
Gospodarka:
- utworzenie regionalnego inkubatora przedsiębiorczości z finansowym zaangażowaniem wszystkich lokalnych samorządów,
- powołanie do życia transgranicznej Polsko - Litewskiej Izby Gospodarczej z biurami po obu stronach granicy,
- organizowanie transgranicznych targów gospodarczych, spotkań przedsiębiorców, wymiana ofert, informacji, idei.
Szlaki transportowe:
-tworzenie ciągów komunikacyjnych łączących partnerów polsko – litewskich, a przecinających granicę,
- podnoszenie standardów dróg w obszarze pogranicza,
- budowa obwodnicy Sejn i otwarcie przejścia granicznego w Ogrodnikach dla samochodowego ruchu ciężarowego,
- budowa przystanków kolejowych po stronie polskiej i litewskiej, w tym w Kalwarii, na Litwie,
- lobowanie za uruchomienie pociągów regionalnych, w tym z Mockawy do Kowna i z Trakiszek do Białegostoku,
- pozostawienie lokalnej linii kolejowej Ełk – granica państwa, po wybudowaniu nowej ( rail Balticy),
- zintegrowanie transportu kolejowego z autobusowym,
- rozwój terminalu kolejowego na stacji Mockawa, na Litwie,
- lobowanie za uruchomieniem kolejowych regularnych połączeń regionalnych,
Energetyka
- rozwój energetyki rozproszonej; budowa elektrowni wodnych, wiatrowych, na biomasę, biogazowi,
- lobowanie za gazyfikacją Sejn, Puńska, Łoździej, Kalwarii podczas budowy polsko - litewskiego gazociągu,
- uruchomienie programów dofinansowania instalacji przydomowych oczyszczalni ścieków,
- po stronie litewskiej budowa wiejskich oczyszczalni ścieków,
- dokończenie wodociągowania wsi po stornie polskiej i przyśpieszenie budowy wodociągów po stronie litewskiej.
Edukacja
- współpraca szkół i nauczycieli z pogranicza,
- wspólne inicjatywy młodzieży i dla młodzieży, w tym spotkania, obozy, konkursy,
- wspólny długoterminowy projekt ekologiczny „Gaładuś – Galadusys”.
Turystyka
- stworzenie wspólnego polsko – litewskiego produktu turystycznego w oparciu o wspólną historię i podobieństwo geograficzne,
- budowa transgranicznych dróg rowerowych i szlaków kajakowych ( Marycha, Szeszupa),
Dla Sejn i współpracujących samorządów w praktyce funkcjonowanie obszaru funkcjonalnego sprowadza się do zdobywania funduszy na realizację potrzebnych inwestycji: m.in. drogi, komunikację, tworzenie miejsc pracy czy współpracę międzynarodową.
Polscy i litewscy samorządowcy liczą na to, że w nowej perspektywie po 2020 roku wspólnie uda się pozyskać fundusze, które będą zarezerwowanie w budżecie UE dla obszarów przygranicznych.
WYG
Źródła i Fot: EU REGIO Poland; Przyjazne Pogranicze
.jpg)
