Choroby sercowo-naczyniowe niezmiennie stanowią najczęstszą przyczynę umieralności w Polsce1 i każdego roku odpowiadają za 52 proc. zgonów wśród kobiet i 41 proc. u mężczyzn – dla porównania: z powodu nowotworów umiera odpowiednio 23 proc. i 26 proc. kobiet i mężczyzn2.
Przyczyn wystÄ™powania chorób sercowo-naczyniowych jest wiele, jednak jak pokazujÄ… badania najczÄ™stszymi z nich sÄ…: maÅ‚a aktywność fizyczna (57 proc.), nadciÅ›nienie tÄ™tnicze (33 proc.), palenie papierosów (28 proc.) oraz otyÅ‚ość (22 proc.)1. Z okazji Åšwiatowego Dnia Serca, w kolejnej odsÅ‚onie kampanii „ZawaÅ‚ serca – czas to życie” kardiolodzy ze ÅšlÄ…skiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu oraz firma Philips apelujÄ… do Polaków o to, aby zadbali o swoje serce, a w przypadku pojawienia siÄ™ niepokojÄ…cego bólu w klatce piersiowej natychmiast dzwonili pod 112.
SpoÅ›ród wszystkich chorób ukÅ‚adu krążenia, zawaÅ‚ serca jest schorzeniem dotykajÄ…cym okoÅ‚o 80 tys. Polaków rocznie. Co czwarty chory, który umiera z powodu zawaÅ‚u serca, umiera zanim trafi do spzitala2. Dlaczego? Bo zbyt dÅ‚ugo zwleka z wezwaniem pomocy. Od pierwszych objawów zawaÅ‚u serca do udzielenia pacjentowi profesjonalnej pomocy mija w Polsce okoÅ‚o 2,5 godziny. Dla porównania: Å›redni czas dotarcia karetki pogotowia do szpitala z pacjentem z zawaÅ‚em wynosi niespeÅ‚na godzinÄ™.
- Dane sondażowe potwierdzajÄ…, jak niska jest wiedza spoÅ‚eczna dotyczÄ…ca problemu i wÅ‚aÅ›ciwej reakcji na zagrożenie zwiÄ…zane z zawaÅ‚em serca. Polacy muszÄ… być Å›wiadomi, że w przypadku zawaÅ‚u serca ważny jest czas i natychmiastowe wezwanie pomocy. Dlatego podjÄ™liÅ›my decyzjÄ™ o stworzeniu ogólnopolskiej kampanii spoÅ‚ecznej „ZawaÅ‚ serca – czas to życie”, majÄ…c Å›wiadomość, że edukacja odgrywa kluczowÄ… rolÄ™ w tym zakresie. – podkreÅ›la prof. dr hab. n. med. Mariusz GÄ…sior Kierownik III Katedry i OddziaÅ‚u Klinicznego Kardiologii ÅšlÄ…skiego Uniwersytetu Medycznego.
Płeć a zawał serca
ZawaÅ‚ serca jest gÅ‚ównÄ… przyczynÄ… zgonów zarówno wÅ›ród kobiet, jak i mężczyzn. Bez wzglÄ™du na pÅ‚eć, silny ból w klatce piersiowej powinien być zawsze kojarzony z zawaÅ‚em. Natomiast u kobiet częściej mogÄ… wystÄ™pować objawy niespecyficzne, na przykÅ‚ad ból w nietypowej lokalizacji, tj. miÄ™dzy Å‚opatkami, pod Å‚ukiem żebrowym lub w nadbrzuszu. MogÄ… one także częściej odczuwać pieczenie, duszność bÄ…dź ucisk w tzw. doÅ‚ku. Objawy te nie sÄ… kojarzone z zawaÅ‚em, co może mieć zwiÄ…zek z opóźnionÄ… reakcjÄ… w postaci wezwania pomocy. Co wiÄ™cej, panie częściej niż panowie (32 proc. vs 21 proc.) przyznajÄ…, że powodem zwÅ‚oki w ich przypadku mogÅ‚oby być przekonanie, iż ból jest skutkiem silnych emocji. W efekcie kobiety z zawaÅ‚em sÄ… poddawane leczeniu udrażniajÄ…cemu zamkniÄ™te naczynie wieÅ„cowe później niż mężczyźni (przyczynÄ… zawaÅ‚u jest wÅ‚aÅ›nie nagÅ‚e zamkniÄ™cie siÄ™ jednej z tÄ™tnic wieÅ„cowych prowadzÄ…cych krew do samego mięśnia sercowego). Kobiety zostaÅ‚y wyposażone w naturalne czynniki chroniÄ…ce je przed zawaÅ‚em – estrogeny, czyli hormony pÅ‚ciowe. DziÄ™ki estrogenom miażdżyca tÄ™tnic wieÅ„cowych i zawaÅ‚ serca rzadziej dotyka kobiet mÅ‚odych (w wieku poniżej 55 lat) i bardzo mÅ‚odych (w wieku poniżej 40 lat), niż mężczyzn w tym samym wieku.
Czynniki ryzyka – niezdrowy tryb życia
Brak snu, niezdrowa dieta, nadwaga i otyÅ‚ość, brak aktywnoÅ›ci fizycznej, brak regularnych badaÅ„ i używki – to najwiÄ™ksi wrogowie naszego serca. Przestrzeganie zasad zdrowego trybu życia jest ważne w walce z chorobami krążenia, zarówno w przypadku kobiet jak i mężczyzn.
- Bardzo ważnym czynnikiem wpÅ‚ywajÄ…cym negatywnie na serce, a co za tym idzie, na wiÄ™ksze ryzyko wystÄ…pienia incydentów sercowo-naczyniowych majÄ… także tzw. czynniki niemierzalne, takie jak nadmierna praca i nasilenie stresu z niÄ… zwiÄ…zane. - ostrzega prof. dr hab. n. med. Mariusz GÄ…sior – żyjemy w ciÄ…gÅ‚ym biegu, pod wielkÄ… presjÄ…, czÄ™sto zapominamy o swoim zdrowiu, a to wpÅ‚ywa negatywnie na nasz organizm – dodaje.
Czynniki ryzyka – silne emocje
Intensywne emocje mogÄ… wpÅ‚ynąć na wzrost ryzyka incydentów sercowo-naczyniowych. Silne stany emocjonalne, które towarzyszÄ… kibicom w trakcie rozgrywek sportowych sÄ… jednym z obszarów ryzyka. Dlatego eksperci ze ÅšlÄ…skiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu przeanalizowali wpÅ‚yw wydarzeÅ„ sportowych na czÄ™stotliwość wystÄ…pienia incydentów sercowo-naczyniowych. Badanie pokazaÅ‚o, że w dniu rozgrywek ryzyko to u mężczyzn wzrasta nawet o 11 proc. wzglÄ™dem wyjÅ›ciowego.3 Zaobserwowano, że dzieÅ„ meczowy byÅ‚ zwiÄ…zany z wyższym o 6 proc. ryzykiem zgonu w caÅ‚ej badanej populacji. W dzieÅ„ po transmisji sportowej wykazano wyższe o 4 proc. ryzyko zgonu, wyższe o 17 proc. ryzyko hospitalizacji z powodu migotania przedsionków oraz wyższe o 3 proc. ryzyko wzglÄ™dne Å‚Ä…cznego wystÄ™powania analizowanych niekorzystnych zdarzeÅ„ sercowo-naczyniowych, tj. zawaÅ‚u serca, udaru mózgu czy zatorowoÅ›ci pÅ‚ucnej.
Czynniki ryzyka – egzotyczne podróże
Polacy bardzo chÄ™tnie udajÄ… siÄ™ na urlop w sezonie jesienno-zimowym. Warto pamiÄ™tać, że podróże do egzotycznych, upalnych miejsc, wiÄ™ksza niż zazwyczaj aktywność fizyczna czy zmiany warunków klimatycznych skutkować mogÄ… zawaÅ‚em serca.
- CzÄ™ste wyjazdy do krajów tropikalnych, gdzie panuje wysoka temperatura i wilgotność, stres zwiÄ…zany z podróżą, dÅ‚ugi czas podróży, stres fizyczny i emocjonalny w trakcie kilku pierwszych i ostatnich dni urlopu, uprawianie ekstremalnych sportów bez wczeÅ›niejszego przygotowania to czynniki, które mogÄ… być zwiÄ…zane z wiÄ™kszym ryzykiem wystÄ…pienia zawaÅ‚u serca w okresie letnim. – tÅ‚umaczy dr hab. n. med. Bartosz Hudzik kardiolog ze ÅšlÄ…skiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu i Kierownik ZakÅ‚adu Profilaktyki Chorób Sercowo-Naczyniowych ÅšlÄ…skiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.
Åšwiadomość zagrożeÅ„ wpÅ‚ywajÄ…cych na wystÄ…pienie incydentów sercowo-naczyniowych jest kluczowa, zwÅ‚aszcza, że aż 33 procent Polaków4 przyznaje, że nie wie, jak rozpoznać zawaÅ‚ u drugiej osoby. Ponadto, jedynie co czwarty z nas (23,5 procent)5 zareagowaÅ‚by natychmiast w przypadku bólu w klatce piersiowej.
- Pozytywna odpowiedź na pytania o to, czy znamy objawy zawaÅ‚u serca i wiemy jak zachować siÄ™ w przypadku jego wystÄ…pienia jest kluczowa dla zdrowia naszego oraz naszych bliskich. W przypadku podejrzenia zawaÅ‚u należy zareagować bezzwÅ‚ocznie i zadzwonić pod numer alarmowy, gdzie przeszkoleni dyspozytorzy pomogÄ… w ustaleniu czy objawy, których doÅ›wiadczamy sÄ… objawami zawaÅ‚u i w razie potrzeby wyÅ›lÄ… karetkÄ™. – mówi Reinier Schlatmann, Prezes Philips w Europie Åšrodkowo-Wschodniej, reprezentujÄ…cy partnera strategicznego kampanii.
ZespóÅ‚ kardiologów ÅšCCS, wskazaÅ‚ czynniki życia codziennego, które mogÄ… niekorzystnie wpÅ‚ynąć na serce:
|
Więcej informacji o kampanii na www.czastozycie.pl
1 Drygas W, Zdrojewski T. Medycyna Praktyczna 2015
2 Narodowa Baza Danych ZawaÅ‚ów Serca 2009-2012
3 ŹródÅ‚o: Badanie przeprowadzone przez zespóÅ‚ kardiologów ze ÅšlÄ…skiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu analizujÄ…c polskie dane z lat 2006-2016..
4 Å»ródÅ‚o: Badanie SW Research „ZawaÅ‚ serca – Opinie Polaków” w ramach kampanii „ZawaÅ‚ serca – Czas to Å»ycie”, wrzesieÅ„ 2018 r.
5 ibidem