Wzrok jest jednym z najważniejszych zmysłów. Z biegiem lat ostrość widzenia często ulega niestety pogorszeniu. Ma na to wpływ wiele czynników, zarówno biologicznych, jak i środowiskowych. Co powinniśmy wiedzieć na ten temat?
Wraz z wiekiem oko traci zdolność akomodacji, czyli dostosowywania siÄ™ do oglÄ…dania przedmiotów znajdujÄ…cych siÄ™ w różnych odlegÅ‚oÅ›ciach. Jest to spowodowane m.in. stopniowym twardnieniem soczewki, która sztywnieje i zmienia swojÄ… gÄ™stość, a także utratÄ… elastycznoÅ›ci mięśni rzÄ™skowych odpowiadajÄ…cych za zmianÄ™ ksztaÅ‚tu soczewki w procesie akomodacji. Zmiany te, rozpoczynajÄ… siÄ™ najczęściej po 40 roku życia. MajÄ… na nie wpÅ‚yw nie tylko czynniki biologiczne, ale także prowadzony tryb życia. NiewÅ‚aÅ›ciwa dieta, w której regularnie brakuje witamin, wspomagajÄ…cych narzÄ…d wzroku, dÅ‚ugoletnia praca w nieodpowiednich warunkach oÅ›wietleniowych, czytanie przy niedostatecznej iloÅ›ci Å›wiatÅ‚a, a także nieskorygowana lub nieprawidÅ‚owo skorygowana wada wzroku mogÄ… być przyczynÄ… przedwczeÅ›nie pogarszajÄ…cego siÄ™ widzenia. Czynnikiem wpÅ‚ywajÄ…cym na osÅ‚abienie wzroku w przypadku osób, które rozpoczęły korzystanie z soczewek korekcyjnych przed 40. rokiem życia może być niewystarczajÄ…ca dbaÅ‚ość o regularne wizyty kontrolne u specjalisty, które powinny być obowiÄ…zkowym punktem w corocznym kalendarzu. Na co zatem powinniÅ›my zwrócić szczególnÄ… uwagÄ™?
Po pierwsze: prezbiopia
PierwszÄ… dolegliwoÅ›ciÄ…, która pojawia ok. 40 roku życia jest prezbiopia. Objawia siÄ™ ona kÅ‚opotami w widzeniu blisko poÅ‚ożonych przedmiotów lub czytaniu drobnego druku. Zaburzenie to nie jest chorobÄ…, a naturalnym procesem, który jednak znaczÄ…co wpÅ‚ywa na komfort widzenia i życia. Prezbiopia nazywana jest żartobliwie „objawem zbyt krótkich rÄ…k” - aby zobaczyć jakÄ…Å› rzecz lub przeczytać tekst, konieczne jest odsuniÄ™cie jej na wiÄ™kszÄ… odlegÅ‚ość od oczu. OsÅ‚abienie zdolnoÅ›ci ostrego widzenia z bliskiej odlegÅ‚oÅ›ci wynika ze stopniowej utraty elastycznoÅ›ci soczewki oraz poruszajÄ…cych niÄ… mięśni rzÄ™skowych, a w konsekwencji zaburzenia mechanizmu akomodacji. Z wiekiem soczewka powoli staje siÄ™ sztywniejsza, przez co traci zdolność zmiany gruboÅ›ci przy patrzeniu na obiekty znajdujÄ…ce siÄ™ w różnej odlegÅ‚oÅ›ci. Prezbiopii nie można zapobiec, ale można jÄ… korygować za pomocÄ… odpowiednich soczewek okularowych - najlepiej progresywnych, które oferujÄ… pÅ‚ynne, bardzo Å‚agodne przejÅ›cie pomiÄ™dzy mocÄ… korekcyjnÄ… do dali, a mocÄ… do bliży.
- Soczewki progresywne to – upraszczajÄ…c – poÅ‚Ä…czenie trzech soczewek (do dali, strefy poÅ›redniej i bliży) w jednÄ… - mówi Agnieszka Szopa z firmy Hoya Lens Poland. PoÅ‚Ä…czenie to umożliwia ostre widzenie na każdÄ… odlegÅ‚ość, przy czym poszczególne strefy widzenia nie sÄ… wyraźnie oddzielone, co oznacza, że przejÅ›cia pomiÄ™dzy nimi nie sÄ… widoczne dla użytkownika. Na rynku pojawiajÄ… siÄ™ coraz doskonalsze konstrukcje progresywne, bÄ™dÄ…ce odpowiedzÄ… na potrzeby osób majÄ…cych problemy z prezbiopiÄ…. Jest ich coraz wiÄ™cej, ponieważ spoÅ‚eczeÅ„stwo z roku na rok siÄ™ starzeje. Wyzwaniem stojÄ…cym przed wspóÅ‚czesnÄ… optykÄ… jest dynamizacja życia. NajczÄ™stszym problemem podczas adaptacji do soczewek progresywnych jest efekt pÅ‚ywania obrazu przy dynamicznym przenoszeniu wzroku miÄ™dzy poszczególnymi strefami widzenia, odczuwany przykÅ‚adowo podczas schodzenia po schodach, czy patrzenia w kierunkach ukoÅ›nych. – dodaje Agnieszka Szopa.
Inne najczęstsze dolegliwości dotyczące oczu pojawiające się z wiekiem
Oprócz naturalnego procesu pogarszania wzroku, po 40. roku życia wzrasta ryzyko wystÄ…pienia niektórych chorób, prowadzÄ…cych do znacznego ograniczenia zdolnoÅ›ci widzenia, a w niektórych przypadkach nawet do Å›lepoty.
JednÄ… z takich chorób jest jaskra. Choroba „podstÄ™pna” w poczÄ…tkowej fazie, ponieważ czÄ™sto rozwija siÄ™ bezobjawowo. W późniejszym jej stadium pacjenci skarżą siÄ™ na Å›wiatÅ‚owstrÄ™t, Å‚zawienie oczu, pÄ™kanie naczynek krwionoÅ›nych w oczach podczas zwiÄ™kszonego wysiÅ‚ku, a także stopniowe zawężanie pola widzenia i pojawiajÄ…ce siÄ™ charakterystyczne tÄ™czowe krÄ™gi przy spoglÄ…daniu na źródÅ‚o Å›wiatÅ‚a. Jaskra wystÄ…pić może także nieoczekiwanie i nagle jako tak zwany „ostry atak jaskry”. Takiemu atakowi towarzyszy zawsze silny ból gaÅ‚ki ocznej, znacznie pogorszone widzenie, czÄ™sto także nudnoÅ›ci i wymioty. W przypadku wystÄ…pienia ostrego ataku jaskry wymagana jest natychmiastowa interwencja okulistyczna, jej brak może doprowadzić do caÅ‚kowitej utraty widzenia Choroba ta wystÄ™puje zarówno w sytuacji podwyższonego ciÅ›nienia wewnÄ…trzgaÅ‚kowego jak również jako jaskra normalnego / niskiego ciÅ›nienia. Dlatego tak ważne sÄ… regularne wizyty kontrolne u specjalisty, które pozwolÄ… okreÅ›lić, czy pomimo braku objawów choroba nie postÄ™puje i nie wywoÅ‚a niespodziewanie poważnych konsekwencji wynikajÄ…cych z jej zaniedbania.
Kolejnym schorzeniem dotykajÄ…cym w wiÄ™kszoÅ›ci ludzi starszych jest zaćma, zwana także kataraktÄ…. Do gÅ‚ównych przyczyn jej powstawania zalicza siÄ™ cukrzycÄ™, przebyte zapalenia i urazy gaÅ‚ki ocznej, a także stosowanie niektórych leków. Choroba ta polega na zmÄ™tnieniu soczewki oka, a wystÄ™pujÄ…ca w zaawansowanym stadium powoduje znaczne pogorszenie jakoÅ›ci widzenia, aż do caÅ‚kowitego zamglenia, umożliwiajÄ…cego jedynie zdolność postrzegania Å›wiatÅ‚a bez możliwoÅ›ci rozpoznawania przedmiotów. Objawami zaćmy jest miÄ™dzy innymi rozmazywanie siÄ™ konturów przedmiotów i ogólny spadek ostroÅ›ci widzenia, a także nagÅ‚e pojawienie siÄ™ wady minusowej podczas rutynowego badania wzroku (zwÅ‚aszcza u osób, które nigdy nie byÅ‚y krótkowzroczne). Na szczęście zaćma jest schorzeniem uleczalnym – dostÄ™pne sÄ… zabiegi operacyjne na ogóÅ‚ pozwalajÄ…ce na odzyskanie komfortu widzenia i powrót do normalnych aktywnoÅ›ci.
Osoby, które prowadzÄ… siedzÄ…cy tryb życia, majÄ… problemy z nadciÅ›nieniem lub podwyższony poziom cholesterolu, sÄ… narażone na wystÄ…pienie zwyrodnienia plamki żóÅ‚tej. Objawami tej rozwijajÄ…cej siÄ™ przez wiele lat choroby sÄ… znieksztaÅ‚cenia i zamazywanie siÄ™ obrazu w centralnej części pola widzenia, a takżepojawianie siÄ™ tzw. mroczków. Zwyrodnienie plamki żóÅ‚tej wystÄ™pować może w Å‚agodniejszej „suchej” postaci lub przybrać ostrÄ… formÄ™ wysiÄ™kowÄ…. Pierwsza z nich nie upoÅ›ledza w znacznym stopniu widzenia, a jej leczenie polega na przyjmowaniu leków poprawiajÄ…cych ukrwienie oraz wzbogaceniu diety o owoce i warzywa. Zwyrodnienie wysiÄ™kowe natomiast może prowadzić do Å›lepoty, a metody leczenia polegajÄ… na interwencji chirurgicznej, stosowaniu zabiegów laserowych lub sesji radioterapii.
Jak sobie pomóc? Najważniejsza profilaktyka.
Chorób oczu objawiajÄ…cych siÄ™ po 40. roku życia jest niestety znacznie wiÄ™cej. Pomimo rozwoju wspóÅ‚czesnej okulistyki, przyczyny wystÄ™powania części z nich w dalszym ciÄ…gu pozostajÄ… nieznane. Pewnym jest, że aktywny tryb życia, dieta bogata w warzywa i owoce, produkty nieprzetworzone i peÅ‚noziarniste, może w znacznym stopniu ograniczyć ryzyko powstawania chorób oczu. W przypadku osób z wadami wzroku, niezwykle istotny jest też prawidÅ‚owy dobór korekcji, która zapewni najlepszy możliwy komfort widzenia.
SpecjaliÅ›ci zgodnie przyznajÄ…, że niestety różnego rodzaju zaburzenia wzroku i choroby oczu po 40 roku życia bardzo czÄ™sto rozwijajÄ… siÄ™ bezobjawowo, przez dÅ‚ugie lata nie dajÄ…c żadnych symptomów. Dlatego tak istotne sÄ… regularne kontrole u lekarzy okulistów, które pozwolÄ… w odpowiednim czasie wykryć chorobÄ™ i zapobiec jej pogÅ‚Ä™bieniu oraz powikÅ‚aniom. Równie ważna jak profilaktyka jest Å›wiadomość dotyczÄ…ca jakoÅ›ci nabywanych okularów. Soczewki okularowe muszÄ… być dostosowane do charakteru schorzenia i dobrane w wyniku konsultacji z lekarzem okulistÄ… i optometrystÄ…. Powinny pochodzić od certyfikowanych dostawców, gwarantujÄ…cych najwyższÄ… jakość materiaÅ‚ów oraz prawidÅ‚owÄ… korekcjÄ™ wzroku, zapewniajÄ…cÄ… optymalny komfort widzenia i użytkowania.
Hoya.pl