Rosselhoznadzor rozważa wprowadzenie zakazu importu wieprzowiny z Litwy, Łotwy, Estonii i Polski, a możliwe że i z całej UE - oświadczył w piątek, 24 stycznia br., wieczorem Wasilij Lawrowskij, szef wydziału do pracy z inspekcją WTO i współpracy międzynarodowej w dziedzinie weterynarii Federacji Rosyjskiej. Wcześniej Rossselhoznadzor wielokrotnie ostrzegał UE o zagrożeniu przejścia na terytorium zjednoczonej Europy tej niebezpiecznej choroby - dodał Lawrowskij.
Powodem są ogniska afrykańskiego pomoru świń na Litwie, kraju UE, gdzie ASF stwierdzono u dwóch padłych dzików na pograniczu litewsko-białoruskim. Litewskie laboratorium potwierdziło, że dziki te są nosicielami choroby, ale dla większej pewności próbki wysłano do Niemiec w celu ponownego zbadania.
Szef Litewskiej Służby Weterynaryjnej, Jonas Milius, zapewnia, że z powodu afrykańskiego pomoru świń Unia Europejska nie będzie stosowała sankcji wobec Litwy, czekają natomiast długie negocjacje z Rosją. Litwa jest pierwszym krajem Unii, w którym wykryto pomór świń. Na razie zarażone nim są tylko dziki.
Konsultacje dyrektora Rosyjskiej Służby Nadzoru Weterynaryjnego i Fitosanitarnego z przedstawicielami Unii Europejskiej zapowiedziano na poniedziałek, 27 stycznia br.,Wasilij Lawrowskij przypomniał w rozmowie z agencją ITAR-TASS, że UE, po stwierdzeniu przed dwoma laty ognisk tej choroby w Rosji, „całkowicie zamknęła wywóz z Rosji do siebie, od Kaliningradu po Sachalin, świń”.
Zlikwidować hodowlę?
Algis Baravykas, przewodniczący związku hodowców trzody chlewnej na Litwie, w rozmowie z portalem 15 min.lt, wyraził przekonanie, że jedynym wyjściem skutecznie ograniczającym możliwość rozszerzania się choroby, to zezwolenie na masy odstrzał dzików oraz budowa ogrodzenia wzdłuż granicy z Białorusią. Związek te propozycje zgłaszał już latem 2013 roku, jednak zostały zignorowane. Przypomnijmy, że po polskiej stronie granicy też nie ma ani ogrodzenia, ani masowego odstrzału dzików.
Zdaniem szefa związku litewskich hodowców trzody chlewnej, kolejnym wyjściem jest likwidacja hodowli trzody przez małe gospodarstwa rolne, bo nie są one w stanie spełnić wymogów fitosanitarnych. Algis Baravykas przypomina w tym kontekście Hiszpanię i Portugalię, gdzie w latach 70. ub. wieku też szalała afrykańska grypa. Dopiero po likwidacji hodowli w małych gospodarstwach, choroba znikła.
Jest już embargo na żywe zwierzęta
Ewentualne embargo, to kolejny cios dla litewskich i polskich hodowców. Od 20 marca 2012 roku obowiązuje zakaz wwozu na terytorium Federacji Rosyjskiej żywego bydła oraz świń z całej Unii Europejskiej. Przyczyną jest epidemia zwierząt w Europie Zachodniej. Choroba wywołana przez wirusa Schmallenberg (nazwa pochodzi od niemieckiej miejscowości, w której po raz pierwszy go zidentyfikowano), rozprzestrzenia się szybko po całej Europie i atakuje głównie dorosłe bydło, ale także owce i kozy. Do tej pory UE nie poradziła sobie z tą chorobą.
Jesienią 2012 roku zagrożenie chorobą niebieskich języków u bydła stwierdzono na terenie trzech gmin województwa podlaskiego: Szypliszek, Krasnopola i Sejn. Przedstawiciele Unii Europejskiej uznali oficjalnie fakt pojawienia się w krajach europejskich nowego wirusa niebezpiecznej choroby zwierząt dopiero w listopadzie 2012 roku.
Straty gospodarcze Unii Europejskiej, związane z wprowadzeniem przez Rosję zakazu importu bydła z Europy wyniosą 75 milionów euro rocznie – oświadczył w Brukseli podczas briefingu dla dziennikarzy rzecznik Komisji Europejskiej Frederic Vincent. Sprecyzował, że eksport bydła z Unii Europejskiej do Rosji wynosi około 190 milionów euro. Z powodu embarga na import świń cierpią w pierwszej kolejności kraje bałtyckie. Pod koniec maja 2013r. także Białoruś czasowo wstrzymała wwóz domowych i dzikich przeżuwaczy, np. krów i jeleni, z Polski i Węgier.
Od 28 sierpnia 2013 roku Litwa, jako pierwszy kraj unijny, odzyskała jednak od Rosjan, po dwóch latach przerwy, prawo do eksportu na teren Federacji żywych świń. Zgoda dotyczy tylko sztuk zarodowych, ale Litwini byli pewni, że uda się im otrzymać zezwolenia na eksport także pozostałej trzody chlewnej. Pomogły rzeczowe negocjacje. Kłopoty Litwy zaczęły się 1 czerwca 2011., gdy na jednej z litewskich ferm w Beržai, odnotowano przypadek pomoru świń. Teraz znowu czekać może szlaban na granicy.
Jak informował litewskie media dyrektor Zrzeszenia Hodowców Świń - Algis Baravykas, według wstępnych danych w ubiegłym roku z Litwy do Rosji eksportowano 6 tys. ton wieprzowiny o wartości 60 mln litów. Kolejne 5 tys. ton za 40 mln litów eksportowano do krajów UE – na Łotwę, do Polski, Estonii į Danii. 2 tys. ton wieprzowiny za 20 mln litów wywieziono na Białoruś.
Rozszerzą embargo?
Rosselchoznadzor już w lutym i kwietniku 2013 roku nałożył tymczasowe ograniczenia na import mrożonej wieprzowiny i wołowiny do Rosji dla wielu firm z USA, Kanady i Niemiec. Hiszpanii i Holandii zarówno do Rosji, jak i pozostałych państw Unii Celnej, tj. Białorusi i Kazachstanu. - Ze względu na wprowadzenie w lutym 2013 przez Rosselchoznadzor ograniczenia w przywozie z USA mrożonego mięsa wieprzowego i wołowego oraz mięsa indyczego, surowych jelit oraz podrobów z USA, Waszyngton stracił 5,6 miliardy dolarów- informował w grudniu 2013 roku Ambasador USA w Rosji - Michael McFaul.
Federalna Służby Nadzoru Weterynaryjnego i Fitosanitarnego (Rossielchoznadzor) zgłosiła też w 2013 roku zastrzeżenia do wieprzowiny mrożonej oraz gotowych produktów wieprzowych, pochodzących z kilku polskich zakładów. Wprowadzenie ścisłej kontroli mięsa wieprzowego z Polski było konsekwencją wykrycia przez rosyjskie służby weterynaryjne w partii mięsa pochodzącego z zakładów Hiszpanii, które od 18 kwietnia 2013 roku nie mają prawa eksportować swojej produkcji do Rosji i pozostałych państw Unii Celnej, tj. Białorusi i Kazachstanu.
Ostrzeżenia już były
W połowie grudnia 2013 r. Sergiej Dankwert i Jewgenij Nepoklonow z Federalnej Służby Nadzoru Weterynaryjnego i Fitosanitarnego (Rossielchoznadzor) spotkali się z delegacją UE. Ostrzegli wówczas, że bez wprowadzenia działań naprawczych będą dalsze ograniczenia na granicy rosyjskiej. Przedstawiciele Federalnej Służby Nadzoru Weterynaryjnego i Fitosanitarnego poinformowali, że w 2013 r. w państwach członkowskich wykryte zostały liczne niedociągnięcia jednocześnie poproszono o ich zaadresowanie.
Rosjanie odnotowali zwiększoną liczbę przypadków fałszowania przez eksporterów certyfikatów eksportowych lub zakłamywania informacji na etykietach. Delegacja nie wyklucza dostarczenia dodatkowych informacji na temat przypadków nadużyć w późniejszym terminie.
Uzgodniono wówczas, że UE przedstawi działania naprawcze przed następnym szczytem Rosja - UE w Brukseli w dniu 27 i 28 stycznia 2014r. Nie przedstawiła.
Rosjanie ostrzegali w grudniu, że w przypadku „braku satysfakcjonujących propozycji, nie wykluczamy wprowadzenia dalszych ograniczeń na granicy rosyjskiej, takich jak:
- ograniczenie liczby punktów kontroli granicznej (celem będzie skoncentrowanie od lutego 2014 roku odpraw fitosanitarnych tylko na przejściu Bezledy - Bagriatianowsk oraz zamknięcie innych punktów kontroli granicznej)
- kontrola 100 proc. przesyłek eksportowych.
Z danych Eurostatu za styczeń-wrzesień 2013 wynika trend spadkowy eksportu mięsa z UE do Rosji, zwłaszcza w odniesieniu do mięsa drobiowego (-12 proc.) i wołowego (-29 proc.). Eksport wieprzowiny był mniejszy o 3 proc. Z danych rosyjskiego ministerstwa rolnictwa wynika, że obroty rosyjsko-polskiego handlu żywnością wynoszą rocznie około1,5 mld dolarów.
Rosjanie chcą współpracować
Rosja, która w 2012 roku przystąpiła do Światowej Organizacji Handlu (WTO), wprowadzi do 30 krajów świata swoich attaché ds. rolnictwa - powiedział przed kilkoma dniami dziennikarzom w Berlinie rosyjski minister rolnictwa - Nikołaj Fiodorow, biorący tam udział w niemieckiej wystawie rolniczej „Zielony Tydzień 2014”.
Chodzi o kraje, z którymi Rosja prowadzi najbardziej intensywną wymianę towarami rolnymi. Podstawowe zadanie attaché ds. rolnictwa będzie polegało na rozwijaniu eksportu rosyjskich towarów rolnych. Obecnie attaché ds. rolnych Rosja ma już w 11 krajach, a są to m.in. Kanada, USA, Wielka Brytania, Francja, Niemcy, Belgia, Włochy i Szwecja.
Rosja uczestniczyła w „Zielonym Tygodniu” po raz 19. Na wystawie swoje osiągnięcia prezentowało około 400 rosyjskich firm z 20 regionów. Podczas wystawy zawarto kontrakty na ponad 200 milionów euro.
Jan Wyganowski
