Kolejne „uwalnianie” zawodów

Rząd, we wtorek, 11 marca br. zajmie się III transzą deregulacyjną zawodów, zaś w piątek, 14 marca, Sejm będzie głosował nad II transzą. Będzie łatwiej podejmować prace w szeregu zawodach i zakładać działalność gospodarczą.
Deregulacja dostępu do niektórych zawodów była sztandarowym projektem poprzedniego ministra sprawiedliwości Jarosława Gowina, który, na polecenie premiera, nadzorował przygotowanie trzech pakietów nowelizacji ustaw. Miały one objąć około 250 zawodów.

Pierwsza transza, obejmująca 51 zawodów, została już uchwalona i weszła w życie z dniem 1 stycznia br.
Projekt ustawy, którą rozpatrzy rząd we wtorek, obejmuje 101 zawodów (wykaz podajemy poniżej). Trzecia transza, obejmująca 101 zawodów, ma być ostatnią. Dotyczy ona ułatwienia dostępu do zawodów takich jak: inżynier pożarnictwa, strażak, rzeczoznawca ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych, pracownik artystyczny, muzealnik, makler giełd towarowych, inspektor ochrony radiologicznej (chodzi o stanowiska mające istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej), rzeczoznawca w zakresie jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, rzecznik patentowy, konserwator zabytków ruchomych i nieruchomych, konserwator zabytkowej zieleni, tłumacz przysięgły, makler papierów wartościowych, doradca inwestycyjny i agent firmy inwestycyjnej.

Najwięcej, bo około 80 zawodów do których dostęp ma być ułatwiony, to profesje z branży wydobywczej i geologicznej, które mają osobno opisane w prawie wymogi: dotyczy to zakładów wydobycia węgla kamiennego, brunatnego, metodą odkrywkową i głębinową, zarówno górników strzałowych używających materiałów wybuchowych do wydobywania kopalin, jak i operatorów wiertni, a także osób z dozoru górniczego.
Ministerstwo Sprawiedliwości w uzasadnieniu potrzeby zmian, pisze m.in.: ”Bariery w dostępie do zawodu, które zniekształcają funkcjonowanie rynku i prowadzą do wzrostu cen usług dostarczanych przez osoby wykonujących dany zawód, mogą skutkować niedostępnością usług dla konsumentów, w szczególności najuboższych. Rezygnacja z zakupu przy wysokich cenach często wiąże się z próbą zastąpienia profesjonalnych usług prowizorycznymi „samoróbkami”, mogącymi stwarzać zagrożenie dla zdrowia lub bezpieczeństwa.
Brak barier regulacyjnych umożliwia powstanie segmentów rynku różniących się jakością i ceną, dzięki czemu również najmniej zamożni konsumenci mogą wybrać usługę o odpowiedniej dla nich cenie i jakości. W przeciwieństwie do tego regulacja dostępu do zawodów może oznaczać zawężenie możliwości wyboru, jakie napotyka konsument.
Bariery w dostępie do zawodu, poprzez ograniczenie osób wykonujących zawód zmniejszają konkurencję między tymi osobami. Skutkiem tego jest nie tylko wspomniane już zmniejszenie presji na obniżanie cen, ale również ograniczenie bodźców do innowacji.”

Uzasadniając deregulację, resort sprawiedliwości powołuje się na dane, według których Polska znajduje się na pierwszym miejscu w Europie pod względem liczby zawodów regulowanych - mieliśmy ich 380, podczas gdy np. Niemcy regulują jedynie 152 zawody.

"W dostępie do tych profesji przed kandydatami stawiane są najróżniejsze bariery - wymóg odpowiedniego wykształcenia, obowiązek zdania egzaminu państwowego, czy też wykazania się doświadczeniem zawodowym. Szeroki zakres regulacji dostępu do określonych zawodów jest przyczyną osłabienia konkurencji w regulowanych branżach, prowadząc do wzrostu cen i spadku dostępności usług dla najuboższych członków społeczeństwa" - przekonuje ministerstwo.

II transza deregulacji zawodów - Lista:
Urbanista
Aktualne wymogi::
- wykształcenie wyższe o kierunkach architektura, urbanistyka lub gospodarka przestrzenna,
- dwuletnie doświadczenie zawodowe związane z gospodarką przestrzenną
albo
- wykształcenie wyższe zawierające w programie zagadnienia związane z architekturą i urbanistyką lub gospodarką przestrzenną w wymiarze co najmniej 90 godzin
- studia podyplomowe w zakresie planowania przestrzennego, urbanistyki lub gospodarki przestrzennej
- trzyletnie doświadczenie zawodowe związane z gospodarką przestrzenną
albo
- wykształcenie wyższe
- studia podyplomowe w zakresie planowania przestrzennego, urbanistyki lub gospodarki przestrzennej
- trzyletnie doświadczenie zawodowe związane z gospodarką przestrzenną
- zdany egzamin ze znajomości przepisów prawnych dotyczących gospodarki przestrzennej oraz praktycznego zastosowania wiedzy w zakresie urbanistyki
Proponowane zmiany:
Wobec sporządzającego projekt planu zagospodarowania przestrzennego utrzymany zostaje:
- wymóg wykształcenia kierunkowego (tj. architektura, urbanistyka lub gospodarka przestrzenna)
albo
- wymóg wykształcenia wyższego uzupełnionego kierunkowymi studiami podyplomowymi.
Zlikwidowany zostaje tym samym wymóg praktyki zawodowej i egzaminu, a ponadto, skutkiem likwidacji izby zawodowej urbanistów, zniesiony zostanie obowiązek przynależności do samorządu. Następuje scedowanie odpowiedzialności za określenie wymogów (np. doświadczenia) wobec projektantów na zamawiającego.

Architekt i inżynier posiadający uprawnienia budowlane
Zgodnie z proponowanym nowym brzmieniem art. 14,. Prawa budowlanego, uprawnienia budowlane mają być udzielane w następujących specjalnościach:
1) architektonicznej;
2) konstrukcyjno-budowlanej;
3) inżynieryjnej, w ramach której wyszczególnia się specjalności:
a) mostową,
b) drogową,
c) kolejową,
d) hydrotechniczną,
e) wyburzeniową;
4) instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń:
a) telekomunikacyjnych,
b) cieplnych, wentylacyjnych, gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych,
c) elektrycznych i elektroenergetycznych.
Znacznej zmianie ulec mają przepisy określające wymogi, jakie spełniać musi osoba ubiegająca się o uzyskanie uprawnień budowlanych we wskazanych powyżej specjalnościach.
W świetle proponowanego art. 13 ust. 3, do uzyskania uprawnień w zakresie projektowania bez ograniczeń wymagane będzie:
1) ukończenie studiów drugiego stopnia na kierunku odpowiednim dla danej specjalności,
2) odbycie rocznej praktyki przy sporządzaniu projektów,
3) odbycie rocznej praktyki na budowie.
Projektowanie w ograniczonym zakresie będzie z kolei wymagało:
1) ukończenia studiów pierwszego stopnia na kierunku odpowiednim dla danej specjalności, lub studiów drugiego stopnia na kierunku pokrewnym dla danej specjalności,
2) odbycia rocznej praktyki przy sporządzaniu projektów,
3) odbycia rocznej praktyki na budowie.
Jeśli chodzi o uprawnienia do kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń, to niezbędne będzie:
1) ukończenie studiów drugiego lub pierwszego stopnia na kierunku odpowiednim dla danej specjalności,
2) odbycie odpowiednio półtorarocznej lub trzyletniej praktyki na budowie;
Z kolei do kierowania robotami budowlanymi w ograniczonym zakresie niezbędne będzie spełnienie jednego z poniższych warunków w zakresie przygotowania teoretycznego:
1) ukończenie studiów drugiego stopnia, na kierunku pokrewnym dla danej specjalności, lub
2) ukończenie studiów pierwszego stopnia, na kierunku odpowiednim dla danej specjalności, lub
3) ukończenie studiów pierwszego stopnia, na kierunku pokrewnym dla danej specjalności, lub
4) posiadanie tytułu zawodowego technika albo dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie nauczanym na poziomie technika, w zawodach związanych z budownictwem, w zakresie odpowiednim dla tej specjalności.
Ponadto, do kierowania robotami budowlanymi w ograniczonym zakresie konieczne będzie odbycie praktyki na budowie w wymiarze:
1) półtora roku – w przypadku studiów drugiego stopnia, na kierunku pokrewnym dla danej specjalności lub studiów pierwszego stopnia, na kierunku odpowiednim dla danej specjalności,
2) trzech lat – w przypadku studiów pierwszego stopnia, na kierunku pokrewnym dla danej specjalności,
3) czterech lat – w przypadku posiadania tytułu zawodowego technika albo dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie nauczanym na poziomie technika, w zawodach związanych z budownictwem, w zakresie odpowiednim dla tej specjalności.
Jeśli chodzi o uprawnienia do projektowania i kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń, to projekt ustawy przewiduje następujące wymagania w tym zakresie:
1) ukończenie studiów drugiego stopnia na kierunku odpowiednim dla danej specjalności,
2) odbycie rocznej praktyki przy sporządzaniu projektów,
3) odbycia półtorarocznej praktyki na budowie.
Natomiast do projektowania i kierowania robotami budowlanymi w ograniczonym zakresie wymagane będzie:
1) ukończenie studiów pierwszego stopnia na kierunku odpowiednim dla tej specjalności lub studiów drugiego stopnia na kierunku pokrewnym dla tej specjalności,
2) odbycie rocznej praktyki przy sporządzaniu projektów,
3) odbycie półtorarocznej praktyki na budowie.

Inne zawody podlegające deregulacji:

Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych
Doradca podatkowy
Rzeczoznawca samochodowy
Diagnosta uprawniony do wykonywania badań technicznych pojazdów
Zwrotniczy / mostowniczy / dróżnik obchodowy
Zawody związane z prowadzeniem ruchu na liniach metra oraz pojazdów kolejowych metra
Działalność brokera ubezpieczeniowego lub reasekuracyjnego
Agent ubezpieczeniowy
Aktuariusz
Nurek III klasy, nurek II klasy, nurek I klasy, nurek saturowany
Kierownik prac podwodnych I klasy, II klasy, III klasy
Operator systemów nurkowych
Agent celny
Biegły rewident
Przyjmujący zakłady wzajemne/ Prowadzący kolektury gier liczbowych
Oficer mechanik
Szyper 1 klasy i 2 klasy w żegludze krajowej
Szyper 1 klasy i 2 klasy rybołówstwa morskiego
Pilot morski
Pilot pełnomorski
Maszynista specjalistycznych dźwignic kolejowych
Konserwator specjalistycznych dźwignic kolejowych
Pilot samolotowy zawodowy, pilot samolotowy liniowy
Pilot śmigłowcowy zawodowy
Pilot śmigłowcowy liniowy
Pilot wiatrakowcowy zawodowy
Pilot sterowcowy zawodowy
Pilot balonu wolnego
Pilot szybowcowy
Radiooperator pokładowy
Technik-mechanik lotniczy
Technik awionik
Dyspozytor lotniczy
Mechanik pokładowy
Skoczek spadochronowy
Nawigator lotniczy
Mechanik poświadczenia obsługi technicznej statku powietrznego.

III Transza – wykaz zawodów podlegających deregulacji:

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt obejmujący swoim zakresem następujące zawody:
1) inżynier pożarnictwa;
2) strażak jednostki ochrony przeciwpożarowej;
3) rzeczoznawca do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych;
4) specjalista ochrony przeciwpożarowej;
5) pracownik artystyczny;
6) muzealnik;
7) makler giełd towarowych;
8) inspektor ochrony radiologicznej (stanowiska mające istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej);
9) rzeczoznawca w zakresie jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych;
10) rzecznik patentowy;
11) konserwator zabytków ruchomych,
12) konserwator zabytków nieruchomych,
13) konserwator zabytkowej zieleni,
14) tłumacz przysięgły;
15) makler papierów wartościowych;
16) doradca inwestycyjny;
17) agent firmy inwestycyjnej;
18) geolog - wykonywanie, dozorowanie i kierowanie pracami geologicznymi kategorii IX w zakresie kierowania i wykonywania w terenie badań geofizycznych w zakresie badań sejsmicznych i geofizyki wiertniczej, także przy użyciu materiałów wybuchowych wraz z projektowaniem i dokumentowaniem tych badań;
19) geolog - wykonywanie, dozorowanie i kierowanie pracami geologicznymi kategorii X w zakresie kierowania i wykonywania w terenie badań geofizycznych wraz z projektowaniem i dokumentowaniem tych badań, z wyłączeniem badań sejsmicznych i geofizyki wiertniczej;
20) geolog - dozorowanie prac geologicznych i kierowanie robotami geologicznymi kategorii XI w zakresie wykonywania czynności dozoru geologicznego nad pracami geologicznymi, z wyjątkiem badań geofizycznych;
21) geolog - dozorowanie prac geologicznych i kierowanie robotami geologicznymi kategorii XII w zakresie kierowania w terenie robotami geologicznymi wykonywanymi poza granicami obszaru górniczego, wykonywanymi bez użycia materiałów wybuchowych albo gdy projektowana głębokość wyrobiska nie przekracza 100 m;
22) kierownik ruchu w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny;
23) kierownik ruchu w podziemnych zakładach górniczych wydobywających rudy metali;
24) kierownik ruchu w podziemnych zakładach górniczych wydobywających kopaliny inne niż węgiel kamienny i rudy metali;
25) kierownik ruchu w zakładach górniczych prowadzących podziemne bezzbiornikowe magazynowanie substancji;
26) kierownik ruchu w zakładach górniczych prowadzących podziemne składowanie odpadów metodą podziemną;
27) kierownik ruchu w zakładach wykonujących roboty geologiczne metodą podziemną;
28) kierownik ruchu w zakładach prowadzących działalność określoną w art. 2 ust. 1 pkt 1 lub
29) kierownik ruchu w zakładach górniczych działalność określoną w art. 2 ust. 1 pkt 2 lub 5
30) kierownik ruchu w zakładach prowadzących działalność określoną w art. 2 ust. 1 pkt 3 lub
31) kierownik ruchu w zakładach prowadzących działalność określoną w art. 2 ust. 1 pkt 4 lub
32) kierownik działu ruchu w podziemnych zakładach wydobywających węgiel kamienny;
33) kierownik działu ruchu w podziemnych zakładach górniczych wydobywających rudy metali;
34) kierownik działu ruchu w podziemnych zakładach górniczych wydobywających kopaliny inne niż węgiel kamienny i rudy metali;
35) kierownik działu ruchu w zakładach górniczych prowadzących podziemne bezzbiornikowe magazynowanie substancji;
36) kierownik działu ruchu w zakładach górniczych prowadzących podziemne składowanie odpadów metodą podziemną;
37) kierownik działu ruchu w zakładach wykonujących roboty geologiczne metodą podziemną;
38) kierownik działu ruchu w zakładach prowadzących działalność określoną w art. 2 ust. 1 pkt 1
39) kierownik działu ruchu w zakładach prowadzących działalność określoną w art. 2 ust. 1 pkt 2
40) kierownik działu ruchu w zakładach prowadzących działalność określoną w art. 2 ust. 1 pkt 3
41) kierownik działu ruchu w zakładach prowadzących działalność określoną w art. 2 ust. 1 pkt 4
42) osoba wyższego dozoru ruchu w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny;
43) osoba wyższego dozoru ruchu w podziemnych zakładach górniczych wydobywających rudy metali;
44) osoba wyższego dozoru ruchu w podziemnych zakładach górniczych wydobywających kopaliny inne niż węgiel kamienny i rudy metali;
45) osoba wyższego dozoru ruchu w zakładach górniczych prowadzących podziemne bezzbiornikowe magazynowanie substancji;
46) osoba wyższego dozoru ruchu w zakładach górniczych prowadzących podziemne składowanie odpadów metodą podziemną;
47) osoba wyższego dozoru ruchu w zakładach wykonujących roboty geologiczne metodą podziemną;
48) osoba wyższego dozoru ruchu w zakładach prowadzących działalność określoną w art. 2 ust. 1 pkt 1
49) osoba wyższego dozoru ruchu w zakładach prowadzących działalność określoną w art. 2 ust. 1 pkt 2
50) osoba wyższego dozoru ruchu w zakładach prowadzących działalność określoną w art. 2 ust. 1 pkt 3
51) osoba wyższego dozoru ruchu w zakładach prowadzących działalność określoną w art. 2 ust. 1 pkt 4
52) osoba średniego dozoru ruchu w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny;
53) osoba średniego dozoru ruchu w podziemnych zakładach górniczych wydobywających rudy metali;
54) osoba średniego dozoru ruchu w podziemnych zakładach górniczych wydobywających kopaliny inne niż węgiel kamienny i rudy metali;
55) osoba niższego dozoru ruchu w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny;
56) osoba niższego dozoru ruchu w podziemnych zakładach górniczych wydobywających rudy metali;
57) osoba niższego dozoru ruchu w podziemnych zakładach górniczych wydobywających kopaliny inne niż węgiel kamienny i rudy metali;
58) kierownik ruchu w odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających węgiel brunatny lub wydobywających kopaliny z użyciem środków strzałowych;
59) kierownik ruchu w odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających bez użycia środków strzałowych kopaliny inne niż węgiel brunatny;
60) kierownik ruchu w zakładach wykonujących roboty geologiczne metodą odkrywkową;
61) kierownik działu ruchu w odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających węgiel brunatny lub wydobywających kopaliny z użyciem środków strzałowych;
62) kierownik działu ruchu w odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających bez użycia środków strzałowych kopaliny inne niż węgiel brunatny;
63) kierownik działu ruchu w zakładach wykonujących roboty geologiczne metodą odkrywkową;
64) osoba wyższego dozoru ruchu w odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających węgiel brunatny lub wydobywających kopaliny z użyciem środków strzałowych;
65) osoba wyższego dozoru ruchu w odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających bez użycia środków strzałowych kopaliny inne niż węgiel brunatny;
66) osoba wyższego dozoru ruchu w zakładach wykonujących roboty geologiczne metodą odkrywkową;
67) kierownik ruchu w zakładach górniczych wydobywających węglowodory otworami wiertniczymi;
68) kierownik ruchu w zakładach górniczych wydobywających otworami wiertniczymi kopaliny inne niż węglowodory;
69) kierownik ruchu w zakładach górniczych prowadzących podziemne składowanie odpadów metodą otworową;
70) kierownik ruchu w zakładach wykonujących roboty geologiczne metodą otworową;
71) kierownik działu ruchu w zakładach górniczych wydobywających węglowodory otworami wiertniczymi;
72) kierownik działu ruchu w zakładach górniczych wydobywających otworami wiertniczymi kopaliny inne niż węglowodory;
73) kierownik działu ruchu w zakładach górniczych prowadzących podziemne składowanie odpadów metodą otworową;
74) kierownik działu ruchu w zakładach wykonujących roboty geologiczne metodą otworową;
75) osoba wyższego dozoru ruchu w zakładach górniczych wydobywających węglowodory otworami wiertniczymi;
76) osoba wyższego dozoru ruchu w zakładach górniczych wydobywających otworami wiertniczymi kopaliny inne niż węglowodory;
77) osoba wyższego dozoru ruchu w zakładach górniczych prowadzących podziemne składowanie odpadów metodą otworową;
78) osoba wyższego dozoru ruchu w zakładach wykonujących roboty geologiczne metodą otworową;
79) mierniczy górniczy;
80) geolog górniczy;
81) geofizyk górniczy w podziemnych zakładach górniczych;
82) górnik strzałowy w podziemnych zakładach górniczych;
83) wydawca środków strzałowych w podziemnych zakładach górniczych;
84) instruktor strzałowy w podziemnych zakładach górniczych;
85) strzałowy w odkrywkowych zakładach górniczych;
86) wydawca środków strzałowych w odkrywkowych zakładach górniczych;
87) strzałowy w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi;
88) wydawca środków strzałowych w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi;
89) operator: samojezdnych maszyn przodkowych, maszyn do robót strzałowych, maszyn do obrywki, maszyn do stawiania obudowy podporowej lub maszyn do stawiania obudowy kotwowej w podziemnych zakładach górniczych;
90) operator: pojazdów pozaprzodkowych i samojezdnych maszyn pomocniczych, pojazdów do przewozu osób lub pojazdów do przewozu środków strzałowych w podziemnych zakładach górniczych;
91) elektromonter maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu do 1 kV w podziemnych zakładach górniczych;
92) elektromonter maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu powyżej 1 kV w podziemnych zakładach górniczych;
93) elektromonter maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu do 1 kV w odkrywkowych zakładach górniczych;
94) elektromonter maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu powyżej 1 kV w odkrywkowych zakładach górniczych;
95) elektromonter maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu do 1 kV w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi;
96) elektromonter maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu powyżej 1 kV w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi;
97) spawacz w podziemnych zakładach górniczych;
98) spawacz w odkrywkowych zakładach górniczych;
99) spawacz w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi;
100) mechanik wiertni w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi;
101) rusznikarz.