Przedsiębiorców, którzy utrzymują, bądź mają zamiar nawiązać kontakty gospodarcze z Białorusią, pewnie zainteresuje informacja, że z dniem 1 stycznia 2015 r. zostanie zniesione wyłączne prawo państwa białoruskiego na import ryb, alkoholu oraz wyrobów tytoniowych, co jest jednoznaczne z likwidacją instytucji tzw. specjalnych importerów. W dalszym ciągu zaś, za kilkanaście dolarów, można kupić całą "bezludną" wieś lub niewielkie miasteczko.
Dotychczas komisje miÄ™dzyresortowe na podstawie konkursów sporzÄ…dzaÅ‚y wykaz podmiotów prawnych, które w imieniu paÅ„stwa posiadaÅ‚y wyÅ‚Ä…czne prawo na import przedmiotowych towarów. WyÅ‚Ä…czne prawo na import nie dotyczy elitarnych alkoholi. Takie alkohole mogÄ… już obecnie importować firmy, których fundusz zaÅ‚ożycielki wynosi co najmniej 250 tys. euro.
PotrzebujÄ… warzyw
Natomiast już obecnie BiaÅ‚orusini poszukujÄ… na rynkach zagranicznych warzyw. WedÅ‚ug oficjalnych danych, zbiory ziemniaków oceniane byÅ‚y w 2013 roku na 1,1 mln ton, czyli o 26 proc. mniejsze niż rok wczeÅ›niej. Produkcja kapusty w stosunku do roku poprzedniego spadÅ‚a o 23 proc. - do 45,7 tys. ton, buraków ćwikÅ‚owych - o 5 proc. do 37,4 tys. ton, cebuli - o 19 proc. do 31 tys. ton. Zbiory marchwi pozostaÅ‚y na zbliżonym poziomie do roku 2012 - 57,7 tys. ton. Spadek produkcji warzyw oraz ziemniaków jest wynikiem zmiennych warunków atmosferycznych (fale upaÅ‚ów i deszczu) w okresie letnim 2013 roku.
Drożej za nawozy
Droższe natomiast w imporcie bÄ™dÄ… cieszÄ…ce siÄ™ powodzeniem w Polsce biaÅ‚oruskie nawozy potasowe. Od 2014 roku BiaÅ‚oruÅ› przywróciÅ‚a cÅ‚o eksportowe na nawozy potasowe - podaÅ‚a rosyjska agencja informacyjna RIA Nowosti, a potwierdziÅ‚ to biaÅ‚oruski minister finansów Andriej Charkowiec. Podatek zostaÅ‚ wycofany we wrzeÅ›niu 2013 roku w celu zabezpieczenia stabilnej pracy koncernu BieÅ‚aruskalij, po tym jak zostaÅ‚a wstrzymana wspóÅ‚praca z rosyjskim przedsiÄ™biorstwem UraÅ‚kalij. "Budżet na 2014 rok zakÅ‚ada, że cÅ‚o eksportowe wyniesie 60 dolarów za tonÄ™. Planowana wielkość eksportu to 6,6 mln ton" - oznajmiÅ‚ minister.
Andriej Charkowiec dodaÅ‚ też, że Å›rednia cena potasu przewidziana w projekcie budżetu wynosi 306 USD za tonÄ™. WyjaÅ›niÅ‚ ponadto, że handel potasem kryje znaczÄ…ce ryzyko dla budżetu. Wahania ceny eksportowej nawozów potasowych o 20 proc. bÄ™dÄ… kosztować biaÅ‚oruski budżet okoÅ‚o 273-478 mln dolarów.
Wioska za kilkanaście USD
Nadal, za kilkanaÅ›cie dolarów, można kupić na BiaÅ‚orusi caÅ‚Ä… wioskÄ™! BiaÅ‚oruski rzÄ…d już od 2 lat sprzedaje za bezcen dla inwestorów, w tym osób prywatnych, opuszczone wioski i osiedla wiejskie. Odpowiedzialne za realizacjÄ… zadania Ministerstwo Sportu i Turystki informuje, że można nabyć takie nieruchomoÅ›ci za cenÄ™ bazowÄ…, która na BiaÅ‚orusi wynosi kilkanaÅ›cie dolarów.
OkazaÅ‚o siÄ™ bowiem, że na BiaÅ‚orusi jest sporo wiosek i osad, w których nie mieszka ani jedna osoba. „Szczególnie to zjawisko obserwuje siÄ™ w regionie póÅ‚nocnym, czyli Witebsku oraz regionie grodzieÅ„skim. StÄ…d też decyzja o sprzedaży opuszczonych domowost i osad jest dla tych terenów najbardziej istotna” - informowaÅ‚a biaÅ‚oruskie media wiceminister sportu i turystyki CzesÅ‚awa Sulge.
Tylko w okolicach Breslau, w rejonie Witebska, gdzie znajduje siÄ™ m.in. park narodowy, jeziora, z rejestru niezamieszkaÅ‚ych wiosek wykreÅ›lono w ostatnich latach aż 12 miejscowoÅ›ci, bo nie żyÅ‚ tam już ani jeden czÅ‚owiek. „StÄ…d też staramy siÄ™, aby przywrócić te miejscowoÅ›ci do życia, nade wszystkim turystycznego, bo wiÄ™kszość z nich znajduje siÄ™ w piÄ™knych przyrodniczo miejscach” - wyjaÅ›niaÅ‚a wiceminister, dodajÄ…c, że już sÄ… pierwsi chÄ™tni do kupna wiosek m.in. w okolicach MiÅ„ska, czy Witebska.
O kupno mogą ubiegać się także obcokrajowcy. Przypomnijmy, że niedawno w USA sprzedano całe miasteczko z jednym mieszkańcem, zaś we Francji już od dawna jest praktykowana taka sprzedaż wsi, ale za cenę 330 tys. euro..
Zdaniem wiceprzewodniczÄ…cej rejonowego komitetu wykonawczego w ÅšwisÅ‚oczy, Anny Czyżykowej, po stronie biaÅ‚oruskiej znajduje siÄ™ szereg obiektów, które za symbolicznÄ… opÅ‚atÄ… mogÄ… zostać przekazane na cele inwestycyjne. "SÄ… to przede wszystkim budynki poszkolne, ale także dworek z poczÄ…tku XIX w. czy byÅ‚y kompleks szkoÅ‚y pedagogicznej wraz z internatem, gdzie jest już niezbÄ™dna infrastruktura pozwalajÄ…ca na rozpoczÄ™cie dziaÅ‚alnoÅ›ci hotelowej" – wymieniaÅ‚a podczas Euroregionalnego Polsko-BiaÅ‚oruskiego Forum Gospodarczego w Hajnówce, które odbyÅ‚o siÄ™ pod koniec 2013 roku.
Pałace na sprzedaż
Z kolei Ministerstwo Kultury sprzedaje, poprzez agencje nieruchomoÅ›ci, dawne majÄ…tki szlacheckie i magnackie.. Zadanie sprzedaży majÄ…tków wÅ‚adze powierzyÅ‚y agencjom Silwan oraz Czas Pik. Na stronie internetowej Silwanu pojawiÅ‚a siÄ™ już nowa kategoria ofert - "paÅ‚ace i majÄ…tki". OgóÅ‚em do sprzedaży jest okoÅ‚o 100 dawnych majÄ…tków.
Cena proponowana kupcom do zapÅ‚aty jest bardzo niska. - Na przykÅ‚ad majÄ…tek książąt Romanowów, w obwodzie Mohylewskim, zostaÅ‚ sprzedany za 300 tys. rubli biaÅ‚oruskich (118 zÅ‚). Inne, jak dawny paÅ‚ac RadziwiÅ‚Å‚ów w PÅ‚oneczce, zostaÅ‚ wyceniony znacznie wyżej, bo cena wywoÅ‚awcza wynosi póÅ‚ miliarda rubli biaÅ‚oruskich (161 tys. zÅ‚). Nie znalazÅ‚ jednak na razie nabywcy.
Jak informowaÅ‚ 4 stycznia 2014 roku niezależny tygodnik "Nasza Niwa" na swojej stronie internetowej, aukcja odbyÅ‚a siÄ™ 30 grudnia 2013 roku, ale do wziÄ™cia w nie udziaÅ‚u nie zgÅ‚osiÅ‚ żaden chÄ™tny. "Zawiadomimy wÅ‚aÅ›cicieli, że sprzedaż tego obiektu siÄ™ nie odbyÅ‚a. Oni zdecydujÄ…, czy ponownie wystawiać budynek na sprzedaż za niższÄ… cenÄ™, czy też zostawić dla siebie" - powiedziaÅ‚ przedstawiciel Funduszu WÅ‚asnoÅ›ci PaÅ„stwowej Obwodu Brzeskiego, który zorganizowaÅ‚ aukcjÄ™.
Zrujnowany paÅ‚ac RadziwiÅ‚Å‚ów z XVIII w., który pozostawaÅ‚ w rÄ™kach rodu do 1939 r., a po wojnie mieÅ›ciÅ‚ szkoÅ‚Ä™ z internatem, zostaÅ‚ wystawiony na sprzedaż po cenie wywoÅ‚awczej wynoszÄ…cej póÅ‚ miliarda rubli biaÅ‚oruskich (161 tys. zÅ‚). W latach 90. w paÅ‚acu zawaliÅ‚ siÄ™ dach i od tego czasu stoi niewykorzystany. PaÅ‚ac, który znajduje siÄ™ na liÅ›cie zabytków, byÅ‚ wystawiony na sprzedaż wraz z fragmentem ogrodzenia. Nabywcy proponowano też dzierżawÄ™ na 50 lat okolicznego terenu o powierzchni ponad 1 ha, gdzie zgodnie z warunkami aukcji można by postawić lokale gastronomiczne, handlowe czy usÅ‚ugowe.
Potomek ostatniego wÅ‚aÅ›ciciela majÄ…tku w PoÅ‚oneczce Maciej RadziwiÅ‚Å‚, który pod koniec 2012 r. ufundowaÅ‚ dzwony w tutejszym koÅ›ciele, w rozmowie z PAP, powiedziaÅ‚, że on sam nie zdecyduje siÄ™ na nabycie paÅ‚acu. "Inwestowanie w niego przekracza moje możliwoÅ›ci. Poza tym nie wiem, czy bym tu mieszkaÅ‚, bo już od trzech pokoleÅ„ mieszkamy w Polsce" - powiedziaÅ‚ RadziwiÅ‚Å‚.
Bez podatków
Ci zaÅ›, którzy zainwestujÄ… na biaÅ‚oruskiej wsi lub maÅ‚ych miasteczkach, mogÄ… liczyć na ulgi podatkowe. Prezydent BiaÅ‚orusi podpisaÅ‚ już 7 maja 2012 roku dekret, którym zwolniÅ‚ firmy i indywidualnych przedsiÄ™biorców w Å›rednich i maÅ‚ych miastach oraz na terenach wiejskich z wiÄ™kszoÅ›ci podatków przez 7 lat od chwili ich zarejestrowania. Administracja Prezydenta w komentarzu do dekretu napisaÅ‚a, że jego celem jest stworzenie lepszych warunków do rozwoju prywatnego biznesu w regionach, stymulowanie przedsiÄ™biorczoÅ›ci, poprawa klimatu inwestycyjnego, zwiÄ™kszenie liczby miejsc pracy, podwyższenie poziomu życia w regionach.
Wzajemne obroty
WydziaÅ‚ Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w MiÅ„sku przewiduje, że polsko-biaÅ‚oruskie obroty handlowe wyniosÅ‚y w 2013 roku okoÅ‚o 2,3-2,5 mld dol., z czego polski eksport bÄ™dzie stanowiÅ‚ 1,6 mld - o 0,2 mld wiÄ™cej niż w 2012 roku. Polska jest obecnie 6. pod wzglÄ™dem wysokoÅ›ci obrotów partnerem gospodarczym BiaÅ‚orusi.
Polska eksportuje na BiaÅ‚oruÅ› przede wszystkim wyroby przemysÅ‚u elektronicznego i maszynowego (24,2 proc.) oraz Å›rodki transportu (13,2 proc.), importuje natomiast produkty mineralne (34,4 proc.) oraz wyroby przemysÅ‚u chemicznego (28 proc). Nasz kraj zajmuje 8. miejsce wÅ›ród odbiorców biaÅ‚oruskiego eksportu, zaÅ› 5. wÅ›ród krajów eksportujÄ…cych na BiaÅ‚oruÅ›.
Od 2010 r. spada liczba firm z polskim kapitaÅ‚em na BiaÅ‚orusi. Pod koniec 2012 r. byÅ‚o ich 531, czyli o 45 mniej niż rok wczeÅ›niej, przy czym prawie poÅ‚owa, bo 223, przypadaÅ‚a na graniczÄ…cy z PolskÄ… obwód brzeski.
Zdaniem kierownika WydziaÅ‚u Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP, WiesÅ‚awa PokÅ‚adka, w 2013 roku byÅ‚o jednak lepiej niż w 2012 pod wzglÄ™dem wartoÅ›ci polskich inwestycji. Co prawda powstaje mniej firm, za to kapitaÅ‚ zakÅ‚adowy jest wiÄ™kszy niż rok, dwa czy trzy lata temu. Wyższe sÄ… też reinwestycje. „KiedyÅ› byÅ‚y one w granicach 14-15 mln dol. rocznie, a w 2013 roku, za 9 miesiÄ™cy, już jest 25 mln. Widać z tego, że nasze firmy czujÄ…, że majÄ… perspektywy, skoro reinwestujÄ… swój zysk tutaj" - zaznaczyÅ‚.
Jan Wyganowski
Na fot. Na Białorusi można kupić za kilkanaście USD całą wioskę z dostępem do jeziora