Pomoc osobom starszym? Tak, ale…

Czy polscy seniorzy mogą liczyć na wsparcie? A może pozostawiamy ich samym sobie?
Aż 85% Polaków twierdzi, że pomaga osobom starszym. Z drugiej strony, wspieramy najczęściej wyłącznie seniorów z naszej rodziny i nawet wtedy ograniczamy się do sytuacji nagłych, zapominając
o codziennej trosce. Taki obraz wyłania się z badania przeprowadzonego z okazji Międzynarodowego Dnia Seniora przez IBRiS Homo Homini na zlecenie firmy Promedica24.

Niewiele grup społecznych ma swoje święto kilka razy do roku. Seniorzy są pod tym względem grupą wyjątkową. 1 października przypada Międzynarodowy Dzień Seniora, niecałe trzy tygodnie później - 20 października - obchodzimy Europejski, a 14 listopada – Ogólnopolski Dzień Seniora. W ten sposób chcemy pokazać osobom starszym, naszym rodzicom i dziadkom, że są dla nas ważni, że ich doceniamy i chcemy otoczyć ich opieką. Czy jednak przekłada się to na rzeczywiste wsparcie i troskę? Firma Promedica24, lider na rynku opieki nad osobami starszymi w kraju i za granicą, zapytała Polaków o stosunek społeczeństwa do seniorów oraz pomoc, jakiej im udzielamy.

Polska nie ceni seniorów

Stosunek do osób starszych w Polsce oceniamy zdecydowanie krytycznie. Ponad 40% Polaków uważa, że jest raczej zły, osobom w podeszłym wieku trudno funkcjonować w naszym kraju i nie mają zapewnionej należytej opieki. Kolejnych 18% odpowiedziało, że stosunek do seniorów w naszym kraju jest wręcz zdecydowanie zły, a starsi ludzie są traktowani jako zło konieczne. Z drugiej strony, niemal 1/3 (31%) respondentów stwierdziła, że Polacy są raczej dobrze nastawieni do osób starszych.

Pomagamy starszym

Zaawansowany wiek wiąże się z niższą sprawnością, a często również z ciągłymi kłopotami ze zdrowiem. Nic zatem dziwnego, że ponad połowa (55%) ankietowanych zna lub słyszało o seniorach, którzy potrzebują wsparcia. Zdecydowana większość, bo aż 85% deklaruje, że zdarza im się pomagać osobom starszym.

Rodzina przede wszystkim

Pomocną dłoń do seniorów wyciągają najczęściej najbliżsi. Aż 57% Polaków przyznaje, że co prawda wspiera starszych, ale tylko w ramach własnej rodziny. Sytuacja samotnych seniorów jest więc dużo trudniejsza. Na szczęście, mogą liczyć na wsparcie tych z nas, którzy mają chęci, czas i możliwości otoczenia troską także ludzi spoza najbliższego kręgu. Jednemu na pięciu Polaków zdarzyło się wspierać osoby w podeszłym wieku w charakterze wolontariusza lub w ramach swojej parafii.

Rodzina okazuje się bardzo ważna także z punktu widzenia osób, które opiekują się osobą starszą.

56% Polaków może w takiej sytuacji liczyć na pomoc rodziny. W przypadku 14% ankietowanych pomocą w opiece nad seniorem służy partner lub partnerka. Natomiast 12% Polaków opiekuje się starszymi osobami samemu.

Pomoc tylko w nagłych wypadkach

Z badania wynika, że choć pomagamy, to najczęściej incydentalnie. Nie ma mowy o stałej, codziennej trosce. Okazuje się bowiem, że aż 60% Polaków wspiera osoby starsze nieregularnie, tylko w nagłych wypadkach. Kolejne 10% poświęca seniorom nie więcej niż 5 godzin w tygodniu. Z drugiej strony, 20% Polaków przeznacza na pomoc osobom lub osobie starszej ponad 20 godzin tygodniowo, czyli niemałą część życia.

Dostrzegamy potrzeby osób starszych i zgadzamy się, że potrzebują pomocy. Niestety, obowiązki rodzinne czy zawodowe sprawiają, że trudno znaleźć siły i czas na stałe wsparcie – podsumowuje Mariusz Kisiel, Dyrektor ds. Sprzedaży w Polsce, Promedica24. Tymczasem nie sposób przecenić codziennej troski, wyrażającej się czasem w bardzo prosty sposób, na przykład poprzez wspólne spędzanie czasu.

Opieka nad seniorem wymaga poświęceń

Trudność, z jaką przychodzi nam otaczanie osób w podeszłym wieku stałą opieką wiąże się także
z koniecznymi wyrzeczeniami. 20% ankietowanych odpowiedziało, że ze względu na opiekę nad seniorami musi rezygnować ze spotkań towarzyskich. Niewiele mniej, bo 19%, nie korzysta z urlopu. Około 17% rezygnuje z rozrywki, np. wyjść do kina, teatru czy kawiarni. Dla jednego na dziesięciu Polaków wsparcie seniorów oznacza ograniczenie czasu spędzanego z najbliższą rodziną, partnerem
czy dziećmi.

Pomagamy, bo…

Co ma największy wpływ na nasze zaangażowanie? Ponownie widać, jak wielkie znaczenie ma rodzina.
Dla 28% ankietowanych właśnie więzi rodzinne są głównym powodem wspierania seniorów. Niewiele mniej, bo 27% deklaruje, że po prostu należy pomagać. Duże znaczenie ma również to, że obecni seniorzy opiekowali się nami w dzieciństwie, w związku z czym czujemy się zobowiązani im pomóc (14%). Taki sam odsetek pomaga z miłości.

Jak pomagamy seniorom?

Osoby w podeszłym wieku mają różne potrzeby, wynikające z charakteru czy stanu zdrowia. Pomagamy zatem na różne sposoby, często zapewniając po prostu niezbędne wsparcie w życiu codziennym. 18% Polaków pomaga seniorom w prowadzeniu gospodarstwa domowego, np. robiąc zakupy, sprzątając czy przygotowując posiłki. Niewiele mniej (15%) wspiera poprzez dotrzymywanie towarzystwa i np. wspólne spacery. Na kolejnych pozycjach znalazły się pomoc w załatwianiu spraw urzędowych czy wizyt lekarskich (14%) oraz pielęgnacja w chorobie (13%). Z kolei 12% Polaków pomaga seniorom w czynnościach związanych z higieną osobistą, a 11% - udzielając porad w różnych sprawach. Co dziesiąty z nas organizuje czas osobom starszym. Badanie pokazuje również, że znacznie częściej poświęcamy czas niż pieniądze – tylko 6% wspiera seniorów finansowo. Co ciekawe, około 35% Polaków przystosowało swoje mieszkanie do potrzeb osoby w podeszłym wieku, np. likwidując wysokie progi w drzwiach lub instalując uchwyt na wannie.

Opieka nad seniorami rolą rodziny i państwa

Na pytanie, kto powinien w największym stopniu zajmować się osobami starszymi ponad 36% respondentów odpowiedziało, że to obowiązek rodziny. Sporo mniej, bo 22% odpowiedziało, że pierwszoplanową rolę powinno odgrywać państwo. Według 4% ankietowanych osoby starsze powinny być samowystarczalne.

W badaniu sprawdzono także jaka forma opieki nad seniorami jest najlepsza według Polaków. Znaczenie więzów rodzinnych i obowiązków, które z nich wynikają, widać i tutaj. Ponad 27% z nas chciałoby samemu zajmować się seniorami z rodziny. Niewiele mniejszy odsetek (24%) za najlepsze rozwiązanie uważa opiekuna domowego. Z kolei 14% Polaków najwyżej ceni połączenie obu form opieki – samodzielną troskę o osobę starszą, ale z doraźnym wsparciem opiekuna. Wyraźna mniejszość Polaków (9%) chciałaby zapewnić seniorowi miejsce w domu opieki.

- Wyniki są potwierdzeniem naszych dotychczasowych doświadczeń. Starsi ludzie rzadko lubią zmiany, a przeprowadzka do domu opieki może okazać się dla nich stresującym doświadczeniem. Dostrzegają to także młodsi Polacy i dlatego tak wielu z nas chciałoby zapewnić seniorom opiekę domową – mówi Mariusz Kisiel z firmy Promedica24.

Zbyt mało aktywności w życiu seniora

Prawie połowa (48%) Polaków twierdzi, że w ich okolicy organizowane są zajęcia aktywizujące seniorów. Pomimo tego, 3/4 osób, które opiekują się seniorami przyznało, że ich podopieczni nie podejmują żadnych aktywności. Jeżeli już się na coś decydują, najczęściej są to zajęcia rehabilitacyjne (16%). Niecałe 5% odpowiedziało, że osoby starsze, którymi się opiekują, samodzielnie uprawiają sport lub ćwiczą. Zaledwie 3% potwierdziło, że ich podopieczni biorą udział w imprezach i wydarzeniach specjalnie organizowanych dla starszych osób.

- Coraz więcej instytucji oferuje różne formy aktywności dedykowane osobom starszym, które mogą zdecydowanie poprawić jakość ich życia. Bardzo istotnym zadaniem opiekunów jest zatem nie tylko pomoc seniorom w radzeniu sobie z trudami życia codziennego, ale także zachęcanie do ruchu i aktywnego udziału w życiu społecznym. To pozytywnie wpływa zarówno na stan psychiczny, jak i fizyczny starszych ludzi – podkreśla Mariusz Kisiel.

---

Badanie przeprowadzone przez IBRiS Homo Homini we wrześniu 2014 roku.
Próba obejmowała Polaków w wieku powyżej 35 lat.