Premierzy Litwy, Łotwy i Estonii we wtorek, 31 stycznia w Tallinnie podpisali porozumienie ws. realizacji projektu rozwoju linii kolejowej Rail Baltica. Porozumienie określa między innymi, że projekt miałby zostać ukończony do końca 2025 roku.
Eksploatacja nowej linii kolejowej ma ruszyć z początkiem 2026 r.
"Porozumienie daje bardzo wyraźny sygnał partnerom w Unii Europejskiej - państwa bałtyckie połączyły się i złożyły wyraźne zobowiązania odnośnie do realizacji tego strategicznego projektu infrastrukturalnego. Teraz szczególnie ważne jest zapewnienie odpowiedniego europejskiego wsparcia na realizację projektu „Rail Baltica” również w następnej perspektywie finansowej - po 2020 roku" - w komunikacie prasowym litewskiego rządu cytowany jest premier Saulius Skvernelis.
Szef rządu podkreślił, że Rail Baltica jest strategicznym projektem, realizacja którego będzie miała pozytywny wpływ na społeczną i ekonomiczną sytuację w regionie, dlatego ważne jest, by już teraz rozpocząć wspólną pracę skierowaną na poszukiwanie nowych przewozów dla obecnego i przyszłego połączenia Rail Baltica, zapewnienie odpowiedniej ilości przewozów, ruchu i komfortu pasażerów.
Rail Baltica ma stworzyć nowy kanał transportu w osi północ-południe, o istotnych skutkach gospodarczych. Ma ona też znaczenie w sytuacji, gdy Rosja ograniczyła tranzyt swoich towarów przez porty tych trzech krajów, nie tylko z powodu recesji gospodarczej i embarga, ale świadomej polityki korzystania w własnych portów w obsłudze handlu zagranicznego.
Rail Baltica to linia kolejowa będąca, wraz z połączeniem drogowym Via Baltica, elementem transeuropejskiego korytarza transportowego, łącząca torem normalnym Warszawę, Kowno, Rygę, Tallinn i Helsinki. Cały korytarz od Warszawy do Tallina liczy 1142 kilometry. Dwutorowa linia będzie w pełni zelektryfikowana i przystosowana do przewozów zarówno pasażerskich, jak i towarowych. Planowano początkowo, że pociągi na trasie będą osiągać prędkość do 240 km/h, a czas przejazdu z Tallinna do granicy litewsko-polskiej wyniesie około 4 godzin. Teraz mówi się, że po zakończeniu budowy Rail Baltica, pociągi pasażerskie pojadą z prędkością 160 km/godz. a towarowe – do 120 km/h.
Całkowity koszt kolei normalnotorowej Rail Baltica może wynieść do 5 mld euro zamiast pierwotnie planowanych 3,68 mld euro. Środki UE mają stanowić 85 proc. ogólnej kwoty, państwa dołożą pozostałe 15 procent.
O Rail Baltice zaczęto myśleć z inicjatywy Finlandii jeszcze pod koniec lat 80-tych ubiegłego wieku. Pierwsze analizy i projekty zaczęto opracowywać w 1993 r. Od tamtego czasu wykonano stosy opracowań studyjnych i analiz, na które wydano kilkanaście mln euro, a dopiero od kilku lat trwają pierwsze inwestycje.
Litewskie tempo
"Rail Baltica" budowana jest na razie tylko na Litwie, gdzie w ciągu pięciu lat wybudowano nową linię kolejową z torem o szerokości 1435 mm na odcinku od granicy z Polską ( stacja Trakiszki) do Kowna. Obecnie wszystkie linie kolejowe w krajach bałtyckich są szerokotorowe (1520 mm).
Litwini, nie czekając na ościenne kraje, w tym i Polskę, zbudowali już w 2011 roku swój pierwszy odcinek rail Balticy od Mockawy do Szetokai. W maju 2013 roku rozpoczęli budowę torów od granicy z Polską do Mockawy. W 2015 doprowadzili zmodernizowaną linię do Kowna.
Litwini rozbudowują też, tuż przy granicy z Polską, swoje kolejowe centra logistyczne, terminale przeładunkowe. W Mockawie, spółka „Mockavos terminalas“, należąca do prywatnego koncernu chemicznego Achemos grupė“, ma do dyspozycji aż 140 hektarów w tamtejszym parku przemysłowym. To tu, a nie w Suwałkach, powstaje terminal z kompleksową infrastrukturą, pozwalającą m.in. na załadunek tirów do wagonów. Po dalszej rozbudowie, będą też transportowane tędy towary sypkie, samochody, drewno itp. itd. To pozowali na powstanie setek miejsc pracy zarówno w samym terminalu, jak i usługach towarzyszących. W drugim etapie zdolności terminalu sięgną 6 mln ton. Zastosowane tu zostały przez wynajętą firmę „CargoBeamer“ najnowocześniejsze technologie, pozwalające na automatyczne przeniesienie ładunku (samochodu z towarem) z szosy na specjalny wagon. Inwestycję współfinansował program „Marco Polo”, który właśnie zakończył swoją działalność. Ani Podlasie, ani Mazury „nie załapały się” do tego programu.
W Šeštokai, na nowym placu, są nowe składy kontenerowe, pozwalające na przeładunek miliona ton towaru rocznie. Duże kolejowe centrum logistycznego pod potrzeby rail Balticy powstaje w Kownie. I to tutaj, a nie np. w polskich Trakiszkach, Ełku, czy Suwałkach powstaną liczne zakłady handlowo - usługowe, miejsca pracy. Jeżeli kiedyś Polska zbuduje swój odcinek rail Balticy, to co najwyżej przez wypomniane miejscowości będą szybko przejeżdżać szybkie pociągi. A tubylcy będą mogli im jedynie pomachać, a nie zarobić.
W połowie stycznia br. rząd Litwy zatwierdził plan specjalny nowego odgałęzienia linii kolejowej "Rail Batica" od Kowna do granicy z Łotwą i rozpoczął procedurę zajęcia ziemi do potrzeb społecznych. Jeszcze w 2011 r. projekt "Rail Baltica" został uznany za projekt szczególnej wagi państwowej.
Po stronie polskiej
W Polsce budowa rail Balticy została podzielona na cztery projekty:
- Warszawa Rembertów – Sadowne, gdzie prace zostały w zasadzie zakończone.
- Sadowne – Czyżew. Realizacja w latach 2017–2019.
- odcinek Czyżew – Białystok. Ogłoszenie przetargu na roboty budowlane ma nastąpić w marcu 2018 r. Planowany termin realizacji to styczeń 2019 - październik 2021 r.;
Oba odcinki są zatwierdzone do realizacji w ramach unijnego instrumentu Connecting Europe Facility (CEF) na lata 2014–2020. Łączna wartość inwestycji wynosi ponad 2,7 mld zł.
Modernizacja Rail Baltica między Sadownem a Białymstokiem będzie poprzedzona remontem 230 km lokalnych linii obwodowych. Wśród nich znajdują się trasy: nr 36 Ostrołęka - Łapy (80 km linii jednotorowej), nr 31 Czeremcha - Siedlce (85 km linii dwutorowej) i linia nr 32 Czeremcha - Białystok (70 km linii jednotorowej).
Jak podał przed kilkoma dniami portal wnp.pl, PKP PLK podpisały kontrakt z konsorcjum, które przygotuje 230 km lokalnych linii obwodowych na potrzeby kursowania pociągów w trakcie modernizacji trasy Rail Baltica na odcinku Sadowne - Białystok. Wartość zlecenia wynosi ponad 208 mln zł brutto. Prace zrealizuje konsorcjum Track Tec Construction, Infrakol, Leonhard Weiss.
- odcinek Białystok – Suwałki – Trakiszki. Projekt znajduje się na liście rezerwowej (wartość: 1,7 mld zł). Budowa planowana jest na lata 2018 – 2023. Jeżeli jednak zadanie to nie uzyska dofinansowania z europejskiego funduszu CEF, odcinek będzie budowany ze środków krajowych, ale dopiero po 2023 roku.
Przypomnijmy, że w 2009 roku Ministerstwo Infrastruktury deklarowało, że pierwszy etap budowy odcinków kolejowych: Warszawa - Tłuszcz (Sadowne) oraz Suwałki - Trakiszki miał być zrealizowany do 2014 roku. W Tłuszczu PKP nie mogło długo uporać się z rozstrzygnięciem przetargu, a odcinek Suwałki - Trakiszki (granica z Litwą) najpierw wpisano na listę podstawową, później rezerwową, później w ogóle zniknął, by ponownie znaleźć się na liście rezerwowej.
Jan Wyganowski
Fot. Przebieg Rail Balticy po stronie państw Bałtyckich (fot. facebook)
Źródła: sumin.lrv.lt, vz.lt, zw.lt; wnp.pl; rynek kolejowy
