Rozwój lokalny kierowany przez społeczność. Wziąć Fundusze Europejskie w swoje ręce

W perspektywie finansowej 2014-2020 decyzje o przeznaczeniu części środków z Funduszy Europejskich zapadają na najniższym poziomie. Umożliwił to instrument nazwany Rozwojem Lokalnym Kierowanym Przez Społeczność (RLKS).

Idea sprowadza się do umożliwienia zrównoważonego rozwoju na poziomie lokalnym, czyli z jednej strony do potwierdzenia mądrości porzekadła: „sami najlepiej wiemy, czego nam trzeba” - wiemy, jakie stoją przed nami wyzwania społeczne, gospodarcze i środowiskowe, a z drugiej do pobudzenia aktywności obywatelskiej, wspierania oddolnych inicjatyw i wykorzystania potencjału ludzkiego oraz zasobów danego terenu.

W naszym regionie instrument RLKS realizowany w jest w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020 przez Lokalne Grupy Działania. Są to stowarzyszenia, utworzone przez instytucje społeczne, publiczne, gospodarcze i osoby prywatne z zastrzeżeniem, że przy podejmowaniu decyzji żadna z grup interesu nie może mieć więcej niż 49 proc. praw głosu. Każda Lokalna Grupa Działania przygotowała i wdraża Lokalne Strategie Rozwoju, które można realizować dzięki kompleksowemu wsparciu ze wszystkich funduszy dostępnych w naszym województwie w ramach instrumentu RLKS. Pieniądze pochodzą z Europejskiego Funduszu Społecznego, Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego.

W północnej części województwa podlaskiego funkcjonują dwie Lokalne Grupy Działania.

Stowarzyszenie „Suwalsko-Sejneńska” Lokalna Grupa Działania obejmuje gminy Bakałarzewo, Filipów, Jeleniewo, Przerośl, Raczki, Suwałki, Szypliszki, Rutka-Tartak i Wiżajny w powiecie suwalskim, gminy Puńsk, Sejny, Giby i Krasnopol oraz gminę miejską Sejny w powiecie sejneńskim oraz gminę Nowinka w powiecie augustowskim. Główne obszary działalności przedstawicieli sektora gospodarczego w „Suwalsko- Sejneńskiej” LGD to turystyka (agroturystyka, hotelarstwo, jak i wypożyczanie sprzętu turystycznego), przetwórstwo, usługi doradcze, rehabilitacja. Organizacje pozarządowe należące do stowarzyszenia zajmują się przede wszystkim promocją regionu, rozwojem lokalnym, turystyką, opieką nad dziećmi i młodzieżą, sportem i rekreacją, pomocą osobom wykluczonym i zagrożonym wykluczeniem społecznym, w tym także ekonomią społeczną.

Podczas powszechnych oraz reprezentatywnych spotkań konsultacyjnych dotyczących przygotowania Lokalnej Strategii Rozwoju mieszkańcy wskazywali na konieczność stworzenia warunków do rozwoju przedsiębiorczości, szczególnie do powstawania działalności gospodarczych w zakresie turystyki i rekreacji oraz małych firm świadczących różnorodne usługi (e-sklepy, usługi edukacyjne, transportowe, związane z przetwórstwem drewna i żywności).

Za najbardziej pożądane i perspektywiczne branże uznali usługi okołoturystyczne, sport i rekreację oraz przetwórstwo surowców regionalnych, w tym drewna i produktów rolnych. Jako szansę na rozwój innowacyjnych gałęzi przedsiębiorczości wskazywano natomiast zwiększające się zainteresowanie wykorzystaniem niekonwencjonalnych źródeł energii oraz innowacyjne wykorzystanie zasobów lokalnych, także turystycznych.

Realizacja Lokalnej Strategii Rozwoju rozplanowana jest na lata 2016–2023. Na projekty realizowane przez mieszkańców, firmy, organizacje i instytucje, jednostki samorządu terytorialnego przeznaczono kwotę 23 milionów zł. Pieniądze te pochodzą z trzech funduszy – z Funduszu Rozwoju Obszarów Wiejskich, z Regionalnego Programu Operacyjnego – Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

Wsparcie zostało zaplanowane tak, aby preferować rozwój przedsiębiorczości i aktywności społecznej. Wachlarz projektów obejmuje bezzwrotne dotacje na założenie działalności gospodarczej lub jej rozwój, wspieranie promocji produktów lokalnych, tradycyjnych, przetwórstwa rolno-spożywczego, dofinansowanie szkół i przedszkoli, pomoc społeczną – usługi opiekuńcze, świetlice, kluby seniora, wsparcie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, zakup wyposażenia wpływającego na unowocześnienie obiektów kultury, w tym sprzętu wystawienniczego, magazynowego, technicznego i multimedialnego.

Kolejne przedsięwzięcia dotyczą rewitalizacji małej skali – parków, placów i obiektów w celu przywrócenia lub nadania im nowych funkcji, kulturalnych, społecznych, edukacyjnych i przestrzeni, a także projektów infrastrukturalnych, takich jak: instalacje OZE w gospodarstwach domowych i budynkach użyteczności publicznej, boiska, plaże i miejsca rekreacji, projekty służące poprawie bezpieczeństwa publicznego.

- Z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego najczęściej realizowane projekty dotyczyły wsparcia osób zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz rewitalizacji małej skali – mówi Jarosław Rżany, prezes zarządu „Suwalsko-Sejneńskiej” LGD. – Przed nami jeszcze nabór wniosków na wsparcie usług opiekuńczych dla osób potrzebujących pomocy w codziennym funkcjonowaniu oraz usług asystenckich dla osób z niepełnosprawnościami świadczonych w lokalnej społeczności - dodaje.

Stowarzyszenie Lokalna Grupa Rybacka „Pojezierze Suwalsko-Augustowskie” skupia około 300 członków - osób fizycznych, wśród nich rybaków i dzierżawców jezior oraz osób prawnych - organizacji społecznych i pozarządowych, a także samorządów 17 gmin wiejskich, 2 miast – Augustów i Sejny oraz miejsko-wiejskiej gminy Rajgród w powiecie grajewskim.

Obszar działania, pełen jezior i rzek, ma olbrzymie możliwości turystyczne, a co równie ważne, spełnia kryteria „obszaru rybackiego i obszaru akwakultury” - charakteryzuje się wysokim poziomem zatrudnienia w sektorze rybołówstwa lub akwakultury i jest obszarem funkcjonalnie spójnym pod względem geograficznym, gospodarczym i społecznym. To pozwala Lokalnej Grupie Rybackiej działać w ramach Programu Operacyjnego „Rybactwo i Morze”, który zakłada że instrument RLKS ma służyć rozwojowi społeczno-gospodarczemu obszarów rybackich i akwakultury i uzyskiwać dofinansowanie projektów przede wszystkim z Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego, a w mniejszej skali, w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego, z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

W obecnej perspektywie finansowej LGR „Pojezierze Suwalsko-Augustowskie” na realizację Lokalnej Strategii Rozwoju Obszaru Rybackiego przeznaczyła 12 mln zł. Większość tej kwoty została skierowana na dofinansowanie projektów skutkujących rozwojem lokalnej przedsiębiorczości i tworzeniem miejsc pracy, podniesieniem konkurencyjności firm oraz atrakcyjności turystycznej regionu i poprawą jakości życia mieszkańców oraz aktywizacji lokalnych społeczności, na organizację wydarzeń kulturalnych, sportowych, w tym zawodów wędkarskich i akcji proekologicznych.

Wsparcie otrzymały przedsięwzięcia zmierzające do różnicowania działalności w ramach rybołówstwa przemysłowego i poza nim, sprzyjające wysokiej jakości zatrudnienia oraz mobilności pracowników, uczeniu się przez całe życie.

Dofinansowane zostały przedsięwzięcia polegające na budowie miejsc wypoczynku i rekreacji, na zakupie specjalistycznych urządzeń służących ochronie środowiska takich jak: drony do monitorowania terenu, samochody z izotermą do transportu ryb oraz działaniom na rzecz łagodzenia zmiany klimatu.

- Jeszcze w tym roku zamierzamy przeprowadzić nabór wniosków dotyczących energetyki opartej na odnawialnych źródłach energii na montaż kolektorów słonecznych lub instalacji fotowoltaicznej w gospodarstwach indywidualnych – mówi Cezary Cieślukowski, prezes zarządu Stowarzyszenia Lokalna Grupa Rybacka „Pojezierze Suwalsko Augustowskie”.

Wojciech Drażba

Na zdjęciu: Spotkanie beneficjentów i samorządowców w LGR "Pojezierze Suwalsko-Augustowskie"

Fot. Wojciech Drażba Archiwum Suwałki24.pl