Od 10 maja 2023 r. obowiązują zmiany przepisów polegające na odstąpieniu od części wymagań związanych ze zwalczaniem afrykańskiego pomoru świń (ASF). Zmniejszone wymagania dotyczą gospodarstw utrzymujących świnie wyłącznie w celu produkcji mięsa na użytek własny. Należy pamiętać, że nie wszystkie wymagania zostały zniesione.
Obniżone wymagania – co to oznacza?
Zgodnie z rozporzÄ…dzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 8 maja 2023 r. zmieniajÄ…cym rozporzÄ…dzenie w sprawie Å›rodków podejmowanych w zwiÄ…zku z wystÄ…pieniem afrykaÅ„skiego pomoru Å›wiÅ„ (Dz. U. 2023 poz. 866) obniżone wymagania dotyczÄ… rolników utrzymujÄ…cych Å›winie wyÅ‚Ä…cznie w celu produkcji miÄ™sa na użytek wÅ‚asny i polegajÄ… na zwolnieniu z niektórych wymagaÅ„. Oznacza to, że:
Nie ma konieczności sporządzenia przez posiadaczy zwierząt spisu posiadanych świń z podziałem na prosięta, warchlaki, tuczniki, lochy, loszki, knury i knurki ani bieżącego aktualizowania tego spisu.
OdstÄ…piono od obowiÄ…zku prowadzenia rejestru wjeżdżajÄ…cych na teren gospodarstwa Å›rodków transportu do przewozu Å›wiÅ„, paszy lub produktów ubocznych pochodzenia zwierzÄ™cego oraz rejestru wejść osób do pomieszczeÅ„, w których sÄ… utrzymywane Å›winie.
Nie ma koniecznoÅ›ci stosowania siÄ™ do nakazu wykonywania w danym gospodarstwie czynnoÅ›ci zwiÄ…zanych z obsÅ‚ugÄ… Å›wiÅ„ wyÅ‚Ä…cznie przez osoby, które wykonujÄ… te czynnoÅ›ci tylko w danym gospodarstwie.
Nie jest wymagane uniemożliwienie osobom postronnym wchodzenia do budynków, w których sÄ… utrzymywane Å›winie.
OdstÄ…piono od obowiÄ…zku stosowania przed obsÅ‚ugÄ… Å›wiÅ„ Å›rodków higieny niezbÄ™dnych do ograniczenia ryzyka szerzenia siÄ™ ASF.
Nie jest obowiÄ…zkowe monitorowanie i zwalczanie gryzoni.
Nie ma obowiązku wykładania mat dezynfekcyjnych przed wejściami i wyjściami do gospodarstwa, a także przed wjazdami i wyjazdami z takich gospodarstw.
Przy uboju Å›wiÅ„ na użytek wÅ‚asny badanie laboratoryjne w kierunku ASF, dla wszystkich obszarów objÄ™tych ograniczeniami, bÄ™dzie wykonywane tylko w przypadku podejrzenia wystÄ…pienia ASF (dotychczas w obszarze I i II – w przypadku podejrzenia, a w obszarze III – zawsze). Decyzja dotyczÄ…ca koniecznoÅ›ci wykonania takiego badania pozostanie w gestii organów Inspekcji Weterynaryjnej.
Pozostałe zasady
Na obszarach wolnych od ASF obniżone wymagania dotyczÄ… również gospodarstw utrzymujÄ…cych Å›winie na wÅ‚asny użytek, w sytuacji przemieszczenia Å›wiÅ„ z tego gospodarstwa do innego, w którym utrzymuje siÄ™ Å›winie wyÅ‚Ä…cznie w celu produkcji miÄ™sa na użytek wÅ‚asny, jeżeli gospodarstwa te sÄ… poÅ‚ożone na terenie tej samej lub sÄ…siedniej gminy.
Pamiętajmy: mięso pochodzące ze świń ubitych na własny użytek musi być przeznaczone na własne, domowe potrzeby i nie może być wprowadzane do obrotu.
Liczba Å›wiÅ„, które bÄ™dÄ… utrzymywane dla zaspokojenia potrzeb danego gospodarstwa, bÄ™dzie wiÄ™c ograniczona możliwoÅ›ciami konsumpcyjnymi tego gospodarstwa. Co do zasady należy przyjąć, że z punktu widzenia przeciÄ™tnego gospodarstwa domowego liczba Å›wiÅ„ przeznaczonych do chowu w celu produkcji miÄ™sa na wÅ‚asny użytek wynosić może przeciÄ™tnie 10 sztuk w danym roku, przy czym dopuszcza siÄ™ utrzymywanie w takim gospodarstwie lochy.
Które wymagania wciąż obowiÄ…zujÄ…?
Nie zapominajmy: nie wszystkie wymagania zostaÅ‚y zniesione. Wszystkich rolników utrzymujÄ…cych Å›winie, także na wÅ‚asne potrzeby – nadal obowiÄ…zujÄ… pozostaÅ‚e wymagania wynikajÄ…ce z rozporzÄ…dzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 10 sierpnia 2021 r. w sprawie Å›rodków podejmowanych w zwiÄ…zku z wystÄ…pieniem afrykaÅ„skiego pomoru Å›wiÅ„ (Dz. U. 2021 poz. 1485).
Wszystkich rolników nadal dotyczÄ… obowiÄ…zki w zakresie:
- utrzymywania Å›wiÅ„ w odrÄ™bnych, zamkniÄ™tych pomieszczeniach, w których sÄ… utrzymywane tylko Å›winie, majÄ…cych oddzielne wejÅ›cia oraz niemajÄ…cych bezpoÅ›redniego przejÅ›cia do innych pomieszczeÅ„, w których sÄ… utrzymywane inne zwierzÄ™ta kopytne;
- zabezpieczenia budynku, w którym sÄ… utrzymywane Å›winie, przed dostÄ™pem zwierzÄ…t wolno żyjÄ…cych i domowych;
- wyÅ‚ożenia mat dezynfekcyjnych przed wejÅ›ciami do pomieszczeÅ„, w których sÄ… utrzymywane Å›winie, i wyjÅ›ciami z tych pomieszczeÅ„, przy czym szerokość wyÅ‚ożonych mat powinna być nie mniejsza niż szerokość danego wejÅ›cia lub wyjÅ›cia, a dÅ‚ugość – nie mniejsza niż 1 m, a także staÅ‚ego utrzymywania tych mat w stanie zapewniajÄ…cym skuteczność dziaÅ‚ania Å›rodka dezynfekcyjnego;
- karmienia świń paszą zabezpieczoną przed dostępem zwierząt wolno żyjących i domowych;
- używania przez osoby wykonujące czynności związane z obsługą świń odzieży ochronnej oraz obuwia ochronnego przeznaczonych wyłącznie do wykonywania tych czynności.
Wszystkich rolników obowiÄ…zujÄ… także zakazy w zakresie:
- karmienia Å›wiÅ„ zielonkÄ… lub ziarnem pochodzÄ…cymi z obszarów objÄ™tych ograniczeniami II i III, chyba że tÄ™ zielonkÄ™ lub to ziarno poddano obróbce w celu unieszkodliwienia wirusa ASF lub skÅ‚adowano w miejscu niedostÄ™pnym dla dzików co najmniej przez 30 dni przed ich podaniem Å›winiom;
- wykorzystywania w pomieszczeniach, w których sÄ… utrzymywane Å›winie, sÅ‚omy na Å›cióÅ‚kÄ™ dla zwierzÄ…t pochodzÄ…cej z obszarów objÄ™tych ograniczeniami II i III, chyba że tÄ™ sÅ‚omÄ™ poddano obróbce w celu unieszkodliwienia wirusa ASF lub skÅ‚adowano w miejscu niedostÄ™pnym dla dzików co najmniej przez 90 dni przed jej wykorzystaniem;
- wnoszenia i wwożenia na teren gospodarstwa, w którym sÄ… utrzymywane Å›winie, zwÅ‚ok dzików, tusz dzików, części tusz dzików i produktów ubocznych pochodzenia zwierzÄ™cego pochodzÄ…cych z dzików oraz materiaÅ‚ów i przedmiotów, które mogÅ‚y zostać skażone wirusem afrykaÅ„skiego pomoru Å›wiÅ„;
- wykonywania czynnoÅ›ci zwiÄ…zanych z obsÅ‚ugÄ… Å›wiÅ„ przez osoby, które w ciÄ…gu ostatnich 48 godzin uczestniczyÅ‚y w polowaniu na zwierzÄ™ta Å‚owne lub w odÅ‚owie takich zwierzÄ…t.
ObowiÄ…zki wynikajÄ…ce z innych aktów prawnych
Każdy posiadacz Å›wiÅ„ ma obowiÄ…zek speÅ‚nić wymagania wynikajÄ…ce z innych aktów prawnych, tj.:
RozporzÄ…dzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 lutego 2010 r. w sprawie wymagaÅ„ i sposobu postÄ™powania przy utrzymywaniu gatunków zwierzÄ…t gospodarskich, dla których normy ochrony zostaÅ‚y okreÅ›lone w przepisach Unii Europejskiej okreÅ›lajÄ…cego wymagania i sposób postÄ™powania przy utrzymywaniu Å›wiÅ„ (Dz. U. nr 56 poz. 344 z późn. zm).
Ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie pÅ‚atnoÅ›ci (Dz. U. 2023 poz. 885) – w tym m.in. w zakresie uzyskania (w biurze powiatowym ARiMR) numeru identyfikacyjnego posiadacza zwierzÄ™cia gospodarskiego.
Ustawy z dnia 4 listopada 2022 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierzÄ…t (Dz. U. poz. 2727 oraz Dz. U. 2023 poz. 412) – w tym obowiÄ…zki w zakresie oznakowania Å›wiÅ„ i zgÅ‚aszania tego faktu do ARiMR.
Przepisy z zakresu bezpieczeÅ„stwa żywnoÅ›ci pochodzenia zwierzÄ™cego, tj. przepisy ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzÄ™cego (Dz. U. z 2023 r. poz. 872) oraz rozporzÄ…dzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 października 2010 r. w sprawie wymagaÅ„ weterynaryjnych przy produkcji miÄ™sa przeznaczonego na użytek wÅ‚asny (Dz. U. 2021 poz. 2059) – okreÅ›lajÄ…ce zasady uboju na użytek wÅ‚asny na terenie gospodarstwa.
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi; fot. pixabay