Ojcowie coraz częściej uczestniczą w wychowaniu swoich pociech i korzystają z prawa do zasiłku macierzyńskiego. Podlegając ubezpieczeniu chorobowemu w przypadku narodzin lub przyjęcia dziecka na wychowanie mogą skorzystać z płatnej opieki nad potomkiem w postaci urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. Najczęściej jednak korzystają z urlopu ojcowskiego, który jest dedykowany wyłącznie dla nich.
Rodzice nowonarodzonego dziecka mogÄ… liczyć Å‚Ä…cznie na 61 tygodnie wolnego od pracy, na które skÅ‚adajÄ… siÄ™ urlop macierzyÅ„ski i urlop rodzicielski. Zasada ta dotyczy także opiekunów, którzy przyjÄ™li dziecko na wychowanie. Okres ten może być dÅ‚uższy dla rodziców, którym urodziÅ‚o siÄ™, bÄ…dź przyjÄ™li na wychowanie wiÄ™cej niż jedno dziecko, a także dla rodziców dziecka posiadajÄ…cego zaÅ›wiadczenie „Za życiem”.
- Dodatkowo panowie majÄ… prawo do urlopu ojcowskiego, który trwa dwa tygodnie i jest przeznaczony tylko dla nich. Podczas korzystania z tych urlopów otrzymujÄ… pÅ‚atny zasiÅ‚ek macierzyÅ„ski, o ile podlegajÄ… ubezpieczeniu chorobowemu. Tylko od stycznia do kwietnia tego roku zasiÅ‚ek macierzyÅ„ski pobraÅ‚o ponad 335 tys. rodziców, z czego ponad 60,6 tys. to ojcowie – informuje Katarzyna Krupicka, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa podlaskiego.
W województwie podlaskim z zasiÅ‚ku macierzyÅ„skiego w ciÄ…gu pierwszych czterech miesiÄ™cy 2023 r. korzystaÅ‚o prawie 10 tys. osób, a 1,6 tys. z nich to mężczyźni.
Kiedy tata może być na macierzyńskim
Przy urodzeniu bądź przyjęciu na wychowanie jednego dziecka urlop macierzyński trwa 20 tygodni.
– Zdecydowanie częściej to kobiety z niego korzystajÄ… i zostajÄ… z nowonarodzonym dzieckiem w domu. Powodem tego jest zapewne fakt, że pierwsze 14 tygodni urlopu macierzyÅ„skiego jest zarezerwowane tylko dla matki. Jedynie w wyjÄ…tkowych sytuacjach ojciec może w tym czasie przejąć opiekÄ™ nad noworodkiem – wyjaÅ›nia Katarzyna Krupicka.
Natomiast, jeÅ›li po 14 tygodniach od urodzenia dziecka mama bÄ™dzie chciaÅ‚a wrócić do pracy, to maluchem może zaopiekować siÄ™ ubezpieczony tata. Z takiej możliwoÅ›ci urlopu macierzyÅ„skiego w caÅ‚ym kraju skorzystaÅ‚o ponad 2,7 tys. mężczyzn, a w Podlaskiem 80.
Dla kogo urlop rodzicielski
Po urlopie macierzyÅ„skim oboje rodzice majÄ… prawo do urlopu rodzicielskiego. Od 26 kwietnia br. okres tego urlopu zostaÅ‚ wydÅ‚użony o 9 tygodni: z 32 do 41 tygodni - w przypadku urodzenia lub przyjÄ™cia na wychowanie jednego dziecka i z 34 do 43 tygodni - w przypadku wiÄ™cej niż jednego dziecka. Urlop rodzicielski może być wykorzystany jednorazowo lub w częściach, nie później niż do koÅ„ca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukoÅ„czy 6 rok życia. Urlop może zostać udzielony w nie wiÄ™cej niż 5 częściach. Co ważne dodatkowe 9 tygodni urlopu rodzicielskiego przysÅ‚uguje tylko jednemu z rodziców. JeÅ›li ubezpieczona mama wykorzystaÅ‚a urlop rodzicielski w maksymalnym wymiarze np. 32 lub 34 tygodni, to pozostaÅ‚e 9 tygodni może wykorzystać już tylko drugi rodzic.
Urlop tylko dla ojca
Niezależnie od urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, ubezpieczonemu ojcu dziecka przysługuje urlop ojcowski. Wynosi 2 tygodnie.
- Należy pamiÄ™tać o tym, że urlop ojcowski można wykorzystać do dnia, w którym dziecko skoÅ„czy 12 miesiÄ…c życia, albo dnia, w którym minie 12 miesiÄ™cy od uprawomocnienia siÄ™ postanowienia o przysposobieniu dziecka, jednak nie dÅ‚użej niż do dnia, w którym dziecko skoÅ„czy 14 lat. JeÅ›li ojciec miaÅ‚ prawo do urlopu ojcowskiego w dniu wejÅ›cia w życie ustawy zmieniajÄ…cej tj. 26 kwietnia 2023 r., to może skorzystać z tego urlopu do ukoÅ„czenia przez dziecko drugiego roku życia albo 14 roku życia, o ile nie upÅ‚ynęły 24 miesiÄ…ce od dnia uprawomocnienia siÄ™ postanowienia orzekajÄ…cego przysposobienie tego dziecka – dodaje rzeczniczka.
W kraju na urlopie ojcowskim w ciÄ…gu czterech miesiÄ™cy 2023 r. byÅ‚o ponad 56,8 tys. mężczyzn, w województwie podlaskim z tego uprawnienia skorzystaÅ‚o 1,5 tys. ojców.
Katarzyna Krupicka
regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa podlaskiego