Ukraińscy Polacy wciąż walczą bezskutecznie o zwrot zagrabionych przed laty kościołów rzymskokatolickich. Nowa władza nie rozpieszcza mniejszości narodowych. Mer Lwowa zasłynął nawet tym, że zaskarżył wyrok sądu, wydany jeszcze za poprzedniej władzy, mocą którego miano zwrócić Polakom jeden z kościołów.
O sprawÄ™ zwrotu rzymskim katolikom lwowskiego koÅ›cioÅ‚a zapytaÅ‚ rzecznika Ministerstwa Spraw Zagranicznych prezes Stowarzyszenia Sympatyków Pogoni Lwów i wspóÅ‚zaÅ‚ożyciel organizacji „Razem dla Kresów”, Marcin Siembida. Siembida, w formie "tweeta", zapytaÅ‚ "czy ministerstwo zrobiÅ‚o coÅ› w temacie zwrotu koÅ›cioÅ‚a Å›w. Marii Magdaleny we Lwowie wÅ‚aÅ›cicielom?". Marcin Wojciechowski, rzecznik MSZ, odpowiedziaÅ‚, iż konsulat we Lwowie dziaÅ‚a od lat w tej sprawie. "Nasz Konsulat Generalny we Lwowie dziaÅ‚a w tej sprawie od lat. Można by o tym napisać książkÄ™" - odpisaÅ‚ Wojciechowski.
W czerwcu br. ukraiÅ„ski sÄ…d oddaliÅ‚ pozew katolickiej spoÅ‚ecznoÅ›ci Lwowa i uznaÅ‚ koÅ›cióÅ‚ za wÅ‚asność miasta. - Banderowcy i nacjonaliÅ›ci majÄ… siÄ™ dobrze na Ukrainie. MajÄ… swojÄ… reprezentacjÄ™ w parlamencie, zdecydowanÄ… przewagÄ™ w samorzÄ…dach w tych rejonach, które graniczÄ… z PolskÄ… i tam gdzie mieszka polska mniejszość. To jest bardzo niebezpieczne. Ruch banderowski zawsze byÅ‚ antypolski, antysemicki i proniemiecki. I obecnie jest tak samo. BÄ™dÄ… gnÄ™bić mniejszość polskÄ… na Ukrainie. RobiÄ… to już samorzÄ…dy - powiedziaÅ‚ ksiÄ…dz Tadeusz Isakowicz-Zaleski na antenie TVP Info.
Być może jednak co siÄ™ zmieni zwiÄ…zku z umowa stowarzyszeniowÄ… Ukrainy z UniÄ… EuropejskÄ…. W umowie o stowarzyszeniu z UE, która zostaÅ‚a niedawno podpisana, nie ma co prawda bezpoÅ›redniego odniesienia do natychmiastowego zwrotu zagrabionych przed laty majÄ…tków, ale preambuÅ‚a stanowi, że Ukraina jest zobowiÄ…zana do zapewnienia stopniowego dostosowania swojego ustawodawstwa do systemu prawnego UE.
Restytucja mienia może być ważnym i integralnym elementem, dostosowywania ukraiÅ„skiego prawa. Jako pierwsza podjęła przygotowania do odzyskania mienia mniejszość żydowska na Ukrainie. W ZwiÄ…zku Gmin Wyznaniowych Å»ydowskich Ukrainy znajÄ… adres każdego domu, który należaÅ‚ niegdyÅ› do ich rodaków na Ukrainie. Po aneksji Ukrainy Zachodniej do ZSRR, w wyniku paktu Ribbentrop-MoÅ‚otow, wywÅ‚aszczono żydowskie szkoÅ‚y, szpitale, kluby, synagogi. Teraz miejscowi Å»ydzi sÄ… zdeterminowani, aby je odzyskać. Prezes stowarzyszenia organizacji żydowskich i Wspólnot Ukrainy, Joseph Zisels wyjaÅ›nia w ukraiÅ„skich mediach:. "Mamy 2.500 miejsc, a w 800 z nich sÄ… dawne synagogi. SÄ… i inne budynki oraz pola, które jakoÅ› przetrwaÅ‚y, a obecnie urzÄ…dzono tam np. pola golfowe. Czekamy na ogólnÄ… ustawÄ™ o restytucji, która ma dotyczyć nie tylko spoÅ‚ecznoÅ›ci żydowskiej, ale wszystkich "
Już niektóre ukraiÅ„skie media alarmujÄ…, że gdyby tylko Polacy przypomnieli o przedwojennych latyfundiach, ziemiach, cukrowniach ich przodków w PoÅ‚tawie, czy regionie Å»ytomierza, które sÄ… obecnie wÅ‚asnoÅ›ciÄ… ukraiÅ„skiego paÅ„stwa, to Ukraina może stracić jednÄ… trzeciÄ… ziemi uprawnej. Na przykÅ‚ad, w Galicji żyje ok. 80.000 Polaków. A ponoć potomkowie wÅ‚aÅ›cicieli czekajÄ… na wÅ‚aÅ›ciwe przepisy prawa. Do 1939 r. regiony WoÅ‚yÅ„, Równe, Lwów i Iwano-Frankowsk byÅ‚y częściÄ… Polski.
Inny sÄ…siad, WÄ™gry, ma poważne zamiary wobec nieruchomoÅ›ci na Zakarpaciu. Dokumenty dotyczÄ…ce nieruchomoÅ›ci i banków trzymane sÄ… w archiwach od czasów Cesarstwa Austriackiego. Rumuni majÄ… już ponoć listy odziedziczonych domów i dziaÅ‚ek w PóÅ‚nocnej Bukowinie i części regionu Odessy - byÅ‚ej Besarabii PoÅ‚udniowej, która w 1940 roku zostaÅ‚a wÅ‚Ä…czona do ZSRR.
Aktywność Budapesztu w ukraiÅ„skim kierunku staje siÄ™ coraz bardziej widoczna. WÄ™gry sÄ… zainteresowane Zakarpaciem. Na terytorium Ukrainy mieszka okoÅ‚o 150 tysiÄ™cy „przywianych przez polityczny wiatr” WÄ™grów, ale poÅ›wiÄ™ca siÄ™ im w Budapeszcie tyle uwagi, jakby to wÅ‚aÅ›nie oni stanowili wiÄ™kszÄ… część narodu. Jak stwierdziÅ‚ niedawno premier WÄ™gier Viktor Orban: „JeÅ›li Ukraina nie odda, co należyte swoim mniejszoÅ›ciom, w tym także WÄ™grom, nie bÄ™dzie w niej ani stabilnoÅ›ci, ani demokracji”.
Przypomnijmy, że po upadku muru berliÅ„skiego, Niemcy wydaÅ‚y miliardy marek na zadośćuczynienie spadkobiercom. WÄ…tpliwe jednak, że tak siÄ™ stanie na Ukrainie, choć nie można wykluczyć, gdyby np. Ukraina rzeczywiÅ›cie dążyÅ‚a do integracji z UE, że jakaÅ› restytucja bÄ™dzie miaÅ‚a miejsce. Może Polacy odzyskajÄ… przynajmniej Å›wiÄ…tynie. Na razie, jak to ma miejsce np., w miejscowość BiaÅ‚a Cerkiew, centrum życia duszpasterskiego jest parafialny… garaż.
Jan Wyganowski
Na fot. WnÄ™trze koÅ›cioÅ‚a we Lwowie, o którego zwrot bezskutecznie starajÄ… siÄ™ Polacy
