6 lipca Litwa obchodzi święto swej państwowości - Dzień Koronacji Króla Mendoga. Przywiązane do hipotetycznego dnia koronacji pierwszego i jedynego króla Litwy - Mindaugasa (Mendog, Mindowe, Mindouh) to względnie nowe litewskie święto państwowe (ustanowione w 1990 r.), obchodzone na Litwie, jak i poza granicami państwa, w miejscach zamieszkania Litwinów. Na Litwie 6 lipca jest dniem wolnym od pracy.
Mendog był pierwszym historycznym władcą i jedynym królem Litwy, który zjednoczył wszystkie ziemie litewskie. Rozpoczął także litewską ekspansję na ziemie ruskie - udało mu się podbić Ruś Czarną, po czym przeniósł swą siedzibę z bliżej dotąd nieustalonej Woruty do Nowogródka. W 1251 przyjął chrzest i otrzymał od papieża Innocentego IV zgodę na koronację. Prawdopodobnie miała ona miejsce 6 lipca 1253 r. W ten sposób uchronił ziemie litewskie przed krzyżacką zagładą, ale już w 1259 roku zmuszony był oddać Krzyżakom Żmudź. Nie na długo jednak. W roku 1260 król Litwy porzucił chrześcijaństwo i poparł Żmudzinów w ich walce z Krzyżakami. 13 lipca 1260 r. nad jeziorem Durbe drużyny dowodzone przez Mendoga rozbiły zjednoczone wojska Krzyżaków, Kawalerów Mieczowych i krzyżowców z Europy Zachodniej.
Koronacja Mendoga do dziś jednak wzbudza wiele kontrowersji wśród historyków, ponieważ nie zachowały się żadne źródła pisane, potwierdzające fakt uroczystej koronacji. W archiwach udało się odnaleźć zaledwie bulllę papieską, zezwalającą na koronację. Historycy również nie są pewni co do daty i miejsca koronacji, co nie przeszkodziło w ustanowieniu nowego święta Republiki Litewskiej. Tak, czy inaczej, 6 lipca jest jednym z trzech najważniejszych litewskich świąt państwowych. Tego dnia można nawet bez zezwoleń, opłat, licencji łowić za darmo ryby w wydzierżawionych i niewydzierżawionych państwowych akwenach wodnych Republiki Litewskiej.
Panował, jako król, 10 lat. Pierwszy i jedyny król Litwy Mendog dotarł nawet dalekiego mu polskiego Płock w 1262r. i spalił miasto, a 23.VI.1262r. porwał Konrada syna księcia Siemowita I Mazowieckiego do dwuletniej niewoli (Siemowit został zamordowany).
W 1263 roku, on i jego dwaj synowie, zostali zabici przez jego przeciwników. Mendog zginął w wyniku spisku książąt litewskich - po śmierci swojej żony Marty, pokusił się bowiem o żonę jednego ze swych wasali, co przypłacił życiem. Litwa znów na wiele lat stała się pogańska, targana najazdami, aż w 1410 roku król Polski i Litwy Jagiełło, wraz ze swym stryjecznym bratem Witoldem, pobili Krzyżaków i całe rycerstwo ówczesnej Europy pod Grunwaldem.
Obchody na Litwie
Jak co roku, w całej Litwie oraz zagranicznych skupiskach Litwinów, odbędzie się z tej okazji wiele imprez, a momentem kulminacyjnym obchodów będzie wspólne śpiewanie hymnu narodowego.
W niedzielę, 6 lipca br., w południe, na placu przed Pałacem Prezydenckim w Wilnie, nastąpi uroczyste podniesienie flagi państwowej, wcześniej prezydent Litwy Dalia Grybauskaitė wręczy odznaczenia państwowe osobom zasłużonym dla Litwy. Po południu w wileńskiej katedrze odprawiona zostanie uroczysta msza święta.
W Wilnie od środy trwa Święto Pieśni, a niedzielny program Święta Pieśni będzie poświęcony właśnie Dniowi Koronacji Mendoga. O 15.00 uczestnicy festiwalu w uroczystym pochodzie przejdą z placu Katedralnego do parku w Zakrecie, gdzie odbędzie się koncert finałowy "Tu jest nasz dom".
Głównym akcentem obchodów - zgodnie ze zwyczajem zapoczątkowanym w 2009 roku, kiedy Litwa obchodziła swe tysiąclecie - zostanie wykonany hymn narodowy. O 21.00 czasu litewskiego obywatele Litwy - niezależnie od tego, gdzie mieszkają lub gdzie w tym dniu przebywają - wspólnie zaśpiewają "Pieśń Narodową" Vincasa Kudirki.
Obchody Dnia Koronacji Mendoga odbędą się nie tylko w Wilnie. W Solecznikach, mieście zamieszkałym głównej mierze przez Polaków, w parku miejskim, o 20.00 czasu litewskiego, odbędzie się koncert Chóru "De Žavu" z Alytus. O 21.00 Soleczniki dołączą do ogólnopaństwowej inicjatywy śpiewania hymnu Państwa Litewskiego.
…i w Sejnach
W tym roku duża impreza z okazji koronacji jedynego litewskiego króla odbędzie się w Sejnach, ale dopiero 12 lipca br. Impreza będzie miała miejsce na dziedzińcu litewskiej szkoły „Žiburis”, przy ulicy 22 Lipca 18. Początek o godz.19.00. W programie m.in. występy litewskich zespołów artystycznych z Sejn oraz Litwy. Wstęp wolny.
Jan Wyganowski
