Euroregion Niemen obchodził 25-lecie dzielności. Z tej okazji założyciele, członkowie, samorządowcy i partnerzy z Litwy spotkali się na spływie kajakowym Kanałem Augustowskim. Życzenia z okazji jubileuszu w imieniu Samorządu Województwa Podlaskiego przekazała wicemarszałek Wiesława Burnos.
Początki działalności i historię Euroregionu wspominał Cieślukowski Cezary – Przewodniczący Konwentu Stowarzyszenia. Współorganizatorem wydarzenia było Województwo Podlaskie.
Wydarzenie było częścią projektu pt. „Rozwój wspólnej drogi wodnej łączącej sąsiednie kraje w celu zrównoważonej turystyki i współpracy”, nr LT-PL-5R-363 współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Programu Współpracy InterregV-A Litwa – Polska.
Już bez współpracy z Rosją i Bialorusią
Związek Regionów Przygranicznych Republiki Litwy (Administracja i Gminy Okręgu Mariampolskiego i Olity), Polski (dawne województwo suwalskie) i Białorusi (Komitet Wykonawczy/Administracja Obwodu Grodzieńskiego) - „Euroregion Niemen” został powołany 6 czerwca 1997.
Umowę, w obecności ówczesnego premiera Polski Włodzimierz Cimoszewicza, za zgodą rządów poszczególnych państw, podpisali w 1997 roku w Augustowie: ze strony litewskiej- Ignas Aleškevičius, starosta rejonu Alytus, i Kostas Jankauskas reprezentujący samorządy rejony Mariampol, zaś ze strony białoruskiej Alexander Dubko, przewodniczący Obwodowego Komitetu Wykonawczego w Grodnie. W imieniu Polski podpis złożył ówczesny wojewoda suwalski Cezary Cieślukowski.
Później do tego związku zostały przyjęte administracje powiatów wileńskiego i białostockiego oraz ich wydzielone jednostki samorządowe. W 2002 roku przyjęto 5 wschodnich okręgów obwodu królewieckiego Federacji Rosyjskiej: Czerniachowsk, Oziersk, Niestierow, Gusiew i Krasnoznaminsk.
Od 14 lutego 2003 r. rolę koordynatora działań strony polskiej Euroregionu Niemen pełni Stowarzyszenie "Euroregion Niemen". Do zadań Stowarzyszenia należy prowadzenie biura EN oraz sekretariatu Strony Polskiej Rady EN. Poprzednio przez długi czas funkcję tę pełniło Biuro Krajowe Euroregionu Niemen przy Urzędzie Marszałkowskim Województwa Podlaskiego.
W marcu 2022 r., po agresji Rosji na Ukrainę, Stowaryszenie Euroregion Niemen podjęło uchwałę o zakończenu wspólpracy z Rosjanami i Białorusinami.
Po stronie litewskiej funkcjonuje biuro w Mariampolu. Członkowie / interesariusze biura Euroregionu Niemen w Mariampolu (2021): miasto Olita, rejon olicki, Birsztany, Kalwaria, Kazlų Rūda, rejon Łoździeje, Mariampol, rejon szacki, Troki, rejon Wilkawiszki.
Pierwsze euroregiony w Europie powstały w celu przywrócenia wzajemnego zaufania sąsiednich narodów i społeczności podczas II wojny światowej, zmniejszenia wzajemnych krzywd, a jednocześnie rozwinięcia bardziej pokojowego porozumienia międzynarodowego, wartości demokratycznych, struktur społeczno-gospodarczych, środowiska, połączeń transportowych, rolnictwa jednocześnie wychowując młodsze pokolenie.
Głównymi celami powstania i funkcjonowania Euroregionu Niemna są:
- promowanie pokojowej współpracy opartej na wzajemnym szacunku i wzajemnych korzyściach dla rozwoju regionów przygranicznych i poprawy środowiska życia, a jednocześnie jakości życia;
- tworzenie lepszych warunków dla rozwoju społeczno-gospodarczego regionów poprzez współpracę pomiędzy regionami i instytucjami przygranicznymi państw.
Współpraca ta była częściowo finansowana z programów współpracy transgranicznej ustanowionych i wspieranych przez Unię Europejską, a także z budżetów krajowych, regionalnych, regionalnych lub lokalnych krajów sąsiednich oraz przez poszczególne organizacje lub osoby fizyczne.
Stopniowo rosła liczba projektów i skala samych projektów.
Zrealizowano bardzo wiele projektów. Wspomnieć można np. o dwóch projektach o szczególnie wysokiej wartości i wolumenie (po 4 mln euro każdy) otrzymały szpitale Mariampol, Alytus, Tauragė, Suwałki, Białystok, Įsrutis i Tilžė oraz inne szpitale. Jeden z nich to projekt strategiczny programu litewsko-polskiego, drugi to projekt współpracy litewskich, polskich i królewieckich placówek medycznych. Szpital w Mariampolu był najaktywniejszym uczestnikiem realizacji tych projektów, otrzymując największą część wsparcia zarówno na szkolenie pracowników, jak i na zakup różnego sprzętu medycznego i karetek pogotowia czy remont pomieszczeń.”
Warto też przywołać działania pozaprojektowe, m.in. organizacja wystaw gospodarczych i forów inwestycyjnych w Olicie i Grodnie (do 2019 r. W Grodnie odbyło się 21 dorocznych wystaw, w których wzięli udział przedstawiciele kilkudziesięciu krajów), zjazd gmin litewskich i polskich, wsparcie dla litewskiego oświaty i dziedzictwa kulturowego, społeczności litewskich, młodzieży i inne wymiany młodzieży, aby pielęgnować pamięć Kristijonasa Donelaitisa, Herkusa Mantasa, Martynasa Mažvydasa, Antanasa Baranauskasa i innych oświeconych ludzi z Polski i Litwy.
WYG
Źródła: Stowarzyszenia Euroregion Niemen w Suwałkach i Mariampolu
Fot: Stowarzyszenie Euroregionu Niemen Suwałkach
.jpg)
