Po wykonaniu na Litwie prawie 90 procent budowy połączenia gazociągowego z Polską, zakończono też półtoraroczne badania archeologiczne. Poszukiwania znalezisk historycznych prowadzono na całej trasie GIPL o długości 165 km na terenie Litwy.
W trakcie budowy przyłącza gazowego prowadzono szczegółowe wykopaliska archeologiczne na obszarze prawie 9 tys. ha.
- Przeprowadzono badania archeologiczne na terenie budowanego rurociągu na odcinku od dawnej historycznej stolicy Litwy w Kernavė do kopca w Rudaminie, położonego na granicy litewsko-polskiej. Praktyka europejska zastosowana po raz pierwszy na Litwie, kiedy archeolodzy wraz z wykonawcami rurociągów uczestniczyli w usuwaniu górnej warstwy roślinności i dzięki temu odkryli cenne zabytki ukryte w ziemi lub pod tuż pod gęsto zniszczoną trawą – powiedział Kierownik Katedry Archeologii Wydziału Historycznego Uniwersytetu Wileńskiego prof. A. Kuncevičiusa.
Średniowieczne grobowce, osady, miejsce wydobycia rudy
Najważniejszymi znaleziskami archeologicznymi są osady z epoki kamienia odkryte między Kruonis i Elektrėnai oraz średniowieczne grobowce. W rejonie Alytus ( Olita), w okolicach starostwa Krokialaukis odkryto cztery obiekty archeologiczne - osady z epoki kamienia, a w rejonie Łoździeje, w pobliżu Aštriosios Kirsna i Rudamina, osady z okresu rzymskiego (I-VIII w.) oraz zrujnowane wsie z XVI-XVIII w. Na tych ostatnich obszarach prawdopodobnie odkryto i nigdy wcześniej nie zbadane miejsca wydobycia rudy żelaza z bagien.
- Budowa rurociągu i badania archeologiczne tworzą wartość dodaną - nie tylko instalujemy potężną arterię energetyczną łączącą nas z Europą Zachodnią, ale także pomogliśmy historycznie zbadać dużą część terytorium Litwy. Otrzymane nowe informacje o nieznanych dotąd osadach ludzi z epoki kamienia, ich życiu codziennym i działalności gospodarczej stanowią solidną podstawę do dalszych badań archeologicznych, co przyczynia się do poznania dziedzictwa historycznego Litwy - mówi Nemunas Biknius, szef spółki Amber Grid, operatora gazociągu.
Prace archeologiczne na trasie rurociągu GIPL były prowadzone przez połączone siły archeologiczne z Litewskiego Instytutu Historii, Uniwersytetu w Kłajpedzie, Uniwersytetu Wileńskiego, Sił Ochrony Dziedzictwa Kulturowego i Poszukiwań Wartości Kulturowych.
W trakcie prac nad trasą rurociągów GIPL zespoły archeologów przeprowadziły inspekcję terenu trasy rurociągów, przemierzyły teren metalową sondą, dronowały wybrane miejsca, uczestniczyły w odsłonięciu wierzchniej warstwy gleby oraz przeprowadziły szczegółowe badania wybranych stanowisk w obszar ochrony rurociągów.
Kierownik Katedry Archeologii Wydziału Historycznego Uniwersytetu Wileńskiego prof. Albinas Kuncevičius mówi, że po zakończeniu prac obok rurociągu, badania przeniosą się w inną przestrzeń – zostaną przygotowane raporty z badań, materiały do książki, a także uwzględnienie znalezisk historycznych, na liście zabytków archeologicznych.
Na Litwie prawie zakończono już budowę gazociągu
W półtora roku od rozpoczęcia budowy gazociągu GIPL zostały zespawane prawie wszystkie odcinki liczącego 165 km rurociągu, 102 km gazociągu zostało wypełnione gazem, a obecnie prowadzone są próby hydrauliczne na reszcie rurociągu. Przebadano całą trasę rurociągu pod kątem materiałów wybuchowych, a latem ubiegłego roku podczas budowy rurociągu pod największymi litewskimi rzekami - Neris koło Kernavy i Niemnem koło Alytusa przeprowadzono złożone kierunkowe odwierty poziome. Tego lata prace związane z instalacją przyłączeniową koncentrują się w stacji pomiaru gazu i regulacji ciśnienia w przygranicznej Santaka, która znajduje się w dzielnicy Lazdijai, na obrzeżach miasta Šeštokai, koło granicy z Polską.
Gazociąg GIPL połączy rynki gazowe Litwy, krajów bałtyckich i Finlandii z Unią Europejską. Gazociąg pozwoli na odbiór gazu z różnych źródeł, efektywniejsze wykorzystanie litewskiego systemu przesyłowego i terminalu LNG w Kłajpedzie, a w przyszłości zapewnienie przepływu biometanu i wodoru w regionie.
Połączenie GIPL będzie mogło przesyłać do 27 TWh gazu rocznie w kierunku krajów bałtyckich i do 21 TWh rocznie w kierunku Polski.
Więcej informacji tutaj ( w języku litewskim)
