W piątek, 22 kwietnia minister transportu i komunikacji Republiki Litewskiej Marius Skuodis odwiedził Łoździeje i Kalwarię, gdzie z merami tych rejonów gmin omówił odnowę infrastruktury drogowej na pograniczu litewsko-polskim, rozwój pasażerskiego i towarowego transportu kolejowego.
Mer rejonu łożdziejskiego Obwodu Ausma Miškinienė i dyrektor administracyjna Ilona Šaparauskienė spotkali się z ministrem i jego zespołem na granicy polsko-litewskiej na przejściu granicznym Łoździeje - Ogrodniki.
Nie trzeba było tutaj przedstawiać problemów, kontrast między litewsko-polskim odcinkiem granicy widać było gołym okiem, wystarczyło tylko się rozejrzeć. Po polskiej stronie urządzono oświetlenie uliczne, ścieżki rowerowe, nowo utwardzone drogi, inną infrastrukturę, powstają ośrodki wypoczynkowe, punkty gastronomiczne i sklepy. Natomiast po stronie litewskiej droga krajowej nr 135 jest podziurawiona, działa jedna ,druga zardziała latarnia, opuszczone budynki, place.
- Aby stworzyć trwały wizerunek obszaru przygranicznego, reprezentującego nie tylko nasz okręg, ale i całą Litwę, konieczne jest jak najszybsze rozwiązanie tego problemu - powiedziała podczas spotkania z ministrem Ausma Miškinienė. Stanowisko mera zostało poparte przez wszystkich uczestników. Uzgodniono, że w najbliższej przyszłości będą poszukiwane rozwiązania, przynajmniej w zakresie zarządzania infrastrukturą graniczną.
Terminale w Mockowie i Szestokai
Podczas wizyty Minister Transportu i Łączności odwiedził dworzec w Šeštokai, aby omówić postępy w realizacji strategicznego projektu europejskiej kolei towarowej Rail Baltica.
Następnie minister odwiedził terminal naftowy UAB Orlen Mockavos, znajdujący się obok dworca kolejowego Mockava, który świadczy usługi przeładunkowe i logistyczne, a od niedawna jest własnością PKN ORLEN. Po zablokowaniu możliwości przejazdu z Litwy przez Białoruś na Ukrainę, to z Mockawy przez Trakiszki docierają pociągi na Ukrainę z produktami naftowymi z Mockawy.
Terminal Mockava jest pierwszym i jedynym terminalem przeładunkowym towarów płynnych, który funkcjonuje na standardowej (rosyjskiej i unijnej) szynie kolejowej na granicy litewsko-polskiej. Zapewnia bezpośredni, skuteczny, bezpieczny i efektywny kosztowo sposób dostępu do systemu kolejowego UE ze wschodniego standardu kolejowego, będącego unikalnym przejściem granicznym państw członkowskich UE dla paliw płynnych i chemikaliów.
Dysponuje łącznie 9 oddzielnymi zbiornikami na produkty naftowe. Łączna pojemność zbiornikowa terminala to 19 tys. m3, natomiast zdolności przeładunkowe szacowane są na 1,2 mln ton paliw płynnych rocznie.
Mockawa nie do poznania
W Mockowie - za sprawą realizacji projektu Rail Baltica - zmieniło się prawie wszystko. Zamiast stacji pamiętającej czasy radzieckie jest teraz nowoczesny obiekt z gruntownie zmienionym układem torowym i nową sygnalizacją. Zmodernizowano także terminal przeładunkowy na południowym skraju stacji. Zastosowane tu zostały przez wynajętą firmę „CargoBeamer“ najnowocześniejsze technologie, pozwalające na automatyczne przeniesienie ładunku (samochodu z towarem) z szosy na specjalny wagon. Inwestycję współfinansował program „Marco Polo”, który zakończył już swoją działalność. Ani Podlasie, ani Mazury „nie załapały się” do tego programu.
W przygranicznych Szestokai w ciągu kilku ostatnich lat - za sprawą realizacji projektu Rail Baltica - zmieniło się prawie wszystko. Zamiast lekko zapyziałej stacji pamiętającej czasy radzieckie mamy teraz nowoczesny obiekt z gruntownie zmienionym układem torowym. Zmodernizowano także terminal przeładunkowy na południowym skraju stacji. Są tu nowe składy kontenerowe, pozwalające na przeładunek milionów ton różnego towaru rocznie.
Jedną z wyjątkowości projektu jest dworzec kolejowy Šeštokai. Jest tu bowiem skrzyżowanie dwóch torów o różnych szerokościach, z odpowiednią infrastrukturą do organizacji transportu intermodalnego - dźwigi kontenerowe i inny niezbędny sprzęt pozwalają obsłużyć do 200 TEU na raz lub ponad 70 tys. TEU rocznie.
Zboże z Ukrainy
Według litewskiego ministra transportu Litwa jest gotowa pomóc Ukrainie w eksporcie części zeszłorocznego zboża, które nie zostało sprzedane, a obecnie nie ma możliwości jego transportu tradycyjnymi szlakami, bo trwa wojna. Ziarno mogłyby być przetransportowane przez Polskę ( wzdłuż wschodniej granic, przez Suwałki, Trakiszki), Litwę do portu Kłajpeda, skąd promami popłynęłoby na zachód Europy. Właściwym spółkom już złożone propozycje, a próbny transport powinien mieć miejsce w najbliższym czasie.
Drogi
M. Skuodis wraz z przedstawicielami gmin odwiedził również odcinki drogowe obszarów przygranicznych i innych ważnych obiektów. Omówiono kwestie odnowy dróg na pograniczu litewsko-polskim, budowę ścieżek rowerowych.
Dużo uwagi poświęcono także remoncie punktu kontroli granicznej w rejonie łoździejskim.
Minister Skuodis zapewnił, że po stronie litewskiej już praktycznie są zapewnione środki na przebudowę tych dróg. Część odcinków już wyremontowano.
Z planu działań na rzecz pobudzenia gospodarki i ograniczenia skutków rozprzestrzeniania się koronawirusa na remont dróg lokalnych w obszarach przygranicznych przeznaczono już w 2020 roku 6,3 mln euro, w tym 1,3 mln euro na drogi gminy Kalwarii w pobliżu granicy państwowej z Polską. Środki te zostały przeznaczone na remonty dróg prowadzących do terenów tworzenia miejsc pracy, terenów wypoczynkowych i rekreacyjnych na pograniczu. W miejscowościach tego pograniczna powstają drogi asfaltowe, nowe ścieżki rowerowe i piesze. Część przygranicznych miejscowości uzyska obwodnice.
W 2021 roku realizowanych zostało szereg inwestycji na pograniczu litewsko - polskim w rejonie Łoździeje. Zakończono asfaltowanie dróg o znaczeniu krajowym Lazdijai - Naujoji Kirsna - Šeštokai (3,19 km), Noragėliai - Krikštonys (3,24 km).
Latem ub. roku ukończono także modernizacje drogi o znaczeniu lokalnym, przechodzącą przez wieś Barčiai w starostwie Święteżeris, która ma niespełna km długości. Jest również odnowiona 3, 5-kilometrowa droga Seirijočiai-Onciškiai.
Mieszkańcy starostwa Būdvietis i turyści też mogą cieszyć się nowo utwardzoną drogą. Droga wiedzie przez cmentarz wsi Būdvietis, do obiektu intensywnie odwiedzanego przez turystów - muzeum kamienia " Jaćwieskie Podwórko". Został położony nie tylko asfalt, ale są i bocznice, krawężniki i znaki drogowe, ale także parking, co jest ważne dla turystów.
Po swojej polskiej stronie mamy Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg, z którego będziemy finansowali 80 proc. kosztów budowy tych dróg - oznajmił pod koniec 2021 roku minister infrastruktury.
Ustalono, że remontem po stronie polskiej objęto by siedem gminnych dróg; w gminie Sejny - 3 i 3 w powiecie suwalskim oraz jedną w gminie Puńsk.
Ministerstwo zapowiada, że z Funduszu Rozwoju Dróg dofinansowanie do tych inwestycji wyniesie 80 proc. kosztów budowy. Drogi mają być przystosowane do ruchu aut do nośności 11,5 tony.
Polskie samorządy chcą, aby dofinansowanie wyniosło co najmniej 90 proc. Rosną bowiem obecnie szybko koszty takich inwestycji, a subwencje dla gmin są w br. niższe niż rok wcześniej. W Polsce nie ruszył także jeszcze duży unijny program Odbudowy, z którego można by finansować wiele inwestycji. Tymczasem tylko na 1,5 km odcinek Berżniki - Kopcowo gmina Sejny musiałby dołożyć milion złotych.
Zakwalifikować do kategorii dróg powiatowych
Na terenie gminy wiejskiej Sejny plan zakłada modernizację trzech dróg o łącznej długości 10 kilometrów: Berżniki - Kopcowo; Podlaski - Pociuny oraz Sankury - Burbiszki - granica państwa. Ta ostatnia droga przebiega przez teren dwóch gmin: Puńska (1,3 km) i Sejn (1,8 km). W związku z tym, że resort infrastruktury obstaje przy wyższej kategorii drogi, wójtowie Puńska i Sejn proponują zakwalifikowanie jej do kategorii dróg powiatowych. Gmina Sejny, wraz z gminą Puńsk, złożyły wniosek na jej modernizację do programu Polski Ład, bo z niego można uzyskać nawet 90 procentowe dofinansowanie.
Gmina Puńsk zgłosiła do modernizacji także drogę przez Krejwiany do granicy z Litwą Po wykonaniu inwestycji, możliwy byłby tu ruch samochodów ciężarowych, ale nie TIR-ów. Asfalt na drodze miałby 5 metrów szerokości. Tę drogę, po modernizacji, gmina ma przekazać powiatowi, jest to bowiem ciąg dróg powiatowych od Słobódki przez Szołtany, Puńsk, ulica Mickiewicza - Krejwiany - granica państwa.
- Poprawa stanu dróg przez Krejwiany i Sankury na Litwę jest bardzo konieczna. Widzimy już obecnie, jak spory jest tam ruch. Skorzystaliby na tym nie tylko mieszkańcy przygranicznych miejscowości., rolnicy, mający pola po stronie litewskiej, ale i przedsiębiorcy. Nie trzeba byłoby jechać okrężną drogą przez Budzisko, czy Ogrodniki - tłumaczy wójt Liszkowski.
Jeszcze bardziej komplikuje się sprawa modernizacji drogi Berżniki - Kopcowo.
- Ta droga – informował radnych wójt D. Łostowski - łączy dwa kraje, ale nie ma przy niej mieszkańców. Dawny Trakt Królewski jest potrzebny, m.in. dla służb mundurowych, turystów. Skoro jednak resort infrastruktury chce jej dużej nośności, większej niż potrzeba dla aut osobowych, niech ją przejmie do kategorii dróg krajowych i sfinansuje modernizację, najlepiej od samych Gib do granicy państwa – przedstawił swoje stanowisko wójt gminy Sejny, dodając, że takie rozwiązanie proponował już w 2015 roku.
WYG
Źródła: Ministerstwo Transportu i Komunikacji Republiki Litewskiej; samorząd rejonu Łoździeje
Fot: Ministerstwo Transportu i Komunikacji Republiki Litewskiej
