Niedawno informowaliśmy, że na Łotwie, za cztery lata, nie będzie już szkół mniejszości narodowych. Jak się okazuje z łotewskiego wzorca chce skorzystać także Litwa.
Według statystyk Ministerstwa Edukacji Łotwy, obecnie w kraju jest ponad 100 szkół, które wdrażają programy szkoleniowe dla mniejszości etnicznych. W tych szkołach, około 60% zajęć prowadzonych jest są w języku państwowym, podczas gdy pozostałe 40% - w językach mniejszości narodowych. Podstawowe szkoły mają możliwość wyboru jednej z pięciu opcji objętości nauczania języka łotewskiego.
Nikt ani z władz UE, ani polskich nie zaprotestował. Pewnie dlatego, że na Łotwie nowa ustawa uderzy głównie Rosjan. Obecnie istnieje na Łotwie tylko 6 polskich szkół (głównie w Rydze i tradycyjnie zamieszkanym przez Polaków regionie Łatgalii), do których uczęszcza ponad tysiąc uczniów (w tym szkoła średnia im. Ity Kozakiewicz w Rydze), funkcjonuje polskie przedszkole, działają szkoły niedzielne oraz przykościelne towarzystwa.
Jak się okazuje z łotewskiego wzorca chce skorzystać także Litwa. W litewskim parlamencie trwają prace nad nową ustawą o mniejszościach narodowych. Przed kilkoma dniami do projektu ustawy wniesiono poprawki, mówiące o tym, że we wszystkich polskich szkołach na terenie Litwy, język mniejszości narodowych ma być jedynie przedmiotem, a nie językiem nauczania, jak to ma miejsce obecnie. Byłoby to zarówno nawiązanie do proponowanych zmian na Łotwie, jak i realiów nauczania na Białorusi, czy Ukrainie. Jak na razie nikt z polskiego rządu nie zaprotestował.
Przypomnijmy, obecnie na Łotwie w języku polskim wykładanych jest 40 proc, przedmiotów, a na Litwie 70 proc., a do niedawno nauczano po polsku aż 90 proc, przedmiotów.
Szkolnictwo polskie na Litwie
Polskie szkoły istnieją w rejonach solecznickim, wileńskim, święciańskim, trockim i orańskim. W 2007 roku uruchomiono polskojęzyczną filię Uniwersytetu w Białymstoku w Wilnie.
Systematycznie jednak zmniejsza się zarówno liczba polskich szkół (było ich nie tak dawno ponad 100, a pozostało kilkadziesiąt), jak i uczniów. Jeszcze pod koniec XX wieku do polskich szkół uczęszczało ponad 20 tysięcy dzieci roku szkolnym 2009-2010 na Litwie było 14 170 ucznów z językiem nauczania polskim, w 2010-2011 – 13 393, w 2011-2012 – 12 895, co stanowiło 3,3 % od ogółu uczniów Litwy. Polacy stanowią 5,2% ogółu ludności Litwy w wieku 0-9 lat oraz 5,6% w wieku 10-19 lat. Z tego wynika, że ok. 40% Polaków w wieku szkolnym nie już pobiera nauki w języku polskim. Decyzją rodziców, dzieci często idą uczyć się do klas litewskich czy rosyjskich.
Głosowanie nad ustawą odbędzie się jesienią 2014 roku. Czy do tego czasu polskie władze, zajęte Ukrainą ( ale nie Polakami tam żyjącymi) zauważą litewski projekt ustawy?
Jan Wyganowski
Fot. portalszkolny.org
