Kilkanaście samorządów z polsko - litewskiego pogranicza tworzy nowa organizację międzynarodową: Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej „Polsko-Litewski transgraniczny obszar funkcjonalny”.
Sam „Polsko-Litewski transgraniczny obszar funkcjonalny” już istniał od kilku lat, a skupiał się głównie na promocji turystyki. Udało się pozyskać na ten cel fundusze bezpośrednio z Brukseli.
Teraz formuła jest szersza.
Europejskie ugrupowania współpracy terytorialnej (EUWT) są rodzajem podmiotu prawnego ustanowionym przez prawo Unii Europejskiej w celu ułatwienia współpracy terytorialnej i służącym wzmacnianiu spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej Unii. Powodem jego ustanowienia było przekonanie o ograniczonych – w stosunku do rosnących oczekiwań – możliwościach euroregionów wynikających z ich ram prawnych.
EUWT działa w ramach powierzonych mu zadań, polegających na ułatwianiu i wspieraniu współpracy terytorialnej w celu zwiększenia spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej oraz przezwyciężania barier na rynku wewnętrznym.
EUWT można powierzyć zadanie realizacji programów współfinansowanych przez Unię Europejską za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego lub Funduszu Spójności czy innych projektów współpracy transgranicznej, które mogą być finansowane przez UE lub nie. Przykłady takich działań obejmują prowadzenie transgranicznych obiektów transportowych lub szpitali, wdrażanie projektów rozwoju transgranicznego lub zarządzanie nimi, a także dzielenie się wiedzą specjalistyczną i dobrymi praktykami.
EUWT posiada osobowość prawną. Ugrupowanie, którego siedziba statutowa znajduje się na terytorium RP nabywa osobowość prawną z dniem wpisu do Rejestru Europejskich Ugrupowań Współpracy Terytorialnej prowadzonego przez Ministra Spraw Zagranicznych.
W Polsce jest już kilka takich Ugrupowań. Pierwsze EUWT Tritia z o.o. powstało 25.02.2013 r. Tworzą je jednostki samorządu szczebla regionalnego: Województwa Śląskie i Opolskie, czeski Kraj Morawsko-Śląski (Moravskoslezský kraj) oraz słowacki Kraj Żyliński (Žilinský kraj). Siedzibą jest Cieszyn.
Ten polsko - litewski też będzie miał charakter spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Siedzibą będzie Puńsk.
Chęć przystąpienia do nowego podmiotu wyraziły już chęć:
1) ze strony polskiej:
- miasto Sejny
- gmina Sejny
- gmina Puńsk
- gmina Giby
- gmina Krasnopol
- gmina Jeleniewo
- gmina Szypliszki
- gmina Rutka – Tartak
- gmina Wiżajny
2) ze strony litewskiej:
- samorząd rejonu łoździejskiego
- samorząd rejonu kalwaryjskiego
- samorząd rejonu wyłkowyskiego
Niewykluczone, że do tworzącej się, organizacji przystąpią także inne samorządy z naszego regionu.
Po stronie litewskiej zostały już przyjęte przez samorządy odpowiednie uchwały, uzyskane zgody litewskich ministerstw.
Po stornie polskiej też już dobiegła końca procedura uzyskiwania zgód resortów WSW, MSZ, Finansów, funduszy i rozwoju regionalnego.
We wtorek, 29.11.2022r. uchwałę o przytępieniu do Ugrupowania przyjęli radni gminy Puńsk.
Witold Liszkowski, wójt gminy Puńsk nie kryje, że głównym celem Ugrupowania będzie pozyskiwanie bezpośrednio z KE funduszy na rozwój gmin i miast regionu.
Szczegółowe cele polsko - litewskiego Ugrupowania
1. Celem Ugrupowania jest wspieranie, promowanie, ułatwianie i upowszechnianie polsko-litewskiej współpracy transgranicznej dla wzmocnienia spójności ekonomicznej oraz społecznej polskiego i litewskiego obszaru działania Ugrupowania.
Zadania
1. Cele są realizowane poprzez następujące zadania:
1) wspieranie bezpieczeństwa energetycznego regionu poprzez dywersyfikację źródeł energii w tym przy wykorzystaniu OZE,
2) wspieranie sektora przedsiębiorczości w obszarach strategicznych dla regionu w tym turystyka, rolnictwo, przemysł przetwórczy i produkcyjny,
3) współpraca w zakresie zapewnienia rozwoju demograficznego – wsparcie osób młodych w wykorzystaniu swojego potencjału w regionie,
4) stworzenie skutecznego systemu opieki nad zdrowym starzeniem się osób starszych, infrastruktury usług społecznych oraz systemu usług zabezpieczającego interesy wszystkich grup wiekowych znajdujących się w trudnej sytuacji,
5) zmniejszanie izolacji terenu działania EUWT poprzez poprawę dostępu do usług i sieci transportowych, informacyjnych i komunikacyjnych, a także transgranicznych systemów i urządzeń dostaw wody i energii oraz zagospodarowania odpadów,
6) współpraca w zakresie rozwoju wysokojakościowej edukacji oraz rozwijania infrastruktury edukacyjnej,
7) współpraca w zakresie podnoszenia jakości działań samorządów lokalnych,
8) wspieranie badań, rozwoju i innowacyjności w powiązaniu z rozwojem edukacji i przedsiębiorczości,
9) wspieranie transgranicznego rynku pracy,
10) wspieranie kultury i sportu oraz wymiany w tych obszarach,
11) wspieranie systemu transportu publicznego w celu zwiększenia dostępności komunikacyjnej obszaru Ugrupowania,
12) wdrażanie wspólnie przygotowanej strategii rozwoju turystyki,
13) umożliwienie tworzenia, wnioskowania i realizacji wspólnych projektów.
Zadania Ugrupowanie realizuje w szczególności poprzez projekty współpracy terytorialnej współfinansowane przez Unię Europejską za pomocą Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego lub Funduszu Spójności, jak również poprzez projekty bez finansowego wkładu Unii Europejskiej, a przy pomocy projektów finansowanych ze środków pochodzących z innych źródeł zagranicznych, publicznych i prywatnych środków krajowych oraz środków własnych członków ugrupowania.
Ugrupowanie może uczestniczyć w zarządzaniu i wdrażaniu programów lub części programów finansowanych przez Unię Europejską, a w szczególności polsko-litewskich transgranicznych mikroprojektów i projektów sieciowych.
Organy Ugrupowania
1. Organami Ugrupowania są:
1) Zgromadzenie,
2) Dyrektor ,
3) Zarząd.
2. Ugrupowanie może tworzyć inne jednostki organizacyjne, o ile są niezbędne do realizacji jego celów i zadań.
Językami roboczymi ugrupowania są języki: polski, litewski i angielski.
Zarząd
1. Zarząd jest organem Ugrupowania podejmującym uchwały w sprawach niezastrzeżonych na rzecz Zgromadzenia.
2. Zarząd składa się z czterech członków, z których dwoje jest wybieranych przez polskich członków Ugrupowania oraz dwoje jest wybieranych przez litewskich członków Ugrupowania.
Zakłada się, że Ugrupowanie rozpocznie działalność z początkiem 2023 roku.
Na fot: Rajd turystyczny Polsko-Litewskiego transgranicznego obszaru funkcjonalnego
Fot. Archiwum Alicja Zajączkowska
WYG
