Nauczyciele, którzy urodzili się po 1948 roku, mają kilka możliwości, by przejść na emeryturę wcześniej niż przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. Mogą na przykład przejść na świadczenie kompensacyjne, o ile mają odpowiedni wiek, staż pracy i rozwiązali stosunek pracy.
Aby nabyć prawo do Å›wiadczenia kompensacyjnego, należy speÅ‚nić Å‚Ä…cznie trzy warunki. Pierwszym z nich jest wiek, który jest zróżnicowany dla obu pÅ‚ci w zależnoÅ›ci od roku, w którym siÄ™ go ukoÅ„czy. W latach 2021-2022 wiek ten wynosi 55 lat dla kobiet lub 59 lat dla mężczyzn. Z kolei w latach 2023-2024 dla kobiety wynosi 55 lat, a dla mężczyzny 60 lat. Od 2025 roku wydÅ‚uża siÄ™ on co dwa lata o jeden rok dla obu pÅ‚ci, by w latach 2031–2032 wynieść 59 lat w przypadku kobiet i 64 lata w przypadku mężczyzn.
Drugim warunkiem jest odpowiedni staż ubezpieczeniowy.
- Należy udowodnić 30 lat okresów skÅ‚adkowych i nieskÅ‚adkowych, w tym 20 lat pracy nauczycielskiej przynajmniej na póÅ‚ etatu w placówkach wymienionych w ustawie o nauczycielskich Å›wiadczeniach kompensacyjnych. To może być praca nauczyciela na przykÅ‚ad w publicznych i niepublicznych przedszkolach, szkoÅ‚ach, specjalnych oÅ›rodkach szkolno-wychowawczych czy mÅ‚odzieżowych oÅ›rodkach wychowawczych - informuje Katarzyna Krupicka, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa podlaskiego.
Trzeci i ostatni warunek, to rozwiÄ…zać stosunek pracy na swój wniosek lub wygaÅ›niÄ™cie umowy o pracÄ™ w okreÅ›lonych okolicznoÅ›ciach.
- JeÅ›li nauczyciel stara siÄ™ o Å›wiadczenie kompensacyjne, a pracuje w kilku miejscach, to musi rozwiÄ…zać wszystkie swoje stosunki pracy, bez wzglÄ™du na ich charakter i wymiar czasu pracy. Co ważne po rozwiÄ…zaniu stosunku pracy w charakterze nauczyciela, a przed przejÅ›ciem na Å›wiadczenie kompensacyjne nie może wykonywać żadnej innej pracy. Nie może również prowadzić dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej – wyjaÅ›nia rzeczniczka.
Wysokość nauczycielskiego Å›wiadczenia kompensacyjnego ustalana jest indywidualnie i nie może być niższa niż najniższa emerytura, która aktualnie wynosi 1338,44 zÅ‚ brutto. Åšwiadczenie to przysÅ‚uguje do czasu osiÄ…gniÄ™cia powszechnego wieku emerytalnego lub uzyskania prawa do wczeÅ›niejszej emerytury.
Czy można dorabiać do świadczenia kompensacyjnego?
Osoby pobierajÄ…ce Å›wiadczenie kompensacyjne mogÄ… dorabiać do swojego Å›wiadczenia, o ile nie sÄ… zatrudnione na umowÄ™ o pracÄ™ w placówkach okreÅ›lonych w art. 1 Karty Nauczyciela. SÄ… to na przykÅ‚ad publiczne przedszkola, szkoÅ‚y oraz placówki doskonalenia nauczycieli, zakÅ‚ady poprawcze, czy schroniska dla nieletnich. W razie podjÄ™cia pracy w tych jednostkach nawet na stanowiskach niepedagogicznych ZUS zawiesi prawo do nauczycielskiego Å›wiadczenia kompensacyjnego - bez wzglÄ™du na wysokość uzyskiwanego przychodu.
JeÅ›li natomiast przychód jest z innej pracy lub z dziaÅ‚alnoÅ›ci, to prawo do nauczycielskiego Å›wiadczenia kompensacyjnego ulega zawieszeniu lub zmniejszeniu w zależnoÅ›ci od wysokoÅ›ci uzyskanego przychodu. ObowiÄ…zujÄ… tu takie same zasady, co przy emeryturach i rentach. Aby ZUS nie zmniejszyÅ‚ Å›wiadczenia, zarobki nie powinny przekroczyć 70 proc. przeciÄ™tnego miesiÄ™cznego wynagrodzenia w kraju, czyli od wrzeÅ›nia do grudnia 4309,40 zÅ‚ brutto miesiÄ™cznie. Natomiast, żeby ZUS nie wstrzymaÅ‚ wypÅ‚aty Å›wiadczenia, dodatkowy miesiÄ™czny przychód nie powinien być wyższy niż 130 proc. przeciÄ™tnego miesiÄ™cznego wynagrodzenia, czyli 8003,20 zÅ‚ brutto.
Katarzyna Krupicka
regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa podlaskiego
