Nie daj się zrobić na żółto. Uchroń się przed zapaleniem wątroby

W niedzielę, 4 października obchodzony był Światowy Dzień Onkologii1. W związku z tym warto przypomnieć, że wirus WZW typu B, to drugi po tytoniu czynnik rakotwórczy, który może być przyczyną nawet
80 proc. przypadków raka wątrobowo – komórkowego2.. Celem Żółtego Tygodnia jest uświadomienie społeczeństwu zagrożeń zdrowotnych, związanych z wirusowymi chorobami wątroby oraz edukacja na temat ich profilaktyki.

Podczas 31. edycji Żółtego Tygodnia (od 5. do 16. października 2015 r.), będzie można dowiedzieć się więcej na temat WZW typu A i typu B oraz jak zadbać o ochronę swojej wątroby.

1. Co to jest WZW typu B?

Najczęstszą wirusową chorobą wątroby jest wirusowe zapalenie wątroby typu B, czyli tzw. „żółtaczka wszczepienna” lub „żółtaczka zakaźna typu B”³. Wywołuje ją wirus WZW typu B (HBV), który jest do 100 razy bardziej zakaźny niż wirus HIV⁴. Z wirusem WZW typu B mamy do czynienia częściej, niż się nam może wydawać, ponieważ 1 na 100 zdrowych Polaków jest jego nosicielem⁵, a liczba zakażeń tym typem wirusa w Polsce należy do najwyższych w Europie⁶. W 2015 r. odnotowano znaczny wzrost zakażeń WZW typu B. Według danych PZH, w okresie od stycznia do sierpnia 2015r. odnotowano około 900 więcej nowych przypadków zakażeń WZW typu B niż w analogicznym okresie poprzedniego roku⁷.

2. Gdzie i jak można się zakazić WZW typu B?

Często nie zdajemy sobie sprawy, jak łatwo można zakazić się wirusem WZW typu B, który przenoszony jest między ludźmi drogą związaną z naruszeniem ciągłości tkanek, nazywaną drogą krwi⁵. Najczęstszą drogą zakażenia wirusem jest kontakt z zakażoną krwią np. w trakcie zabiegów medycznych, poprzez kontakt z raną ciętą, podczas pobierania krwi do badania, podczas transfuzji krwi oraz w czasie zabiegów stomatologicznych³. Także zakażona matka może podczas porodu przekazać wirusa noworodkowi. Do zakażenia wirusem może dojść również podczas zabiegów kosmetycznych np. przekłucia uszu, wykonania tatuażu, pedicure’u oraz podczas wizyty u fryzjera⁵. Czynnikiem ryzyka może być także używanie pożyczonej golarki, szczoteczki do zębów, jeśli zostały one skażone krwią⁸.

3. Jakie są objawy choroby i konsekwencje rozwoju WZW typu B?

Typowe Objawy towarzyszące rozwojowi WZW typu B mogą utrzymywać się do kilku tygodni i obejmują zżółcenie skóry oraz białek oczu, a mocz przybiera barwę piwa⁸. Objawy niespecyficzne to uczucie ogólnego osłabienia i zwiększonej męczliwości, pojawienie się nudności, wymiotów i bólu brzucha⁸. Zakażenie wirusem WZW typu B może prowadzić do wystąpienia nadostrego zapalenia wątroby, marskości i niewydolności wątroby³. Na świecie Ponad 780 000 osób rocznie umiera w wyniku schorzeń spowodowanych zakażeniem wirusem WZW typu B⁹.

4. Co WZW typu B ma wspólnego z rakiem wątroby?

Od kilku lat WHO podkreśla, że wirus HBV jest drugim po tytoniu czynnikiem rakotwórczym, który może odpowiadać nawet za 80 proc. przypadków raka wątrobowo-komórkowego^2,8. U około 20-30 proc. dorosłych, przewlekle zakażonych wirusem WZW typu B, rozwija się rak wątrobowo-komórkowy⁸. Niestety, rak rozwija się bardzo szybko, a ze względu na ograniczony dostęp do diagnostyki i leczenia wirusowego zapalenia wątroby typu B, wiele osób dowiaduje się o chorobie zbyt późno i terapia staje się mało skuteczna⁸. Szczepienie przeciwko WZW typu B to pierwsze szczepienie w profilaktyce onkologicznej, które pozwala zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka wątrobowo komórkowego, a jego skuteczność wynosi 95 proc⁸.

5. Jak mogę chronić się przed WZW typu B?

Najczęściej zalecaną metodą zapobiegania zakażeniom wirusami WZW typu B i typu A jest szczepienie ochronne, cechujące się bardzo dobrym profilem bezpieczeństwa i skuteczności⁸.Jak wszystkie szczepionki, szczepionka przeciwko WZW typu B może powodować przejściowe działania niepożądane (najczęstsze z nich to ból i zaczerwienienie w miejscu wkłucia, zmęczenie, drażliwość i ból głowy), choć nie u każdego one mogą wystąpić^4,6. Szczepienie przeciwko WZW typu B to pierwsze szczepienie w profilaktyce onkologicznej, które pozwala zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka wątrobowo komórkowego⁸.Od 1982 r. na świecie podano już ponad miliard dawek szczepionek przeciwko WZW typu B⁹. W Polsce znacząco zmniejszyła się zapadalność na WZW typu B po wprowadzeniu w 1994 r. obowiązkowego szczepienia niemowląt przeciwko temu typowi wirusa (w 1994 r. na WZW typu B zachorowało ok. 28 osób na każde 100 tys. Polaków, natomiast w 2013 r. choroba dotknęła jedynie 4 osoby spośród każdych 100 tys. osób)^10,7. Dlatego też taką opcję ochrony przed WZW typu B mogą rozważyć wszystkie osoby urodzone przed 1994 r.¹⁰. Ponad 60 proc. osób zainfekowanych wirusem WZW typu B zostaje nim zakażonych w placówkach medycznych, dlatego warto skorzystać z takiego szczepienia planując poddanie się zabiegom medycznym⁶. Podczas trwania Żółtego Tygodnia warto skorzystać ze szczepień przeciwko WZW typu B oraz rozważyć szczepienie przeciwko WZW typu A, nazywanego potocznie „żółtaczką pokarmową”¹¹.