Partnerzy projektu „Wodna droga”: Stowarzyszenie Euroregion Niemen w Suwałkach oraz Euroregion Nemunas w Mariampolu zorganizowali wycieczkę statkiem wzdłuż rzeki Niemen z Prienai do turystyczno - uzdrowiskowych Birsztan (Birštonas), której towarzyszyła konferencja.
Uczestników zachęcono do nagrania filmów, które następnie przyczynią się do stworzenia filmu wideo przedstawiającego tę trasę wodną W trakcie konferencji przedstawiono drogę wodną Augustowa i Niemna.
Do Birsztan (Birštonas) z Suwalszczyzny nie tak nie tak daleko. Można jechać albo przez Budzisko, potem na Mariampol, a następnie drogą prowadzącą do Wilna. W rejonowym Prienai, betonowym mostem, przeskakujemy Niemen i wjeżdżamy na teren Regionalnego Parku ”Pętla Niemna”. Uważany on jest za jeden z najpiękniejszych i najbardziej naturalnych na Litwie.
Rzeka Niemen płynąca przez Białoruś, Litwę i Rosję (obwód kaliningradzki) ma długość 937 km, tym 500 km na Litwie. Wypływa z okolic Mińska. W górnym biegu ma kręty, meandrujący przebieg, w dolnym tworzy zakola i progi. Dzieli się na dwa ramiona (Matrosowkę i Rusnė), uchodzi ośmioramienną deltą do Zalewu Kurońskiego (Morze Bałtyckie).
Rozwój wspólnej drogi wodnej z przeszkodami
Projekt „Rozwój wspólnej drogi wodnej łączącej kraje sąsiadujące na rzecz zrównoważonej turystyki i współpracy” jest realizowany przez Stowarzyszenia Euroregionu Niemen w Suwałkach i Mariampolu oraz Dyrekcję Żeglugi Śródlądowej Republiki Litewskiej (VVKD).
Jest częściowo finansowany przez Litewski-Polski Program Współpracy Transgranicznej 2014-2020 i jego partnerów.
Głównym celem tego projektu było stworzenie drogi wodnej łączącej Litwę i Polskę Kanałem Augustowskim i Niemnem w celu promowania bezpieczniejszej turystyki i zrównoważonych obiektów dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego, zwiększenia ruchu turystycznego i obecności turystów w regionie przygranicznym oraz przyspieszyć odbudowę turystyki po pandemii.
Projekt miał na celu promowanie promowanie długoterminowej współpracy transgranicznej między sektorem wodnym i pokrewnymi sektorami turystyki, dłuższy i bezpieczniejszy pobyt dla turystów oraz większe finansowanie zakwaterowania i innych usług w regionie.
Już na początku lat 90. ub. wieku władze ówczesnego województwa suwalskiego oraz grodzieńskiego czyniły wiele, aby uruchomić drogę wodną od Augustowa do Grodna i dalej do Druskiennik przynajmniej. Potem snuto plany dopłynięcia aż do Kowna.
W 2016 roku udało zorganizować się spływy kajakowe Kanałem Augustowskim na stronę białoruską i z powrotem. Statki nie popłynęły.
Jesienią 2016 roku burmistrz Augustowa popłynął kajakiem na trasie Augustów - Grodno - Druskienniki. W Grodnie i Druskiennikach był witany przez mieszkańców i władze.
Gdy wprowadzono ruch bezwizowy na Kanale Augustowskim, turyści mogli przekraczać bez wiz polsko-białoruską granicę na Kanale.
Jeszcze w 2016 roku Litwa i Białoruś miały zamiar otworzyć regularne rejsy statkiem po Niemnie. W przyszłości rzeką miano podróżować także do Polski.
Możliwości rozwoju żeglugi na odcinku Niemna od granicy Białorusi do Birsztonas ( litewskie uzdrowisko k.Preniai) zostały omówione w 2016 roku na spotkaniu przedstawicieli siedmiu samorządów Litwy - Olity i rejonu olickiego, Wareny, Łoździej, Druskiennik, Birsztanas i Prenai ze specjalistami Dyrekcji Wewnętrznych Dróg Wodnych Litwy.
Pandemia, a teraz ostre stosunki polsko - białorusko – litewskie, a teraz wojna na Ukrainie i sankcje powodują, że raczej Kanałem Augustowskim i dalej Niemnem przez Białoruś na Litwie nie popłyniemy. Przynajmniej w dającej się przewidzieć przyszłości.
Z Kowna do Zapyszek
Na razie wznowiono od 20 maja br. kursowanie statków z Kowna do Zapyszek. Odrestaurowany statek „Žalgiris” (Grunwald) ma pływać w tym sezonie w piątek, sobotę i niedzielę z serca Kowna do Zapyszek (w prostej linii 24 km, wodą trasa dłuższa) i z powrotem do września.
Podczas podróży otworzą się przed turystami piękno Niemna, jego przecudne brzegi i okolice. brzegi i ich miasta, a letni goście będą falować. Zmodernizowany statek nie tylko mieści 70 urlopowiczów w wyremontowanej kabinie, ale ma również 20 miejsc na rowery lub skutery. Dzięki temu turysta będzie mógł cieszyć się nie tylko nowym ekskluzywnym szlakiem rzecznym na Niemnie, ale także możliwością kontynuowania wycieczki rowerowej po wyjściu na brzeg w jednej z marin. ( bilety na: kakava.lt)
Statkiem z Kowna do Druskiennik?
Na Litwie odrodził się w 2021 roku pomysł uruchomienia drogi wodnej dla statków i mniejszych jednostek pływających od Druskiennik do Kowna i może dalej aż do morza przez obwód kaliningradzki. Obecnie wiadomo, że raczej przez obwód kaliningradzki nie popłyniemy.
W październiku 2021 roku mer Kowna minister transportu RL Marius Skuodis, dyrektor generalny Dyrekcji Żeglugi Śródlądowej Vladimir Vinokurov oraz przedstawiciele innych ministerstw i instytucji podpisali memorandum w tej sprawie.
Memorandum dotyczy na początek instalacji przy kowieńskiej hydroelektrycznej elektrowni śluzy żeglugowej łączącej górny i dolny bieg Niemna. Po zrealizowaniu projektu można by bez przeszkód przepłynąć z Druskiennik do Zalewu Kurońskiego. Szacuje się, że ten ambitny projekt pochłonąłby 40 -70 mln euro.
Realizacja projektu śluzy połączyłaby cały odcinek Niemna o długości prawie 500 km na Litwie.
Zdaniem Ministra Transportu i Łączności Mariusa Skuodisa rozpoczęto już negocjacje z Komisją Europejską w sprawie włączenia górnego Niemna do Transeuropejskiej Sieci Transportowej (TEN-T), dlatego nie ma wątpliwości, że w przyszłości zostaną stworzone niezbędne warunki do uruchomienia takiej trasy wodnej.
Według dyrektora generalnego Dyrekcji Żeglugi Śródlądowej (VVKD), żegluga na Litwie od pewnego czasu przeżywa renesans.
- Na szlaku wodnym mamy trzy kurorty – Druskienniki, Birsztany, Vilkija, więc możliwości są ogromne. Byłoby korzystne, aby każde miasto w pobliżu Niemna miało ekologiczną i ekonomiczną drogę wodną. Trudno powiedzieć, ile to może kosztować, ale szacuje się na 40 milionów do 70 mln euro - wyjaśnia dyrektor litewskich rzek.
WYG
Źródło i fot. Interreg Polska - Litwa; Stowarzyszenia Euroregionu Niemen; Ministerstwo Transportu i Łączności RL; Dyrekcja Żeglugi Śródlądowej RL (VVKD)
