Czy planuje pani dzieci? Na kogo pan głosował? Pali pan papierosy? To pytania, których pracodawca nie może zadać. Dlaczego? Bo łamie prawo.
Nawet najlepiej wyszkoleni rekruterzy zadajÄ… czasem pytania, których zadać nie mogÄ…. Kodeks pracy jasno wylicza, jakie informacje pracodawca może uzyskać od kandydata. Lista jest krótka – imiÄ™, nazwisko, adres i data urodzenia – mówi Joanna Å»ukowska z serwisu rekrutacyjnego MonsterPolska.pl. Decyzja o zatrudnieniu powinna, wedÅ‚ug prawa, zapaść na podstawie informacji, dotyczÄ…cych naszego wyksztaÅ‚cenia i doÅ›wiadczenia zawodowego. Pytania, które naruszajÄ… naszÄ… prywatność, sÄ… nielegalne – dodaje ekspert.
Choroby, nałogi, słabości
Pracodawca nie może wypytywać o nasz stan zdrowia. Nie musimy siÄ™ spowiadać z przebytych ani aktualnych chorób. Nie ma prawa pytać czy palimy papierosy lub czy jesteÅ›my uzależnieni od alkoholu. Nie może prosić o wykonanie badaÅ„, które mu przyjdÄ… do gÅ‚owy. Jedyne dopuszczalne (w przypadku umowy o pracÄ™ wymagane) to ogólne badania wstÄ™pne i okresowe u lekarza medycyny pracy, które pozwalajÄ… stwierdzić, czy pracownik może wykonywać pracÄ™ na danym stanowisku.
Zakazane są więc pytania typu:
- Czy cierpi pan na jakieś przewlekłe choroby?
- Czy kiedykolwiek był pan leczony psychiatrycznie?
- Jakie leki pan zażywa?
Rodzina, dzieci, plany
To obszar, który bardzo interesuje pracodawców. I tu czÄ™sto przekraczajÄ… granicÄ™, co najczęściej dotyka kobiety. To one sÄ… pytane o planowane macierzyÅ„stwo i dzieci. Pracodawca chce mieć pewność, że znajdzie kogoÅ› w peÅ‚ni dyspozycyjnego. ZadajÄ…c takie pytania, dopuszcza siÄ™ dyskryminacji ze wzglÄ™du na pÅ‚eć. Nie zgodne z prawem jest też pytanie o orientacjÄ™ seksualnÄ….
Nie można zapytać:
- Czy korzysta pani ze żłobka lub przedszkola?
- Czy planuje pani ciążę?
- Czy ma pani w planach zamążpójÅ›cie?
PoglÄ…dy, przekonania, religia
PracodawcÄ™ nie powinno interesować, jakiego jesteÅ›my wyznania i pochodzenia etnicznego. Nie ma prawa wypytywać o to, na kogo gÅ‚osowaliÅ›my ani czy należymy do zwiÄ…zków zawodowych i innych organizacji.
Na liście zakazanych pytań są więc:
- Czy jest pan katolikiem?
- Co pani myśli o sytuacji politycznej w kraju?
Jak sobie radzić?
Trzeba siÄ™ liczyć z tym, że rekrutujÄ…cy zada nam pytanie, które zbyt mocno wchodzi w naszÄ… prywatność. Nie musi to wynikać ze zÅ‚ych pobudek, może Å›wiadczyć np. o braku doÅ›wiadczenia. Ważne, by odpowiednio zareagować. Czasem widzÄ…c nasze zdziwienie, pracodawca sam siÄ™ zreflektuje i wycofa pytanie.
Bywa też, że rekruterzy balansują na granicy, zadając pytanie tak, by brzmiało czysto zawodowo, tylko z pozoru nie dotyczyło spraw osobistych, np. "Proszę opowiedzieć mi o sobie" albo "Czy są jakieś przeciwwskazania do podjęcia przez panią pracy?". Ostatecznie to od nas zależy, co powiemy. Choć pytania są szerokie, można w odpowiedzi trzymać się tylko spraw dotyczących pracy.