Co roku rośnie liczba spraw związanych z popełnianymi przez lekarzy błędów. Wynika to przede wszystkim z rosnącej świadomości pacjentów o przysługujących im prawach w zakresie ubiegania się o odszkodowanie. Stowarzyszenie Primum Non Nocere szacuje, że rocznie w Polsce dochodzi do 20-30 tysięcy błędów spowodowanych przez medyków.
- Od pewnego czasu Polacy zerwali z przeÅ›wiadczeniem, że z lekarzem nie można wygrać. ZwÅ‚aszcza przed sÄ…dem. StÄ…d też lawinowy wzrost spraw tego typu, które trafiajÄ… do kancelarii w ciÄ…gu ostatnich kilku lat. DziÅ› to nawet 40% wszystkich spraw prowadzonych przez kancelariÄ™ – przyznaje Dariusz PuczydÅ‚owski, wÅ‚aÅ›ciciel Kancelarii Prawnej Pro Bono.
Cztery kategorie bÅ‚Ä™dów
BÅ‚Ä™dy medyczne można podzielić na cztery kategorie. Po pierwsze to bÅ‚Ä™dy techniczne – wykonawcze, które zwiÄ…zane sÄ… z konkretnymi pomyÅ‚kami lekarzy np. w trakcie przeprowadzanego zabiegu ale też wszelkiego rodzaju zakażenia szpitalne jak np. gronkowcem, czy żóÅ‚taczkÄ…. Po drugie, można wyróżnić bÅ‚Ä™dy diagnostyczne, które z kolei doprowadziÅ‚y do uszczerbku na zdrowiu. To przy tym najczÄ™stszy rodzaj bÅ‚Ä™dów medycznych.
KolejnÄ… kategoriÄ… sÄ… bÅ‚Ä™dy organizacyjne. - To wszelkiego rodzaju sytuacje, w których pacjent doznaÅ‚ uszczerbku na zdrowiu w wyniku bÅ‚Ä™dów, zaniedbaÅ„ lub zaniechaÅ„ zwiÄ…zanych z pracÄ… i organizacjÄ… placówki medycznej – wyjaÅ›nia przedstawiciel Kancelarii Pro Bono. Ostatnim rodzajem bÅ‚Ä™dów sÄ… bÅ‚Ä™dy terapeutyczne, zwykle stanowiÄ…ce przykrÄ… konsekwencjÄ™ wczeÅ›niejszych bÅ‚Ä™dów diagnostycznych. OczywiÅ›cie, mogÄ… to być również bÅ‚Ä™dy samoistne, ale jednak czÄ™sto siÄ™ zdarza, że stanowiÄ… efekt zÅ‚ej diagnozy.
W zwiÄ…zku z bÅ‚Ä™dem medycznym poszkodowanemu przysÅ‚uguje roszczenie o charakterze cywilno-prawnym. Mowa tu o odszkodowaniu lub zadośćuczynieniu za Å›mierć bliskiej osoby lub uszczerbek na zdrowiu spowodowany popeÅ‚nionym bÅ‚Ä™dem. Dodatkowo, lekarz może zostać pociÄ…gniÄ™ty do odpowiedzialnoÅ›ci karnej i dyscyplinarnej. Prokuratura wszczyna w takiej sytuacji postÄ™powanie, które może siÄ™ zakoÅ„czyć nawet karÄ… pozbawienia wolnoÅ›ci, ograniczenia wolnoÅ›ci, grzywny czy pozbawienia czasowego lub trwaÅ‚ego prawa wykonywania zawodu.
- Jeżeli wiÄ™c konsekwencjÄ… bÅ‚Ä™du byÅ‚ trwaÅ‚y uszczerbek na zdrowiu prowadzÄ…cy do tego, że poszkodowany pacjent nie może wrócić do pracy lub musi siÄ™ przekwalifikować wówczas przysÅ‚uguje mu prawo dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia za ból, cierpienie, ale też np. może domagać siÄ™ rekompensaty zwiÄ…zanej z utratÄ… źródÅ‚a dochodu, kosztów nabycia nowych umiejÄ™tnoÅ›ci zawodowych a nawet dożywotniej renty – precyzuje Dariusz PuczydÅ‚owski.
Roszczenia można dochodzić w okresie do 3 lat od momentu kiedy dowiedzieliÅ›my siÄ™ o zdarzeniu. Bo, co ważne, czÄ™sto siÄ™ zdarza, że pacjenci dowiadujÄ… siÄ™ popeÅ‚nionych bÅ‚Ä™dach, nawet wiele lat później, np. przy okazji badaÅ„, konsultacji lekarskich, chorób czy nieustÄ™pujÄ…cych i niepokojÄ…cych dolegliwoÅ›ci.
Najopierw wniosek do szpitala
Pierwszym krokiem w kierunku dochodzenia swoich praw jest zwrócenie siÄ™ bezpoÅ›rednio do szpitala, w którym doszÅ‚o do feralnego zdarzenia z wnioskiem o odszkodowanie. Ubezpieczyciel placówki medycznej może wówczas je przyznać, ale... zwykle tego nie robi. Przedstawiciel Kancelarii Pro Bono zauważa, że dzieje siÄ™ tak nawet w 90% wszystkich przypadków, próbujÄ…c dowieść, że wszystkie procedury zostaÅ‚y zachowane a doznany uszczerbek zdrowia to efekt powikÅ‚aÅ„, których nie da siÄ™ w medycynie wykluczyć i sÄ… jej naturalnym elementem.
W takiej sytuacji poszkodowanemu przysÅ‚ugujÄ… dwa rozwiÄ…zania. Może skierować bezpoÅ›rednio sprawÄ™ do sÄ…du i tam dochodzić swoich praw. Wiąże siÄ™ to jednak z koniecznoÅ›ciÄ… poniesienia dość sporych kosztów – mowa o wpisie sÄ…dowym wynoszÄ…cym 5% wartoÅ›ci przedmiotu sporu. W przypadku wygrania sprawy kwota jest zwracana przez pozwanego, ale niestety koszt musimy ponieść sami już na etapie zakÅ‚adania sprawy, nie majÄ…c przy tym pewnoÅ›ci, jakie bÄ™dzie rozstrzygniÄ™cie sÄ…du.
- W skrajnych wypadkach, zdarza siÄ™ co prawda, że sÄ…d odstÄ™puje od obowiÄ…zku wniesienia tej opÅ‚aty, ale sÄ… to sytuacje bardzo szczególne i rzadkie, zwiÄ…zane z wyjÄ…tkowo trudnÄ… sytuacjÄ… materialnÄ… poszkodowanego - dodaje.
DÅ‚uga sÄ…dowa batalia
Ewentualne, zasÄ…dzone odszkodowanie jest wypÅ‚acane z polisy OC, którÄ… obowiÄ…zkowo muszÄ… posiadać wszystkie podmioty medyczne – szpitale i indywidualne praktyki lekarskie. Jednak, każda polisa przewiduje okreÅ›lonÄ…, maksymalnÄ… kwotÄ™ za jedno zdarzenie. Warto wiÄ™c zanim zdecydujemy siÄ™ na proces poznać tÄ™ wartość. Może siÄ™ bowiem okazać, że nasze roszczenie znacznie przekracza tÄ™ kwotÄ™. Wówczas, w przypadku zasÄ…dzenia odszkodowania, pozostaÅ‚Ä… część pokrywa szpital. Dlatego kierujÄ…c sprawÄ™ na drogÄ™ sÄ…dowÄ… w takim wypadku należy pozwać i ubezpieczyciela i szpital.
- Niestety bez profesjonalnego peÅ‚nomocnika, doÅ›wiadczonego w tego rodzaju sprawach zwykle sobie nie poradzimy. Sprawy o bÅ‚Ä™dy medyczne charakteryzujÄ… siÄ™ znacznym poziomem skomplikowania, sÄ… trudne, wymagajÄ… powoÅ‚ywania biegÅ‚ych sÄ…dowych, przedstawiania licznych dowodów, co sprawia, że stanowi to wysiÅ‚ek ponad możliwoÅ›ci zwykÅ‚ego czÅ‚owieka – zauważa Dariusz PuczydÅ‚owski z Kancelarii Prawnej Pro Bono.
Dodatkowo, kancelarie prawno - odszkodowawcze, w przeciwieÅ„stwie do kancelarii radcowskich czy adwokackich, wyspecjalizowane w obsÅ‚udze tego typu spraw, dziaÅ‚ajÄ… w oparciu o kapitaÅ‚ wÅ‚asny, czyli wnoszÄ… kwotÄ™ tytuÅ‚em wpisu sÄ…dowego w imieniu poszkodowanego. W takim wypadku poszkodowany nie musi martwić siÄ™ o zabezpieczenie tych Å›rodków.
Wojewódzkie komisje szansÄ… dla poszkodowanych
Drugim wyjÅ›ciem sÄ… powoÅ‚ane w 2012 roku Wojewódzkie Komisje ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych dziaÅ‚ajÄ…ce przy każdym urzÄ™dzie wojewody. W tym wypadku koszt postÄ™powania wynosi tylko 200 zÅ‚, niezależnie od wielkoÅ›ci roszczenia. Ich zaletÄ… jest także tempo prac. Komisje orzekajÄ… sprawnie, zgodnie z ustawÄ…, muszÄ… wydawać orzeczenia w ciÄ…gu 4 miesiÄ™cy. Nie da siÄ™ tego powiedzieć o sÄ…dach. - Czasami na opiniÄ™ biegÅ‚ego należy cierpliwie czekać kilka lub kilkanaÅ›cie miesiÄ™cy. PostÄ™powanie przed KomisjÄ… nie obciąża również poszkodowanego dodatkowymi kosztami zwiÄ…zanymi z pracÄ… biegÅ‚ych czy przygotowywanych ekspertyz – dodaje ekspert.
Jest jednak pewne ograniczenie. Komisje rozpatrujÄ… tylko bÅ‚Ä™dy, które wydarzyÅ‚y siÄ™ po 2012 roku, a dodatkowo nie może upÅ‚ynąć rok odkÄ…d poszkodowany dowiedziaÅ‚ siÄ™ o bÅ‚Ä™dzie. Po trzecie to maksymalna wysokość roszczenia, która wynosi 100 tys. zÅ‚.
Orzeczenie komisji ułatwia drogę sądową
Przedstawiciel Pro Bono zauważa, że komisja nie zasądza kwoty, a tylko kwalifikuje zdarzenie jako błąd medyczny. Następnie oczekuje od szpitala lub jego ubezpieczyciela propozycji naprawienia szkody.
- Zwykle szpitale proponujÄ… wyjÄ…tkowo niskie kwoty, zupeÅ‚nie nieadekwatne do zdarzenia. Wówczas pacjentowi pozostaje przystać na tÄ™ propozycjÄ™ lub nie... Jednak, dysponujÄ…c już opiniÄ… Komisji, która stwierdziÅ‚a powstanie bÅ‚Ä™du możemy Å›miaÅ‚o i bez obaw o wynik rozstrzygniÄ™cia udać siÄ™ do sÄ…du.
Taki proces trwa też znacznie krócej, ponieważ nie ma potrzeby ponownego badania sprawy pod kÄ…tem zasadnoÅ›ci roszczenia a spór toczy siÄ™ już tylko o wielkość odszkodowania. Zwykle po 2-3 rozprawach sÄ…d wydaje wyrok. W tej sytuacji również obowiÄ…zuje nas uiszczenie opÅ‚aty, ale mamy pewność, że sprawy nie przegramy, kwestiÄ… jest tylko kwota odszkodowania.