Podlaskie może liczyć na rekordowe fundusze z Unii Europejskiej

Prawie 1,7 mld euro może otrzymać województwo podlaskie w latach 2021-2027 w ramach programu regionalnego i programu dla Polski Wschodniej. Propozycja podziału środków została przedstawiona podczas spotkania w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej, w którym wziął udział marszałek Artur Kosicki.

Samorządy województw będą zarządzać około 40 proc. funduszy z polityki spójności na lata 2021-2027. To w sumie 28,4 mld euro. Każde województwo będzie miało swój program regionalny, w ramach którego będzie dzielić pieniądze.

Kryteria podziału

Od początku marca trwały rozmowy wiceministra funduszy i polityki regionalnej Waldemara Budy z przedstawicielami wszystkich województw o podziale funduszy unijnych na lata 2021-2027 na programy regionalne. W tym tygodniu wiceminister Waldemar Buda przedstawił efekty i zasady podziału 7,1 mld euro rezerwy programowej.

Zadaniem Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej jest podział tych 28,4 mld euro pomiędzy poszczególne województwa. 75 proc. tej kwoty ministerstwo podzieliło w styczniu w oparciu o obiektywne kryteria, przede wszystkim liczbę ludności i PKB na mieszkańca.  25 proc. z 28,4 mld euro pozostawiono na rezerwę programową do podziału w czasie negocjacji kontraktu programowego.

- Stworzyliśmy rezerwę po to, by finalny podział funduszy na regiony był efektem dyskusji z samorządowcami i odzwierciedlał potrzeby rozwojowe naszych województw. To praktyczny wyraz współpracy samorządu i rządu w realizacji polityki rozwoju - mówił wiceminister Waldemar Buda.

Minister podkreśla, że w poprzednich perspektywach unijnych o podziale decydował algorytm statystyczny. „Wyniki tego podziału zawsze budziły emocje między regionami. Nie było możliwości dyskusji na temat ewentualnego zwiększenia środków i uwzględnienia wyzwań rozwojowych, które  nie zawsze da się uchwycić w statystyce - ocenia wiceminister.

Jak podzielono pieniądze

Mechanizm podziału rezerwy programowej składał się 3 etapów.

Pierwszy etap – tzw. siatka bezpieczeństwa (safety net) - służył zniwelowaniu zbyt dużych różnic wynikających z algorytmu, według którego podzielono w styczniu 75% funduszy na programy regionalne.

- Chodziło o to, by w wyniku zastosowania czystej statystyki żaden region nie stracił zbyt dużo w stosunku do perspektywy 2014-2020

 – tłumaczy wiceminister Buda.

W etapie drugim, pozostałą kwotę - ponad 6,6 mld euro – podzielono według:

• wskaźników odpowiadających poszczególnym celom polityki spójności (np. liczba ludności, PKB na mieszkańca, nakłady na inwestycje, gęstość sieci dróg),

• wskaźników obrazujących nasycenie danego województwa miastami średnimi, które tracą swoje funkcje społeczno-gospodarcze i obszarami zmarginalizowanymi.

- To tak zwane obszary strategicznej interwencji. Taki podział pozwala zainwestować tam, gdzie jest to najbardziej potrzebne – ocenia wiceminister.

Trzeci i ostatni etap procesu to negocjacje z samorządami województw najważniejszych dla nich i dla rządu inwestycji. Punktem wyjścia była kwota wynikająca dla poszczególnych regionów z wyliczeń z etapu pierwszego i drugiego, od której przyjęto elastyczność na poziomie 90-110 proc.

Fundusze UE dla regionów

Według danych przedstawionych przez Ministerstwo Funduszu i Polityki Regionalnej, najwięcej pieniędzy trafić ma na Śląsk. Z samego RPO ma to być prawie 2,8 mld euro. A łącznie z Funduszem Sprawiedliwej Transformacji (przeznaczonym na dostosowania do zmian klimatu) ponad 4,8 mld euro.

Ostateczny podział funduszy na województwa pokazuje tabela poniżej. Należy pamiętać, że fundusze w programach regionalnych to nie jedyne źródło finansowania inwestycji w województwach. Na kolejne lata województwa będą miały do dyspozycji środki z programów krajowych, Krajowego Planu Odbudowy, a 6 regionów może się także spodziewać środków z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji.

Co dalej

Umowa Partnerstwa, przed przesłaniem do Komisji Europejskiej,  zostanie uzupełniona o ostateczny podział funduszy. Plany MFiPR zakładają, ze dokument zostanie przesłany do Komisji Europejskiej w III kwartale br.. Równolegle trwają prace nad programami. Projekty programów krajowych są w większości w trakcie lub po konsultacjach społecznych

Marszałek zadowolony

Na mieszkańca woj. podlaskiego w ramach programu regionalnego ma przypaść 1062 euro.

- Zaproponowane 1,25 mld euro na program regionalny i 418 mln euro w ramach programu dla Polski Wschodniej to ogromne kwoty i sukces Samorządu Województwa Podlaskiego. Ale przede wszystkim to wspaniała wiadomość dla mieszkańców. Dzięki tym pieniądzom rozwój naszego regionu będzie jeszcze szybszy. Samorządy, przedsiębiorcy, uczelnie, szpitale, szkoły będą mogły zrealizować jeszcze więcej inwestycji i projektów, które sprawią, że jakość życia w naszym województwie będzie znacznie lepsza – mówi marszałek Kosicki.

Przypomnijmy, w styczniu premier Mateusz Morawiecki przedstawił propozycję wstępnego podziału środków na programy regionalne w latach 2021-2027. Podlaskie miało otrzymać 992 mln euro.

- Dziś ta kwota została znacząco zwiększona - do 1,25 mld euro. Wywalczyliśmy dla naszego województwa dodatkowe 259 mln euro - podkreśla Artur Kosicki.

Zgodnie z nową propozycją podziału środków unijnych, na każdego mieszkańca regionu w ramach programu regionalnego ma przypaść 1062 euro.

Ale to nie wszystko, bowiem budżet nowego programu jest o 38 mln euro większy niż programu realizowanego w latach 2014 -2020. Tym samym Podlaskie jest na drugim miejscu wśród województw pod względem wzrostu wartości w porównaniu z poprzednim programem.

Na co pieniądze

Obszary, które będą mogły liczyć na wsparcie w nowym programie Fundusze Europejskie dla Podlaskiego 2021-2027 (bo tak będzie nazywać się dotychczasowy Regionalny Program Operacyjny) to m. in.:

- działalność badawczo-rozwojowa w przedsiębiorstwach,

- rozwój konkurencyjności MŚP,

- efektywność energetyczna,

- gospodarka niskoemisyjna,

- usługi cyfrowe,

- ochrona różnorodności biologicznej,

- dziedzictwo kulturowe,

- edukacja, rewitalizacja,

- aktywizacja zawodowa osób bezrobotnych,

- aktywizacja społeczna i zawodowa osób biernych zawodowo.

Podlaskie dodatkowo skorzysta ze środków programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej – kontynuacji programu Polska Wschodnia. W ramach nowego programu dla Polski Wschodniej, Podlaskie ma otrzymać 418 mln euro, czyli o 18 mln euro więcej niż w latach 2014-2020. Zwiększona kwota daje kolejne 1400 euro na każdego mieszkańca, a w rezultacie trzecie miejsce w Polsce pod względem kwoty per capita z obu programów.

Źródła, grafika: Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej; Wrota Podlasia

Opr. WYG