Dwudniową wizytę w Polsce składa Prezydent Republiki Litewskiej Gitanas Nausėda wraz z Małżonką.
Przywódcy odbyli w czwartek wieczorem rozmowę w cztery oczy.
Później, w ramach Rady Prezydenckiej, omówili stosunki dwustronne, sposoby zwiększenia wsparcia dla Ukrainy walczącej z rosyjską agresją, współpracę w zakresie obronności i bezpieczeństwa oraz w formacie Inicjatywy Trójmorza. Tematem dyskusji była też sytuacja szkolnictwa polskiego na Litwie.
Jak zapowiedział jeszcze przed spotkaniem Szef Gabinetu Prezydenta RP Paweł Szrot, głównymi tematami jest sytuacja bezpieczeństwa w regionie Europy Środkowej i Wschodniej, współpraca Polski i Litwy, jeśli chodzi o wsparcie walczącej Ukrainy, a także walka z zagrożeniami ze Wschodu. Prezydenci będą także rozmawiać o bieżącej współpracy.
– Relacje między oboma krajami są najlepsze od wielu, wielu lat – to zasługa Pana Prezydenta. Ale zostało jeszcze kilka spraw, które można byłoby wyjaśnić i poprawić, jak np. sytuacja polskiego szkolnictwa na Litwie – mówił Minister Szrot.
Strona litewska interesuje się zaś żywo sprawami litewskie oświaty i kultury w Polsce. Nie było jednak osobnego komunikatu w tej sprawie.
Rada Prezydencka Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Litewskiej
Po wspólnych rozmowach Andrzeja Dudy i Gitanasa Nausėdy przywódcy wzięli udział w II sesji obrad Rady Prezydenckiej Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Litewskiej.
Andrzej Duda i Gitanas Nausėda powołali ją w listopadzie 2020 roku. Rok później, w październiku 2021 Prezydenci Polski i Litwy po raz pierwszy rozmawiali w ramach tego formatu, z udziałem przedstawicieli ministerstw obrony i spraw zagranicznych obu krajów.
Wtedy też wspólnie wzięli udział w uroczystym posiedzeniu Sejmu RL (Lietuvos Respublikos Seimas) z okazji 230–lecia Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów. W przyjętym owacyjnie przemówieniu Andrzej Duda mówił:
- Jesteście, Wy Litwini, tak, jak i my Polacy, częścią wielkiej cywilizacji, którą wspólnie stworzyliśmy. Jesteście dla nas braćmi. (...) Polacy i Litwini są dwoma równymi sobie narodami, żyjącymi we własnych granicach, szanującymi swoje języki i tożsamość. Polska i Litwa są natomiast jednością w swoim sprzeciwie wobec agresji, wobec wzniecania niepokojów, wobec naruszania naszych granic.
Ze strony polskiej obradach wzięli udział m.in. prezydenccy ministrowie: Grażyna Ignaczak-Bandych, Szef KPRP, Szef BPM Jakub Kumoch, Szef BBN Jacek Siewiera i Wojciech Kolarski.
O wojnie, bezpieczeństwie, niepodległości
Prezydent Litwy G. Nausėda przypomniał, że przyjechał do Polski z okazji obchodów Narodowego Święta Niepodległości Polski. „Bardzo dobrze rozumiemy i doceniamy to na Litwie, ponieważ sami w roku 1918 stworzyliśmy naszą Republikę Litewską, stworzyliśmy ją w bardzo trudnym momencie politycznym” – przypomniał.
Prezydent powiedział, że współpraca Litwy i Polski w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa jest gwarancją bezpieczeństwa całego regionu. Szef państwa podkreślił, że konsekwentny wzrost wydatków obronnych Litwy i Polski, skoordynowana praca z sojusznikami w NATO i innych formatach znacząco przyczyniają się do wzmocnienia bezpieczeństwa całego regionu.
- Litwa i Polska to rzetelni partnerzy i sojusznicy. Cenimy doskonałe stosunki dwustronne, są one niezwykle ważne dla Litwy. W obliczu zagrożeń łączymy się i mówimy jednym głosem w istotnych sprawach. To jest nasza siła. Będąc zjednoczeni i współpracując, możemy przeciwdziałać wszelkim zagrożeniom – powiedział prezydent.
Przywódcy Litwy i Polski omówili kwestie wsparcia dla Ukrainy. Prezydent podkreślił, że Litwa udziela Ukrainie wszelkiego możliwego wsparcia i planuje to kontynuować. Zdaniem przywódcy Litwy, pomoc Ukrainie w wygraniu wojny pozostaje jednym z głównych priorytetów Litwy, ale należy dążyć do tego, aby ta kwestia pozostała na szczycie agendy zarówno Unii Europejskiej, jak i NATO. Przywódcy krajów zgodzili się, że należy nadal aktywnie wspierać dążenia do integracji europejskiej Mołdawii i pomagać wszelkimi środkami w przeciwstawianiu się rosyjskiemu szantażowi energetycznemu.
Polski prezydent poinformował, że czwartkowe rozmowy z Gitanasem Nausėdą dotyczyły m.in. kwestii bezpieczeństwa energetycznego, wzajemnych możliwości wsparcia, jeśli chodzi o dostawy gazu i możliwości dostępu do magazynów gazu na Łotwie, czyli „budowy systemu solidarności energetycznej i wzajemnego wsparcia w ramach Trójmorza”.
- Rozmawialiśmy też o bezpieczeństwie militarnym i bezpieczeństwie naszych granic” – zaznaczył Duda. Według niego, nie ma żadnych wątpliwości, że granica z Rosją wymaga wzmocnienia w kontekście ewentualnej nielegalnej migracji.
O obwodzie kaliningradzkim
Prezydenci Polski i Litwy byli pytani o zagrożenie na granicy Polski z obwodem kaliningradzkim w związku z możliwym atakiem hybrydowym ze strony Rosji. Prezydent Polski A.Duda oświadczył, że ocenia to ryzyko jako realne, jednak – jak dodał – nic nie wskazuje na to, żeby było ono bardzo wysokie.
- Mamy pewne informacje, które pokazują to potencjalne ryzyko i do tego się to w tym momencie ogranicza” – podkreślił. - Mówimy o okręgu kaliningradzkim, w związku z powyższym mówimy o eksklawie Rosji, w momencie, w którym Rosja jest agresorem na Ukrainie i w momencie, jak wiemy doskonale, Kaliningrad to jest przede wszystkim baza wojskowa, naturalną sprawą dla nas wobec potencjalnego ryzyka jest także i wzmacnianie tej granicy – mówił prezydent RP.
Prezydent Litwy Gitanas Nausėda ocenił, że ataki hybrydowe z Rosji zawsze były aktualne, a zagrożenie nie powstało teraz.
- Mogą to być również działania szantażu, które odczuwaliśmy od pierwszych dni odzyskania niepodległości – to zawsze było częścią naszego życia. Dlatego wcześniej niż inne państwa Europy Zachodniej i członków Unii Europejskiej, zaczęliśmy realizować pewne projekty, żeby można było zmniejszyć zależność od zasobów rosyjskich – mówił prezydent Litwy. Jak podkreślił, Litwa była pierwszym państwem, które zadeklarowało, że nie będzie nabywać od Rosji nośników energii.
G. Nausėda zauważył, że jego kraj ma z obwodem kaliningradzkim granicę naturalną na rzece Niemen, a druga część tej granicy jest zabezpieczona przez współczesne środki kontroli, które zostały zainstalowane wcześniej niż na granicy z Białorusią.
Udział obchodach Narodowego Święta Niepodległości
W piątek Prezydent Litwy z Małżonką razem z polską Parą Prezydencką biorą udział w obchodach Narodowego Święta Niepodległości. W południe obie Pary Prezydenckie będą uczestniczyły w uroczystości na placu Piłsudskiego w Warszawie.
Udział w warszawskich uroczystościach z okazji Narodowego Święta Niepodległości bierze również delegacja Polaków z Wileńszczyzny.
Prezydent Litwy w żałobie
Prezydent Gitanas Nausėda przybył do Warszawy na wcześniej zaplanowaną wizytę ,choć jest w żałobie. W nocy z 6 na 7 listopada br. zmarł Jego ojciec. Miał 93 lata.
Tak m.in. napisał na swoim profilu społecznościowym Gitanas Nausėda po stracie Ojca.:
„Nie jest łatwo pisać o moim Tacie. A jednak... Nie spotkałem osoby, dla której absolutnie wszyscy ludzie byliby przyjaciółmi i braćmi. Nawet dla tych, którzy zrobili mu źle, nie czuł nienawiści. W wieku 12-13 lat doświadczyli takich wojennych okrucieństw, których nie wytrzymaliby nawet dorośli. Uciekł z niemieckiego obozu koncentracyjnego pracy, ale nie wytrzymał zimna, powrócił, został skazany na rozstrzelanie, ale później wyrok zmieniono na 25 pasów. Jak inni więźniowie był głodzony, jedząc odpady i korę drzew, być może dlatego nigdy w życiu nie wypowiedzieli słowa „niesmaczne".
W trudnych latach wraz z młodą żoną i braćmi nosił rękoma złom cegły i inne materiały budowlane, aby zbudować pierwszy i ostatni dom w swoim życiu w Kłajpedzie.
System radziecki był bezwzględny wobec ludzi, którzy się do niego nie stosowali, więc rodzice nie oczekiwali od niego żadnych przywilejów. Ale jednej rzeczy sowiecki wół nie mógł im zabronić - tworzyć piękno na wyspie swojego domu. Ręce mamy i taty ozdobiły każdy zakątek ogrodu - otoczenie tonęło w kwiatach i zieleni, gdzie każdy, kto chciał, znalazł orzeźwienie.
Mój tata nie tylko zapewnił, ale uratował mi życie. Po wypadku rowerowym w 1975 roku i podczas najbardziej skomplikowanych operacji opiekował się mną dzień i noc. Zajęło mi to kilka miesięcy, zanim stanąłem na nogi.
Spoczywaj w pokoju tatusiu! Przeżyłeś piękne i honorowe życie".
Pierwsze Damy Polski i Litwy w centrum edukacyjnym dla kobiet i dzieci z Ukrainy
Osobny program wizyty ma pierwsza dama Litwy, Diana Nausėdienė. Razem z Agatą Kornhauser-Dudą odwiedziły centrum dobroczynne, które udziela wsparcia rodzinom ukraińskim. Nausėdienė spotkała się też z przedstawicielami szkółki lituanistycznej w Warszawie, Zakładu Bałtystyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz członkami Warszawskiego Klubu Miłośników Książki Litewskiej.
Małżonki Prezydentów Polski i Litwy spotkały się w Warszawie z podopiecznymi dziennego ośrodka wsparcia i edukacji dla ukraińskich matek z dziećmi, RiO Edu Centrum.
Pierwsze Damy Polski i Litwy od wybuchu wojny w Ukrainie solidaryzują się z bezbronnymi ofiarami rosyjskiej agresji i współpracują na rzecz pomocy mieszkańcom Ukrainy. Pod koniec września Agata Kornhauser–Duda, Diana Nausėdienė i Ołena Zełenska spotkały się w Nowym Jorku, gdzie omówiły zakres działań w ramach Trójkąta Lubelskiego jako formatu współpracy regionalnej. Mówiły wówczas o efektach dotychczasowej współpracy i przyszłych projektach, m.in. w obszarach edukacji ukraińskich dzieci i młodzieży w Polsce i na Litwie.
W czwartek w Warszawie Małżonki Prezydentów Polski i Litwy spotkały się z Ukrainkami, które w Rio Edu Centrum korzystają z oferty zajęć z języka polskiego. Projekt intensywnego kursu powstał we współpracy Agaty Kornhauser–Dudy i Omeny Mensah. Jego celem jest wsparcie uchodźczyń w procesie adaptacji w naszym kraju. Lekcje odbywają się 5 razy w tygodniu w 3 grupach przez 6 miesięcy, a prowadzą je wykwalifikowani lektorzy i edukatorzy. Po opuszczeniu ośrodka uczestniczki kursu będą umiały sprawnie komunikować się po polsku, co z kolei ułatwi im adaptację w nowym środowisku oraz znalezienie pracy.
Małżonki Prezydentów dołączyły w czwartek do zajęć jednej z grup. Rozmawiały z kursantkami o ich bieżącej sytuacji, nauce, podejmowanej w Polsce pracy oraz o bliskich, którzy pozostali w ogarniętym wojną kraju. – Doświadczają panie dramatycznej sytuacji, bardzo cieszę się, że powstało miejsce, w którym możecie otrzymać pomoc i pobyć razem. Wspólnota kobiet jest wielką siłą, a Ukrainki są wspaniałe i dzielne – mówiła Diana Nausėdienė.
Pierwsze Damy zwiedziły placówkę, spotkały się także z dziećmi, którym ośrodek zapewnia naukę i zabawę, podczas gdy ich mamy uczestniczą w kursie lub są skupione na poszukiwaniu pracy i poszerzaniu swoich kwalifikacji. Dzieci mają zagwarantowane zajęcia edukacyjne i rozwojowe, w tym lekcje polskiego i angielskiego. Na miejscu są też serwowane posiłki. Agata Kornhauser–Duda była pod ogromnym wrażeniem kompetencji językowych maluchów, które w ośrodku posługują się aż trzema językami: ukraińskim, polskim i angielskim. Dzieci uczą się w ośrodku nie tylko języków, ale uczestniczą też w zajęciach w ramach ukraińskiego systemu oświaty, tak by po powrocie do ojczyzny mogły bez przeszkód kontynuować edukację.
Nowym przedsięwzięciem w ramach RiO Edu Centrum jest Rio Vibe, czyli ośrodek skupiający się na wsparciu dzieci i młodzieży oraz ich rodziców w zakresie psychoedukacji oraz rozwoju motorycznego i społecznego. Działania te koncentrują się głównie na długofalowej pomocy psychoedukacyjnej w zakresie kryzysu emocjonalnego spowodowanego traumą wojenną, doznaną utratą bliskich i bezpiecznego środowiska.
Agata Kornhauser–Duda podczas wielu spotkań z uchodźczyniami z Ukrainy przekonała się, że rzadko korzystają one z pomocy psychologicznej oferowanej przez liczne ośrodki, fundacje i instytucje. W trakcie niedawnej wizyty w Urlach, Pierwsza Dama rozmawiała na ten temat ze specjalistami w zakresie zdrowia psychicznego z Ukrainy, którzy w Polsce uczestniczyli w szkoleniu. Dzisiaj Pani Prezydentowa podziękowała za powołanie RiO Vibe, a z Dianą Nausėdienė i przedstawicielami centrum rozmawiała o promocji terapii psychologicznych wśród naszych gości z Ukrainy oraz szkoleniach dla ukraińskojęzycznych specjalistów w dziedzinie zdrowia psychicznego.
Temat ten Małżonki Prezydentów kontynuowały podczas późniejszego spotkania w cztery oczy. Mówiły także o wspólnych inicjatywach na rzecz uchodźców w kontekście pomocy długofalowej i systemowej w zakresie zdrowia i edukacji oraz o działaniach humanitarnych Litwy i Polski.
WYG
Źródła i Fot: Kancelarie prezydentów RP i RL
.jpg)
