Na zaproszenie prezydenta Republiki Litewskiej Gitanasa Nausėdy 19 i 20 października prezydent RP Andrzej Duda złoży oficjalną wizytę na Litwie.
Wizyta jest poświęcona 230. rocznicy uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Obojga Narodów w dniu 3 maja i Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów z 20 października 1791 roku.
Wizyta obejmie pierwszy posiedzenie powołanej Rady Prezydenckiej RP i RL powołanej w 2020 roku.
Zaplanowano, że zajmie się bezpieczeństwem i obroną regionalną, wzmocnieniem więzi transatlantyckich, nielegalną migracją, Partnerstwem Wschodnim, współpracą gospodarczą, edukacyjną i kulturalną. Po posiedzeniu Rady Przewodniczących przywódcy obu krajów będą przemawiać na uroczystym posiedzeniu litewskiego Sejmu.
Prezydenci Litwy i Polski wezmą również udział w międzynarodowej konferencji naukowej poświęconej 230. rocznicy Konstytucji Rzeczypospolitej Obojga Narodów 3 maja i Aktu Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów oraz otworzą międzynarodową wystawę „Za Ojczyznę żyć. Litwa i Polska w 1791 r. Era Konstytucji ”, wygłoszą prezentacje na Litewskiej Konferencji Bezpieczeństwa Narodowego „Droga do Warszawskiego Forum Bezpieczeństwa”.
Prezydent RP przyjeżdża na Litwę z żoną Agatą Kornhauser-Dudą. Planowany jest osobny program dla pierwszych dam. Odwiedzą wileńskie gimnazjum im. Szymona Konarskiego, Narodowy Instytut Onkologii i Litewską Bibliotekę dla Niewidomych.
W lipcu na zaproszenie prezydenta Andrzeja Dudy przywódca Litwy złożył roboczą wizytę w Krakowie.
Wystawa poświęcona epoce Konstytucji 3 Maja
Muzeum Pałacu Władców w Wilnie zaprezentuje 19 października ogromną wystawę poświęconą epoce Konstytucji. Wystawa potrwa do 2022 roku. 16 stycznia. Otworzą ją prezydenci Litwy i Polski.
Nieoceniony ładunek trafił niedawno do Muzeum Pałacowego – to oryginał Konstytucji 3 Maja, często uważana z pierwszą noszącą nazwę Konstytucję Europejską, wprowadzonej 230 lat temu, w 1791 roku. przyjęty przez Sejm Republiki Obojga Narodów w dniu 3 maja. Dokument cenny dla historii wszystkich ziem Rzeczypospolitej Obojga Narodów (Litwy, Polski, Ukrainy, Białorusi i Łotwy) przechowywany jest w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie i opuszcza repozytoria tylko w wyjątkowych sytuacjach.
Dzięki staraniom Muzeum Pałacowo-Pałacowego oraz partnerów wystawienniczych w Polsce – Instytutu Adama Mickiewicza i Zamku Królewskiego w Warszawie - dokument ten został wyeksportowany na Litwę. Konstytucja została przywieziona do Wilna specjalnym transportem dla wartości muzealnych, dbających o mikroklimat itp.
Na wystawie zobaczymy zarówno broń, którą szlachta ozdobiła napisem „Vivat Konstetucia” na cześć dokumentu, który rozsławił Ojczyznę w Europie, jak i księgę wydatków szlachty żmudzkiej, w której odnotowuje się liczbę ubitych byków w celu świętowania uchwalenia Konstytucji.
Historycy czasami nazywają ten dokument państwowym dokumentem o dorosłości. W gazetach ówczesnych zamożnych krajów, w korespondencji dyplomatów i szlachty szeroko dyskutowano i podziwiano zmiany w Rzeczypospolitej Obojga Narodów
Kurator wystawy prof. dr. Ramunė Šmigelskytė-Stukienė twierdzi, że ta wystawa będzie pierwszą na Litwie próbą przedstawienia barwnej i złożonej epoki Konstytucji, poznania historii powstania i zniszczenia Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Zebrano kilkaset eksponatów z ponad 40 publicznych i prywatnych instytucji kultury – muzeów, bibliotek, archiwów, kościołów, klasztorów, prywatnych kolekcji na Litwie, w Polsce, na Ukrainie i Białorusi.
... i ustawie o wzajemnych gwarancjach
Otwarcie wystawy we wtorek 19 października obejmie kolejny ważny dla Litwy dokument - ustawę o wzajemnych gwarancjach (wzajemna obietnica). Została przyjęta przez Sejm Rzeczypospolitej Obojga Narodów 20 października 1791 roku.
Według dyrektora Pałacu Wielkiego Księstwa Litewskiego Muzeum Narodowego dr. Vydasa Dolinskasa, „to prawo uzupełniało, wyjaśniało, a nawet w pewnym sensie doprecyzowywało samą ustawę z 3 maja. Wyrażając zgodę na delegowanie większej liczby prerogatyw wspólnym instytucjom, Litwa uzyskała możliwość reprezentacji parytetowej i stała się w zasadzie równorzędnym partnerem Polski w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Jeśli zatwierdzenie Konstytucji z 3 Maja było ustępstwem Litwy wobec Polski w dążeniu do wspólnych celów i dobra ojczyzny, to ustawa o wzajemnych gwarancjach była już ustępstwem Polski i znakiem dobrej woli Litwy.:-Zatem, to połączenie konstytucji i ustawy jest doskonałym przykładem kompromisu politycznego - wyjaśnia dr. Vydas Dolinskas.
Zaręczenie odwoływało się do związku Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Powoływało wspólny zarząd nad wojskiem i skarbem. Komisja Wojskowa Obojga Narodów i Komisja Skarbowa Obojga Narodów miały się składać z równej liczby przedstawicieli Korony i Litwy. Zobowiązano się do takiej samej liczby ministrów i urzędników na Litwie, jak i w Koronie, z takimi samymi tytułami i uprawnieniami. Zapewniono alternatę Korony i Litwy w kierownictwie Komisji Skarbowej i Wojskowej, kasa skarbowa Wielkiego Księstwa Litewskiego pozostawać miała na Litwie. Sprawy sądowe Komisji Skarbowej dotyczące obywateli Wielkiego Księstwa Litewskiego i spraw litewskich rozpatrywane miały być przez osobny sąd skarbowy powołany dla Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Zaręczenie weszło w skład pacta conventa i zobowiązywało Stanisława Augusta Poniatowskiego i każdego następnego monarchę Rzeczypospolitej, tym samym było traktowane jako trwalsze niż postanowienia Konstytucji mogącej być rewidowaną co 25 lat wedle jej artykułu VI.
Ulica 3 Maja w Wilnie
Przed kilkoma dniami decyzją Rady Miasta Wilna odcinek ulicy Galvės stał się autostradą Rzeczypospolitej Obojga Narodów (część ulicy od Alei Savanorių do ulicy Leipalingio) i Autostradą Galvės (część ulicy Leipalingio do granicy miasta Wilna).
Potrzeba zmiany statusu ulicy na autostradę pojawiła się po rozmowach z Ministerstwem Transportu i Zarządem Dróg na temat ulic i ich zarządzania. Według nich logiczne jest, aby ulica prowadząca z miasta i służąca interesowi narodowemu stała się autostradą, podobnie jak inne szosy: Mińsk, Niemenczyna czy Moletai, ponieważ nie jest to ulica miejska, ale arteria komunikacyjna prowadząca z miasta do Polski.
Nazwa szosy Rzeczypospolitej Obojga Narodów została wybrana ze względu na utrwalenie przyjaźni obu narodów, ma też znaczenie historyczne – ta droga prowadzi do Warszawy - głosi komunikat samorządu wileńskiego.
Mapa Królestwa Obojga Narodów
WYG
Źródła i Fot: Kancelarie Prezydentów RL i RP; Muzeum Władców w Wilnie
