W niedzielę, 20 lipca, w skansenie w Puńsku, odbędzie się XXIII Festiwal Teatrów na Klepisku. W festiwalu uczestniczyć będą ludowi artyści z Sejneńszczyzny oraz Litwy. Poprzedzi go barwny korowód aktorów, którzy przejdą z Domu Kultury Litewskiej do skansenu.
Mimo, iż sztuki grane są w języku litewskim, to zrozumieć ich treść nie jest trudno. Są to przeważnie komedie, a artyści grają tak sugestywnie, że śmieją się nawet turyści z dalekich krajów, którzy coraz częściej trafiają na gościnną ziemię puńską. Podczas festiwalu teatry pokazują głównie przedstawienia oparte na motywach wiejskiego życia.
Co przybysza - oprócz rzecz jasna wysokiego poziomu artystycznego - zaskakuje, to sami artyści. Są wśród nich zwykli rolnicy, robotnicy, studenci, uczniowie, pedagodzy, lekarze, ludzie z tytułami naukowymi. Wszystkich łączy miłość do teatru, własnej kultury, języka. Przez długie zimowe wieczory, zamiast wylegiwać się przed telewizorem, biorą udział w licznych próbach, uczą się tekstów, grania, by, jak nadejdzie lato, pokazać się bliższym i dalszym znajomym, rozweselić ich, umilić wszak niełatwe życie mieszkańca wsi, mieszczucha zresztą też. I tak się dzieje na tych terenach od lat… ponad stu. W 2006 roku, w Puńsku właśnie, obchodzono okrągłą rocznicę wystawienia na ziemiach litewskich pierwszej sztuki teatralnej, co upamiętniono kamiennym obeliskiem, ze stosownym napisem, stojącym przy Litewskim Centrum Kultury Ludowej. Najstarszym teatrem tego typu w Polsce jest Teatr Stodolany Domu Kultury Litewskiej w Puńsku, który powstał w 1958 roku
Sama nazwa „Teatr Stodolniany” lub „na klepisku” wzięła się stąd, że przed laty nie było na wsi ani domów kultury, ani świetlic. Jedynym miejscem, gdzie mógł zebrać się tłum ludzi, była waśnie stodoła. Potem, w latach 70 - tych ubiegłego wieku, gdy jakieś tam domy kultury co prawda już były, to rolnicy budując nowe stodoły, specjalnie przystosowywali je nie tylko do składowania siana i zboża, ale i…wystawiania sztuk teatralnych. W zasadzie w każdej wsi można było znaleźć z jedną taką stodołę. Takie przedstawienia obywały się m.in. w Krejwianach, Wołyńcach, Klejwach, Wojtokiemiach, Żegarach. Obecnie, m.in. ze względów bezpieczeństwa pożarowego, takie spektakle odbywają się bądź w domach kultury, bądź właśnie w skansenie. Inna sprawa, że najstarsi mieszkańcy nie pamiętają, by w czasie spektaklu spłonęła jakaś stodoła. Każdy widz czuł potrzebę bycia odpowiedzialnym.
Na początku lat 90-tych ub. wieku samorząd Puńska przeniósł z okolicznych wsi kilka starych ludowych budynków i utworzył skansen. Sztuki podczas festiwali są wystawiane właśnie w starym skansenie, w typowej wiejskiej stodole. Festiwal zaczyna się zawsze od barwnego korowodu artystów, idących od Litewskiego Domu Kultury w kierunku skansenu.
Program:
9.15 – korowód od Domu Kultury Litewskiej do skansenu
10.00 – 17.00 – Przedstawienia w skansenie:
10.00 – ludowi artyści z DKL w Puńsku pokażą przestawienie pt.„Vasaros darbai” (Wiosenne prace), według poematu. K. Donelaičio „Metai”( Rok”), reż. Jolanta Malinauskaitė-Vektorienė;
10.30 – Zespół z DLK zaprezentuje kolejne przedstawienie wg, Keturakis „Amerika pirtyje“,(Ameryka w łaźni) reż. Jolanta Malinauskaitė-Vektorienė;
11.30 – Teatr z Litwy z Agluonėnai - „Meilės kvadratas” ( kwadrat miłości), reż. Domininkas Malajavas;
12.30 – Centrum kultury z Anykščiai – przedstawienie pt. „Daukantas“, wg. J. Marcinkevičiaus, reż. Jonas Buziliauskas.
13.30 – Teatr z Domu Kultury w Skapiškiai, na Litwie, pokaże sztukę „Stebuklė” (Cud), a teatr dzieci i młodzieży z tej samej miejscowości - „Ku-kū“, zaprezentuje „Pavasario linksmybės“ (Wiosenne wesołości), wg. K. Donelaičio poematu „Metai“, w reż. Vita Vadoklytė;
14.00 – Ludowy teatr Bazilionų, z Litwy, „pokaże sztukę, G. M. Martineza De Sierra pt. „Lopšinė vienuolyne” ( kołyska w zakonie), reż. Birutė Sinkevičienė;
15.00 – Ludowi artyści z Sejn zaprezentują sztuką Vaižgantasa pt. „Namai pragarai” ( Mieszkania – piekła), reż. Eugenija Pakutkienė;
16.00 – Stary Teatr z Agluonėnai pokaże sztukę M. Palionisa „Geriau vėliau negu niekad”(Lepiej późno niż wcale) reż. Egidijus Kupčiūnas, Augustinas Šutkus;
17.00 – Zakończenie festiwalu.
Jan Wyganowski
