W Sejnach organizacje litewskie oraz Konsulat Republiki Litewskiej zorganizowały uroczystość z okazji 40. rocznicy powrotu mszy św. w języku litewskim do Bazyliki.
W 1971 roku garstka katolików pochodzenia litewskiego z sejneńskiej parafii postanowiła rozpocząć niezwykły protest o przywrócenie nabożeństw w języku litewskim w Bazylice w Sejnach. Przejawił się on w tym, że po zakończeniu polskiego nabożeństwa klękali i głośno modlili się po litewsku. Trwało to do 1983 roku i ani służby bezpieczeństwa, ani hierarchowie kościelni nie byli w stanie zatrzymać akcji wyrażonej w tak niezwykłej formie.
Było też wiele próśb, petycji, wyjazdów delegacji do władz kościelnych, z papieżem włącznie.
Dopiero nowy biskup łomżyński Juliusz Paetz, mianowany przez papieża Jana Pawła II, zezwolił na odprawianie mszy w języku litewskim w Bazylice. Dekretem podpisanym 16 października 1983 r. przywrócił liturgię w języku litewskim.
Uroczystości
Z tej okazji odbyła się konferencja, podczas której pochodzący z gminy Puńsk historyk prof. dr Bronius Makauskas przeczytał raport „Gniew Boży i Łaska”, mówiący o trudnościach, jakie musieli pokonać wierni kościoła katolickiego narodowości litewskiej, próbując odzyskać w Sejnach usługi w swoim własnym języku. Historyk Julia Račiuvienė, która zgromadziła wiele dokumentów historycznych, opowiedziała także o zmaganiach wielu, wielu osób w tej sprawie
Uroczystości zgromadziły najbardziej aktywnych uczestników broniących swoich praw w języku ojczystym w kościele, krewnych, którzy byli wtedy jeszcze nastolatkami, ale którzy już pamiętali wydarzenia z tamtych czasów i zrozumieli ich znaczenie. Po wysłuchaniu wystąpień głos zabrali m.in. Stase Miliauskiene, Jonas Zukauskas, Viktoras Vaina. Przy okazji upamiętnienia, Algirdas Vektorius, przewodniczący Stowarzyszenia im. św. Kazimierza poinformował, że państwo Algirdas i Elena Nevuliai z Sejn przekazali środki finansowe na granitową tablicę upamiętniającą tych, którzy walczyli o litewską mszę.
Arcybiskup Longinas Virbalas, delegat Konferencji Biskupów Litwy do spraw zagranicznych
kapelanów litewskich, cieszył się, że sytuacja się zmieniła i Litwini mogą spotykać się w Domu Litewskim, dzieci uczą się w litewskiej szkole „Žiburis”, działa konsulat litewski. Następnie odprawił mszę litewską w sejneńskiej Bazylice.
Wiara i edukacja
- Historia uczy, że dla Litwinów mieszkających poza Litwą wiara i edukacja w języku ojczystym to dwie rzeczy nierozłączne. Tam, gdzie można było zorganizować szkolnictwo litewskie i w pobliżu znajdował się litewski ksiądz, znacznie łatwiej było zachować tożsamość narodową - powiedział szef Konsulatu Republiki Litewskiej w Sejnach Genadijus Mackelis.
Zauważył także, że wysiłki na rzecz przywrócenia nabożeństw litewskich do Bazyliki w Sejnach zjednoczyły społeczność litewską, przyczyniły się do wzmocnienia więzi z Litwinami żyjącymi w ówczesnym wolnym świecie i zachowania ich tożsamości. Według niego upór ówczesnych Litwinów sprawił, że w Sejnach działa dziś szkoła „Žiburis”, „Lietuvių namai” (Dom Litewski) oraz misja dyplomatyczna Litwy.
Podczas konferencji odbyła się wystawa obrazująca historię walk o litewskie msze, a także wystąpiły zespoły artystyczne z Domu Litewskiego w Sejnach.
WYG
Źródła fot: Konsulat Republik Litewskiej w Sejnach; Fundacja Dom Litewski w Sejnach
