Suwałki. Powstanie litewskie centrum oświaty i kultury?

Być może jeszcze tej jesieni litewskie rodziny, mieszkające w Suwałkach, będą mogły wysłać swoje dzieci do litewskojęzycznego przedszkola. Nowa placówka to pierwszy krok do stworzenia Litewskiego Centrum Kultury i Edukacji w Suwałkach.

Przewodniczący litewskich organizacji działających na Sejneńszczyźnie i Suwalszczyźnie zwrócili się już pod koniec marca do prezydenta Suwałk o pomoc w tworzeniu takiego centrum, a w szczególności przyznania na ten cel odpowiednich pomieszczeń. Przedstawiciele litewskiej mniejszości narodowej do prośby dołączyli deklaracje podpisane przez kilkadziesiąt osób zainteresowanych utworzeniem ośrodka w Suwałkach.

- Dynamicznie rozwijające się Suwałki stają się miejscem pracy i życia dla litewskiej młodzieży z pogranicza Polski i Litwy. Dlatego uważamy, że ten potencjał kulturalny i intelektualny należy wykorzystać dla dobra Suwałk, przy jednoczesnym wspieraniu kultury i tradycji litewskiej. W naszym rozumieniu najlepiej byłoby stworzyć ośrodek kultury i edukacji litewskiej w Suwałkach. Tu by istniało przedszkole z litewskim językiem nauczania, pomieszczenia na szeroko rozumiane działania artystyczne i szkoła podstawowa z litewskim językiem nauczania – napisali szefowie litewskich organizacji.

Powstanie takiego centrum w Suwałkach było jednym z głównych tematów zeszłotygodniowej wizyty reprezentantów litewskiego Sejmu w Polsce. Omawiano go w Klubie Litewskim „Vienybė” (Jedność) w Suwałkach. W spotkaniu uczestniczył także przewodniczący Rady Miejskiej Suwałk Zdzisław Przełomiec. - Z pewnością pochylimy się nad tym pomysłem – mówił w rozmowie z „Przeglądem Bałtyckim” przewodniczący.

Natomiast w wtorek, 26 czerwca br. w Wilnie, o projekcie rozmawiali przedstawiciele litewskich organizacji w Polsce i rządu Litwy. Chodzi o wsparcie finansowe przedsięwzięcia. Litewska społeczność w Polsce chce, aby projekt budowy placówki wsparł także rząd Litwy. A najlepiej, aby porozumienie w tej sprawie pomiędzy Polską a Litwą odbywało się na jak najwyższym poziomie.

Litewski rząd zapowiada pomoc w utworzeniu centrum edukacyjno-kulturalnego w Suwałkach. Wicekanclerz rządu Deividas Matulionis, który spotkał się z przedstawicielami litewskiej społeczności w Polsce, powiedział agencji BNS m.in.:- Jeżeli centrum edukacyjno-kulturalne powstanie, będzie mogło być wspierane przez litewskie ministerstwa kultury, oświaty i MSZ. Propozycja jest całkowicie racjonalna. Litewski konsul pracuje obecnie w tym kierunku oraz prowadzi rozmowy z samorządem w Suwałkach w sprawie udostępnienia pomieszczenia. Będziemy w miarę możliwości w tej sprawie pośredniczyć, żeby pomysł został urzeczywistniony oraz prowadzić rozmowy z instytucjami polskich władz.

Coraz więcej litewskich rodzin

Przewodnicząca Wspólnoty Litwinów w Polsce Jolanta Malinauskaitė-Vektorienė (Malinowska-Wiaktor) powiedziała w trakcie wizyty parlamentarzystów, że taka instytucja jest w Suwałkach bardzo potrzebna, ponieważ w tym mieście przebywa wielu mieszkańców litewskiego pochodzenia, którzy chcą, aby ich dzieci kształciły się w ojczystym języku.

- Suwałki to intensywnie rozwijające się miasto. Przenoszą się do niego młode rodziny z dziećmi z Puńska, z powiatu sejneńskiego. Przyciąga ich rosnąca liczba miejsc pracy, szczególnie dla osób mówiących po litewsku. Chcemy, aby Litewskie Centrum Kultury i Edukacji stało się instytucją, w której pod jednym dachem znajdzie się miejsce zarówno dla przedszkolaków, jak i uczniów” – powiedziała J. Malinauskaitė-Vektorienė dla litewskiego dziennika „Lietuvos žinios” ( litewskie wiadomości), dodając, że bez pomocy Litwy, trudno byłoby uruchomić takie centrum, choć władze miasta są przychylne.

Jej zdaniem, jeśli tylko uda się znaleźć odpowiednie pomieszczenie, przedszkole dla 20 osób mogłoby zacząć działać już we wrześniu br.

Do tych optymistycznych prognoz sceptycznie podchodzi litewski konsul w Sejnach Wacław Stankiewicz. Według niego, otwarcie przedszkola jesienią br. jest mało realne, bardziej prawdopodobne jest utworzenie grup dla dzieci litewskojęzycznych w polskich przedszkolach. Samo znalezienie odpowiedniej przestrzeni dla centrum nie powinno być trudne, jednak będzie możliwe dopiero w 2019 roku – władze miasta, które obiecały w tym pomóc, obecnie - jak mówił konsul - prowadzą remont budynku.

Na wzór sejneński

Konsul jest przekonany, że Litewskie Centrum Kultury i Edukacji będzie mogło zarabiać na swojej działalności, tak, jak robi to Dom Kultury Litewskiej w Sejnach. Jego budynek należy do Fundacji „Lietuvių namai”, w której członkami rady są przedstawiciele różnych litewskich organizacji i resortów rządowych, w tym Ministerstwa Nauki i Oświaty, Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Ministerstwa Kultury.

„Lietuvos žinios” piszą, że prezydent Suwałk Czesław Renkiewicz sprzyja temu projektowi i obiecuje pomóc w jego realizacji. „Gmina Suwałki gotowa jest pomóc Litwinom. Będziemy szukać pomieszczenia na litewskie centrum, obiektu w centrum miasta. Współpracujemy z Litwą. To są nasi sąsiedzi, więc projekty i cele muszą być wspólne. Musimy wspierać się nawzajem” – powiedział prezydent.

Na razie tylko klub

Obecnie w mieście istnieje tylko niewielki klub litewski„Vienybė” (Jedność). Działają tu tylko zespoły artystyczne, spotykają się litewskie rodziny. Kilkanaście dzieci uczy się po obowiązkowych zajęciach szkolnych, języka litewskiego w jednej z suwalskich szkół.

– Największym problemem Litwinów w Polsce nie jest dwujęzyczność, a sytuacja oświaty. Obliczamy, że w Suwałkach mieszka około tysiąca ludzi pochodzenia litewskiego, a nie ma tam ani litewskiego przedszkola, ani litewskiej szkoły, odbywają się tylko lekcje litewskiego raz w tygodniu – wyjaśniała Malinauskaitė-Vektorienė dla „Przeglądu Bałtyckiego”.

WYG

Na podstawie: lzinios.lt, consulate-sejny.mfa.lt; wilnoteka,lt; Przegląd Bałtycki”

Na fot. Klub „Vienybė”