Prezydent RP Andrzej Duda z Małżonką od środy przebywają na Litwie, gdzie za blisko tydzień odbędzie się Szczyt NATO.
Prezydent Litwy Gitanas Nausėda tak przywitał delegację polską: - Litwę odwiedza mój dobry przyjaciel, przyjaciel naszego narodu i naszego kraju, prezydent Polski Andrzej Duda.
Litwę i Polskę łączy nie tylko wspólna historia, ale także silna przyjaźń oparta na zaufaniu. Jesteśmy gotowi pomagać sobie nawzajem i wspólnie przeciwdziałać pojawiającym się zagrożeniom. Dopóki jesteśmy razem, jesteśmy silni i niezłomni - powiedział prezydent Republiki Litewskiej
Andrzej Duda został uhonorowany w Wilnie litewskim Krzyżem Wielkim Orderu Krzyża Pogoni, a małżonka prezydenta Agata Kornhauser-Duda - Krzyżem Wielkim Orderu Witolda Wielkiego; prezydent Litwy Gitanas Nauseda został odznaczony Orderem Orła Białego - poinformowała w środę Kancelaria Prezydenta.
Spotkanie Prezydentów rozpoczęło się od ceremonii wręczenia orderów. Andrzej Duda został uhonorowany dziś w Wilnie Krzyżem Wielkim Orderu Krzyża Pogoni, zaś Przywódca Litwy odebrał najwyższe polskie odznaczenie, jakim jest Order Orła Białego.
Utytułowane zostały również Pierwsze Damy. Diana Nausėdienė otrzymała Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski, natomiast Agata Kornhauser–Duda Krzyż Wielki Orderu Witolda Wielkiego. To najwyższe z litewskich odznaczeń państwowych, ustanowione w 1930 na pamiątkę 500. rocznicy śmierci wielkiego księcia Witolda, przyznane zostało także Andrzejowi Dudzie. Prezydent odebrał je w 2019 r.
Współpraca gospodarcza
- W ubiegłym roku Polska stała się drugim partnerem Litwy pod względem zarówno importu, jak i eksportu - powiedziała Beata Czaplińska, dyrektor wykonawcza Polsko - Litewskiej Izby Handlowej.
- Z zadowoleniem notowaliśmy duży wzrost eksportu produktów litewskiego pochodzenia jak też importu polskich towarów na Litwę” – odnotowała gość Salonu Politycznego Radia Znad Wilii.
Beata Czaplińska dodała, że cieszy duże zainteresowanie Litwinów Polską jako krajem atrakcyjnym turystycznie.
- Współpraca biznesowa również ma bardzo dobrą dynamikę - dodała Beata Czaplińska.
Połączyć Augustów z Olitą
Prezydent Litwy również zwrócił uwagę na współpracę gospodarczą i infrastrukturalną.
-W ubiegłym roku Polska została głównym partnerem handlowym Litwy. (…) Ta wymiana gospodarcza bardzo cieszy; mamy nadzieję, że wzrośnie jeszcze bardziej - mówił Nauseda, podkreślając jednocześnie konieczność przyspieszenia wspólnych projektów infrastrukturalnych, jak linia kolejowa Rail Baltica, trasa Via Baltica, integracje systemu elektroenergetycznego państw bałtyckich z resztą Europy i realizację alternatywnego dla obecnego drogowego szlaku komunikacyjnego, który łączyłby Augustów z litewską Olitą (Alytus).
- Te korytarze transportowe, drogowe i kolejowe, są bardzo ważne dla zapewnienia mobilności wojskowej, zwłaszcza przez przesmyk suwalski - dodał Nauseda.
Bezpieczeństwo - główny temat rozmów
Bezpieczeństwo to główny temat rozmów, które Andrzej Duda przeprowadza z litewskimi politykami, m.in. z Prezydentem Gitanasem Nausėdą czy Premier Ingridą Szimonyte. Wspólnie z Małżonką weźmie także udział w uroczystych obchodach Święta Narodowego Litwy oraz spotka się z przedstawicielami społeczności polskiej w Jaszunach. Podczas wizyty Prezydenci RP i RL udadzą się też do Kłajpedy, by obserwować ćwiczenia polskich i litewskich wojsk specjalnych.
Tematem rozmów politycznych w Wilnie jest bezpieczeństwo nie tylko w kontekście Szczytu Sojuszu Północnoatlantyckiego, ale także wojny na Ukrainie oraz sytuacji na sąsiadującej z naszymi państwami Białorusi w związku z przemieszczeniem tam Grupy Wagnera oraz rozlokowaniem ładunków nuklearnych. Poruszone zostaną także zagadnienia dotyczące projektów infrastrukturalnych, energetycznych i komunikacyjnych.
Po skończonych rozmowach, podczas wspólnej konferencji prasowej, Prezydent RP przypomniał, że już jakiś czas temu umówił się z Prezydentem Nausėdą, że Polska przyśle swój kontyngent wojskowy, żeby odbyć manewry na Litwie i po to, by wesprzeć ochronę szczytu NATO.
– Cieszę się, że nasi żołnierze te misje wykonają. Mam też nadzieję, że z panem Prezydentem w przyszłości będziemy inspiratorami jeszcze szerzej zakrojonych wspólnych manewrów wojskowych, zacieśniając tym samym współdziałanie pomiędzy naszymi armiami – mówił Andrzej Duda, przypominając, że Polska prowadzi dynamicznie proces modernizacji wojska.
W środę wieczorem w Pałacu Władców w Wilnie odbył się oficjalny obiad wydany przez Prezydenta Litwy i Małżonkę na cześć polskiej Pary Prezydenckiej. W uroczystosci miała zaszczyt uczestniczyć Jolanta Malinowska - Wiaktor, przewodnicząca Wspólnoty Litwinów w Polsce.
To bez wątpienia wielkie wyróżnienie dla mniejszości litewskiej w Polsce. W Pałacu Władców obchodzono 770. rocznicę koronacji jedynego litewskiego króla Mindaugasa.
Za zasługi dla Litwy prezydent Litwy odznaczył pięciu obywateli Polski
Z okazji obchodzonego 6 lipca Dnia Państwa (Dzień Koronacji Króla Litwy Mendoga) i Dnia Pieśni Narodowej prezydent Gitanas Nausėda wręczył dziś odznaczenia państwowe za zasługi dla Litwy i rozsławianie jej imienia w świecie. Wśród odznaczonych są obywatele Polski.
Podczas uroczystej ceremonii w Sali Białej Pałacu Prezydenckiego prezydent odznaczył 54 zasłużonych dla Litwy przedstawicieli nauki, oświaty i kultury, promotorów inicjatyw społecznych i obywatelskich, ambasadorów, urzędników państwowych, funkcjonariuszy i in. Ogółem odznaczenia państwowe przyznano dla 76 osób.
Wśród uhonorowanych są zarówno obywatele Litwy, jak i obcokrajowcy, w tym pięciu Polaków:
- Za aktywną działalność na rzecz wzmocnienia międzypaństwowych relacji Litwy i Polski, za pielęgnowanie wartości demokratycznych Wielkim Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi dla Litwy odznaczony został polski politolog, dziennikarz, dyplomata Jakub Radomir Kumoch.
- Urszula Marta Śniegowska – historyk sztuki, kuratorka wystaw, ekspertka filmowa – uhonorowana została Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi dla Litwy za aktywne promowanie litewskich artystów na świecie, za realizację w Polsce projektów o litewskiej sztuce i filmie.
- Krzyż Oficerski Orderu Zasługi dla Litwy przyznano również dla burmistrza Myśliborza Piotra Jerzego Sobolewskiego za aktywną działalność w pielęgnowaniu litewskiego dziedzictwa historycznego i kulturowego w Polsce, za pielęgnowanie pamięci o litewskich lotnikach Steponasie Dariusie i Stasysie Girėnasie oraz promowaniu ich historycznego ich lotu.
Steponas Darius i Stasys Girėnas przed I wojną światową wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych. Odbyli służbę w amerykańskiej armii, później pracowali w amerykańskim lotnictwie cywilnym. Chcieli powtórzyć wyczyn Charlesa Lindbergha, który w 1927 r. jako pierwszy przeleciał nad Atlantykiem. Litwini wystartowali 15 lipca 1933 r. samolotem „Lituanica” z Nowego Jorku w rocznicę zwycięskiej bitwy pod Grunwaldem. Chcieli pokonać 7 tys. kilometrów i dolecieć do Kowna. Po ponad 37 godzinach lotu rozbili się w pobliżu Kundham (obecnie Pszczelnik) koło Myśliborza - zabrakło im 650 kilometrów. Ich ciała przewieziono do Kowna.
Steponas Darius i Stasys Girėnas są patronami Szkoły Podstawowej w Puńsku.
- Za działalność naukową, pedagogiczną i muzealną, nieoceniony wkład we wspólną kulturę narodów litewskiego i polskiego Krzyżem Rycerskim Orderu Zasługi dla Litwy odznaczony został prof. Andrzej Tadeusz Betlej, dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu – Państwowych Zbiorów Sztuki.
- . Krzyżem Rycerskim Orderu Zasługi dla Litwy uhonorowany został prof., dr hab. Andrzej Szczerski – historyk sztuki, krytyk, dyrektor Narodowego Muzeum w Krakowie – za prowadzenie badań naukowych, poświęconych sztuce i architekturze Litwy i Polski, za organizowanie w Krakowie wydarzeń poświęconych 700-leciu Wilna.
Wspólna deklaracja prezydentów Polski Litwy
Prezydenci Polski Andrzej Duda i Litwy Gitanas Nausėda podpisali wspólną deklarację.
Jedna z jej części dotyczy mniejszości narodowych, a kolejna problematyki transgranicznej
Pierwsza nosi tytuł - Mniejszości narodowe, edukacja, nauka, kultura i pamięć europejska
Oto jej treść:
1. Promujemy partnerstwo między naszymi krajami i obywatelami w dziedzinie edukacji, nauki, badań i kultury.
2. Podkreślamy, że polska mniejszość narodowa na Litwie i litewska mniejszość narodowa w Polsce są nierozłącznymi częściami naszych społeczeństw i mają pozytywny wpływ na nasze życie społeczne, kulturalne i gospodarcze.
Będziemy nadal dbać o ochronę ich praw, mając na uwadze nasze zobowiązania w tym zakresie wynikające z Traktatu o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy między Republiką Litewską a Rzecząpospolitą Polską, a także nasze zobowiązania międzynarodowe.
3. Przede wszystkim angażujemy się w utrzymanie i wzmacnianie wysokiej jakości edukacji mniejszości narodowych. Zgadzamy się na zacieśnienie współpracy, które planowane jest na rok 2019. W Deklaracji o oświacie polskiej mniejszości narodowej w Republice Litewskiej i litewskiej mniejszości narodowej w Rzeczypospolitej Polskiej.
4. Zgadzamy się na wzmożenie wysiłków na szczeblu międzynarodowym w celu potępienia trwających naruszeń praw człowieka popełnianych przez autorytarne dyktatury, uczczenia pamięci ich ofiar oraz zwrócenia uwagi społeczeństw europejskich na toczącą się walkę z brutalnymi reżimami. Wzywamy odpowiednie instytucje do wzmocnienia programów edukacyjnych i badawczych, do wzmożenia wysiłków w walce z dezinformacją i próbami pisania historii na nowo, do zwrócenia należytej uwagi na ściganie i upamiętnianie zbrodni popełnionych przez reżimy totalitarne, do ukończenia pomnika pamięci ofiar totalitaryzmu w Brukseli oraz rozwijanie projektów Europejskiej Sieci Pamięci i Solidarności.
5. Będziemy dalej podkreślać wspólną historię i dziedzictwo kulturowe naszych krajów w kontekście europejskim. Żywym przykładem takiej współpracy są lata 1863-1864: 160. rocznica powstania (styczniowego), które wspólnie świętowali Polacy, Litwini, Białorusini i Ukraińcy. Po niej odbędą się obchody 230. rocznicy powstania Tadeusza Kościuszki.
II. Interoperacyjność i synchronizacja
1. Podkreślamy strategiczne znaczenie litewskich i polskich projektów infrastrukturalnych w zakresie energetyki, transportu i mobilności wojskowej, na przykład budowy Rail Baltica, Via Baltica i Via Carpatia. W ubiegłym roku uruchomiono połączenie gazowe GIPL, integrujące kraje bałtyckie i Finlandię z unijną siecią przesyłową gazu. Synergia z terminalem skroplonego gazu ziemnego w Kłajpedzie pozwala naszym krajom na zapewnienie sobie alternatywnych źródeł gazu, zwiększając tym samym bezpieczeństwo dostaw energii.
2. Odnotowujemy pomyślną integrację systemów elektroenergetycznych Litwy i Polski z połączeniem „LitPol Link”, a także realizację wielu innych strategicznych projektów ważnych dla bezpiecznej, niezawodnej i niezależnej pracy systemu elektroenergetycznego, co zostało potwierdzone przez najnowsza analiza stabilności Gdańskiego Instytutu Elektroenergetyki.
Popieramy dalsze starania o jak najszybsze zakończenie synchronizacji systemów elektroenergetycznych krajów bałtyckich ze strefą synchroniczną sieci elektroenergetycznych Europy kontynentalnej, do której należy odpowiednio przygotować, aby uniknąć nieoczekiwanych zagrożeń i zapewnić bezpieczeństwo energetyczne regionu , chroniąc przed ewentualnymi zagrożeniami lub zaburzeniami geopolitycznymi, a także ostatecznie uniezależniając się od rosyjskiego systemu elektroenergetycznego, który obecnie dostarcza energię do krajów bałtyckich.
W pełni popieramy przyjęty już scenariusz, w którym podmorski kabel HVDC – Harmony Link – będzie kluczowym elementem zapewniającym odporność synchronizacji i możliwość transgranicznej wymiany energii elektrycznej ( biegnący po dnie morza od polskiego do litewskiego wybrzeża. To zmiast planowango wcześnej drugiego „mostu” energetycznego biegnącego m.in. przez nasz Regin – dop. redakcja)
3. Podkreślamy znaczenie inicjatywy „Pasy Solidarności” dla zapewnienia alternatywnych szlaków handlowych dla Ukrainy przez UE. Litwa i Polska będą dalej zacieśniać współpracę w celu wzmocnienia trwałych powiązań z Ukrainą w celu zwiększenia zdolności transportowej podwójnego zastosowania między Morzem Bałtyckim a Morzem Czarnym. Podkreślamy potrzebę zwiększenia unijnego finansowania projektów mobilności wojskowej.
4. W ramach przygotowań do zbliżającego się Szczytu Inicjatywy Trójmorza (3SI) na Litwie w 2024 r. będziemy kontynuować wspólne wysiłki w formacie 3SI na rzecz zwiększenia łączności i współpracy gospodarczej w naszym regionie, wzmocnienia więzi transatlantyckich, wykorzystania 3SI jako platformy odbudowę Ukrainy i pomoc w integracji jej infrastruktury z UE i 3SI
Źródła i fot: Kancelarie prezydentów RP (Fot: Grzegorz Jakubowski KPRP) i RL; Ambasada RP w Wilnie
Fot. Kancelaria Prezydenta RL/Robertas Dačkus
Fot. Jolanta Malinowska - Wiaktor
