Umowa to podstawa, także w przypadku pracy sezonowej czy też wakacyjnej. Warto sprawdzić, czym różni się umowa zlecenia od umowy o dzieło i z której z nich wynika obowiązek ubezpieczenia społecznego.
Wykonując umowę zlecenia bądź umowę o świadczenie usług zostaniemy objęci ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowymi, wypadkowym i zdrowotnym. Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Od tej reguły są wyjątki:
-
zleceniobiorca może nie być objęty obowiązkowo ubezpieczeniami społecznymi, jeśli ma inny tytuł do ubezpieczeń, np. pracuje na cały etat.
-
nie zostanie objęty ubezpieczeniami, jeśli jest uczniem lub studentem i nie skończył 26 lat.
-
jeÅ›li wykonuje umowÄ™ zlecenia dla firmy, której jednoczeÅ›nie jest pracownikiem, zostanie objÄ™ty obowiÄ…zkowo ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowymi, chorobowym, wypadkowym i zdrowotnym. W takiej sytuacji dla celów ubezpieczeÅ„ taka osoba uważana jest za pracownika.
Zawarta została umowę o dzieło. Takie osoby nie podlegają ubezpieczeniami społecznymi i ubezpieczeniem zdrowotnym ani obowiązkowo, ani dobrowolnie.
JeÅ›li zawarta zostaÅ‚a umowÄ™ o dzieÅ‚o z firmÄ…, której jednoczeÅ›nie jesteÅ›my pracownikiem albo w ramach tej umowy wykonujemy pracÄ™ na rzecz pracodawcy, taka osoba uważana jest za pracownika. Dlatego objÄ™ta zostanie obowiÄ…zkowymi ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowymi, chorobowym, wypadkowym i zdrowotnym.
Umowa zlecenia czy umowa o dzieło
Zgodnie z zasadÄ… swobody umów to strony decydujÄ…, jakÄ… umowÄ™ zawierajÄ…. Jednak gdy wybierajÄ… rodzaj umowy, powinni przestrzegać przepisów, w szczególnoÅ›ci odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego. Charakter umowy okreÅ›la bowiem nie tylko sama nazwa umowy, ale przede wszystkim jej treść, a także warunki i okolicznoÅ›ci, które towarzyszÄ… jej wykonywaniu.
Elementy obu umów, na które warto zwrócić uwagÄ™:
-
Przedmiot i cel umowy
Przedmiotem umowy o dzieÅ‚o jest zobowiÄ…zanie do wykonania dzieÅ‚a, czyli osiÄ…gniÄ™cia okreÅ›lonego, indywidualnego rezultatu w postaci materialnej lub niematerialnej. Wykonanie dzieÅ‚a najczęściej polega na: wytworzeniu rzeczy, zmianie rzeczy już istniejÄ…cej, naprawieniu rzeczy, przerobieniu rzeczy, uzupeÅ‚nieniu albo rozbudowie rzeczy, poÅ‚Ä…czeniu rzeczy z innymi rzeczami, dodaniu części skÅ‚adowych. Rezultat umowy o dzieÅ‚o powinien mieć byt samoistny, obiektywnie osiÄ…galny i pewny. Nie powinno być uznane za dzieÅ‚o coÅ›, co nie odróżnia siÄ™ w żaden sposób od innych wystÄ™pujÄ…cych na danym rynku rezultatów pracy, gdyż wówczas zatraciÅ‚oby swój indywidualny charakter dzieÅ‚a. DzieÅ‚o powinno być wyrazem kreatywnoÅ›ci i umiejÄ™tnoÅ›ci autora.
W przypadku umowy zlecenia czy umowy o świadczenie usług przedmiotem jest zobowiązanie do wykonywania określonych czynności.
Umowa o dzieÅ‚o różni siÄ™ od umowy zlecenia tym, że wykonawca umowy o dzieÅ‚o zobowiÄ…zuje siÄ™ nie do samego dziaÅ‚ania, lecz do uzyskania okreÅ›lonego dzieÅ‚a jako rezultatu tego dziaÅ‚ania. Wykonywanie okreÅ›lonej czynnoÅ›ci bez wzglÄ™du na jej rezultat jest wÅ‚aÅ›ciwe dla umów zlecenia.
-
Odpowiedzialność
W umowie o dzieÅ‚o osoba, która wykonuje tÄ™ umowÄ™, odpowiada za osiÄ…gniÄ™cie rezultatu. Nie jest ważne, czy doÅ‚ożyÅ‚a należytej starannoÅ›ci przy wykonywaniu dzieÅ‚a. Ryzyko obciąża wykonawcÄ™ umowy.
W umowie zlecenia to zleceniobiorca odpowiada za brak należytej starannoÅ›ci przy wykonywaniu czynnoÅ›ci, a nie za jej wynik. W umowie zlecenia ryzyko, że rezultat nie zostanie osiÄ…gniÄ™ty, obciąża zleceniodawcÄ™. Zleceniobiorca nie odpowiada za brak rezultatu, do którego miaÅ‚y doprowadzić czynnoÅ›ci, które wykonuje. Zleceniobiorcy można przypisać brak należytej starannoÅ›ci.
-
Pewność rezultatu
W umowie o dzieÅ‚o osiÄ…gniÄ™cie rezultatu, przy speÅ‚nieniu okreÅ›lonych warunków, jest pewne. W umowie zlecenia – brak jest pewnoÅ›ci, czy czynnoÅ›ci, do których zobowiÄ…zaÅ‚ siÄ™ zleceniobiorca, doprowadzÄ… do zamierzonego rezultatu.
-
Powtarzalność
Dla umów zlecenia jest wÅ‚aÅ›ciwe wykonywanie powtarzalnych, odtwórczych czynnoÅ›ci bÄ…dź wykonywanie tych czynnoÅ›ci w sposób ciÄ…gÅ‚y lub zespoÅ‚owy.
-
Sprawdzian na istnienie wad fizycznych
W przypadku umowy o dzieÅ‚o – można sprawdzić, czy rezultat umowy ma wady fizyczne.
Katarzyna Krupicka
Regionalny Rzecznik Prasowy ZUS województwa podlaskiego