Nie tylko Polacy na Wschodzie borykają się z wieloma problemami. Nie brakuje ich także amerykańskiej Polonii. Jak podaje Polish Dayli News, w Filadelfii istnieje realna groźba wyburzenia katolickich kościołów, do których uczęszczają głównie Polacy. Na pierwszy ogień idzie kościół Świętego Wawrzyńca. Wśród Polaków sprawa budzi dodatkowe emocje, gdyż jest to zabytkowy kościół, pełniący ważną rolę w życiu tutejszej Polonii.
KoÅ›cióÅ‚ Å›w. WawrzyÅ„ca zostaÅ‚ bowiem zbudowany w latach 1882-1889 i jest najstarszym koÅ›cioÅ‚em katolickim w dzielnicy, wzniesionym przez polskich imigrantów. Nazywany jest "matkÄ… polskich koÅ›cioÅ‚ów", bo stÄ…d wychodziÅ‚y siÄ™ petycje w sprawie zaÅ‚ożenie kolejnych polskich parafii i budowania nowych koÅ›cioÅ‚ów. Za czasów probostwa ksiÄ™dza Gabriela Krausa (1897-1932) parafia wystawiÅ‚a w czasie I wojny Å›wiatowej setkÄ™ rekrutów do "BÅ‚Ä™kitnej Armii" gen. Hallera. KoÅ›cióÅ‚ odwiedziÅ‚ Ignacy Jan Paderewski w 1922 roku i gen. Józef Haller w roku 1923. Proboszcz Kraus odznaczony zostaÅ‚ po wojnie Mieczami Hallerowskimi i orderem Polonia Restituta. Ostatni proboszcz, ksiÄ…dz Frank A. Gwiazda przeszedÅ‚ na emeryturÄ™, a parafiÄ™ z dniem 1 lipca 2013 roku poÅ‚Ä…czono z parafiÄ… Holy Name of Jesus, pod przywództwem proboszcza Josepha J. Zingaro, który tu zostaÅ‚ przeniesiony z parafii Å›w. Jana Kantego na Bridesburgu. WydawaÅ‚o siÄ™, że osiÄ…gniÄ™to idealnÄ… harmoniÄ™. KoÅ›cióÅ‚ amerykaÅ„ski (irlandzki) zyskaÅ‚ przewagÄ™, ale wzmocniÅ‚ go dopÅ‚yw Polonii. KluczowÄ… rolÄ™ przyjÄ…Å‚ ks. Zingaro, popularny kapÅ‚an zwiÄ…zany licznymi wiÄ™zami z PoloniÄ…. WydawaÅ‚o siÄ™, że koÅ›cióÅ‚ zyskaÅ‚ nowÄ… szansÄ™ na przetrwanie pod skrzydÅ‚ami nowego proboszcza – już nie jako parafia, ale jako koÅ›cióÅ‚ rodowy (ancestral place), kultywowany przez caÅ‚Ä… PoloniÄ™ i polski zabytek bezpoÅ›rednio nawiÄ…zujÄ…cy do polskiej duchowoÅ›ci i polskiej sztuki.
Tuż przed Wielkanocą do parafian dotarła wiadomość: w komunikacie z 28 marca informowano o niebezpieczeństwie zawalenia się konstrukcji (imminent collapse) i zamknięciu kościoła do odwołania. Informację przekazano rodzicom i uczniom tegoż dnia, przy wychodzeniu ze szkoły. Jednak dwa dni wcześniej, podczas zebrania parafian, jakie odbyło się w budynku byłej plebanii św. Wawrzyńca, nie wspomniano wcale o "zamknięciu w trybie natychmiastowym".
PrzewodniczÄ…cy Rady Miejskiej Darrell Clarke zwoÅ‚aÅ‚ zebranie w Å›rodÄ™, 16 kwietnia br., na którym byÅ‚ obecny diakon Thomas Croke z ramienia archidiecezji, byÅ‚o też kilku czÅ‚onków Miejskiego WydziaÅ‚u Licencji i Inspekcji, przedstawiciele kompanii inżynieryjnej O'Donnell & Naccarato oraz garstka parafian, w tym A. J. Thompson i Susan Phillips. Nie byÅ‚o na nim mowy o groźbie zawalenia siÄ™ budynku. "PrzystÄ…pienie do wyburzenia koÅ›cioÅ‚a spotka siÄ™ z gwaÅ‚townÄ… reakcjÄ… mieszkaÅ„ców dzielnicy" - ostrzegali po zebraniu obecni tam parafianie. A. J. Thompson zaÅ‚ożyÅ‚ nawet biuletyn internetowy dla St. Laurentiusa (Å‚aciÅ„ska nazwa parafii Å›w. WawrzyÅ„ca).
Możliwość wyburzenia to czwarta i najtańsza opcja z czterech podanych przez firmę O'Donnel i Nacarrato. Inspekcję stanu budynku zaczęto w listopadzie, zgodnie z wymaganiami miejskiej ustawy do kontroli fasad. Parafianie ze swojej strony przeprowadzili badania w lutym tego roku i posiadają bardziej umiarkowane wyceny.
"Jestem zdegustowana" - powiedziaÅ‚a Sandy Salzman, dyrektorka wykonawcza New Kensington Community Development Corporation, która pod koniec grudnia 2012 roku poprowadziÅ‚a wycieczkÄ™ trasÄ… ożywionych Å›wiÄ…tecznie i udekorowanych koÅ›cioÅ‚ów na Fishtown, z przeznaczeniem dochodu na fundusz koÅ›cielny. "To sÄ… nasze skarby - pisaÅ‚a w zaproszeniach. - Drzwi do nich mogÄ… wkrótce zastać zabite deskami" - ostrzegaÅ‚a, o czym donosiÅ‚ 19 kwietnia br. Polish Dayli News.
MieszkaÅ„cy dzielnicy, wÅ›ród których Polacy już nie dominujÄ…, reagujÄ… bardzo emocjonalnie i chcÄ… ratować koÅ›cióÅ‚. Archidiecezja ogranicza jednak możliwoÅ›ci wÅ‚Ä…czenia siÄ™ Polaków, chcÄ…c utrzymać sprawÄ™ w ramach parafii - pisze polonijny dziennik.
Jan Wyganowski
