Sejny i Odrę dzieli cała Polska, łączy zaś obywatelska akcja zbierania podpisów, która może zmienić przyszłość rzeki. Fundacja Code for Green z Sejn, jako jedyna organizacja z województwa podlaskiego, dołączyła do ogólnopolskiej inicjatywy na rzecz nadania Odrze osobowości prawnej.
Ponad 400 wolontariuszek i wolontariuszy w całej Polsce zbiera podpisy poparcia dla ustawy, która nadaje Odrze osobowość prawną. Celem akcji jest zebranie 100 tysięcy podpisów, do połowy kwietnia. Jednym z miejsc na mapie działań na rzecz Odry są Sejny, znajdujące się przy granicy między Polską a Litwą. Dlaczego również w tym miejscu powstał punkt zbiórki podpisów?
- Żyjemy w jednym ekosystemie, połączonym siecią rzek. To, że Odra znajduje się na zachodzie Polski, a my jesteśmy nad Marychą na wschodzie, nie oznacza, że to, co dzieje się nad Odrą, nas nie dotyczy. Mimo że dzieli nas prawie 1000 km, zdecydowaliśmy się w Fundacji Code for Green zbierać podpisy, by rzeka Odra zyskała osobowość prawną. Dzięki temu mogłaby być reprezentowana i skutecznie chroniona. Jak można nam pomóc? Można przychodzić do naszej fundacji i podpisywać się pod inicjatywą ustawodawczą. Można również zostać wolontariuszem, który pomaga zbierać podpisy – serdecznie zapraszamy do współpracy - zaznacza Małgorzata Snarska-Nieznańska, prezeska Fundacji Code for Green i dodaje:
- Nasza fundacja prowadzi działalność edukacyjną w zakresie ochrony zasobów wodnych, klimatu oraz bioróżnorodności w szkołach, dlatego temat nie jest nam obcy. Staramy się wprowadzać sprawczą, praktyczną edukację do szkół, zarówno w ramach systemu edukacyjnego, jak i współpracując bezpośrednio z nauczycielami, dyrektorami szkół oraz samorządami. Chcemy, by dzieci na Suwalszczyźnie, w Sejnach, na Podlasiu, czy w Wielkopolsce, miały dostęp do edukacji, która przygotuje je do wyzwań przyszłego rynku pracy – tego, który będzie wymagał kompetencji cyfrowych i wiedzy o kryzysie klimatycznym.
Organizacja z Sejn o rzekach posiadających osobowość prawną edukuje w swoim pilotażowym programie „Code for Blue”, w którym uczestniczy 10 szkół z różnych województw w Polsce. Punktem wyjścia dla nauki o zasobach wodnych jest m.in. historia kanadyjskiej rzeki Magpie, która uzyskała status podmiotu prawnego – ten temat porusza dokument Ewy Ewart „Do ostatniej kropli”, wykorzystywany w trakcie zajęć „Code for Blue”. Warto nadmienić, że sama reżyserka należy do Rady Fundacji i wspiera jej działania.
Jak pokazuje historia Magpie, społeczna presja i zaangażowanie mogą przynieść realne zmiany. Podpis pod petycją to krok w stronę systemowej ochrony rzek, a przykład Odry może stać się precedensem także dla innych polskich rzek w trudnej sytuacji.
- Nie chodzi nam o to, by rzeka stała się osobą w ludzkim rozumieniu, lecz o to, by miała takie prawa, jakie dziś posiadają np. korporacje. Dzięki temu Odra mogłaby być reprezentowana w sądzie przez swoich przedstawicieli i skutecznie bronić się przed dalszą degradacją. Wciąż mamy w pamięci katastrofę ekologiczną z 2022 roku. Jej skala była ogromna – z Odry zniknęła ponad połowa populacji ryb i 90% mięczaków. Komisja Europejska uznała to za jedną z największych katastrof rzecznych ostatniej dekady w Europie. Mimo tego do dziś brakuje skutecznych mechanizmów ochrony rzek przed kolejnymi zagrożeniami. W Polsce wciąż postrzega się rzeki głównie jako źródło zasobów lub koryta transportowe. Tymczasem są one naszym wspólnym dobrem i mają fundamentalne znaczenie dla przyszłości – nie tylko jako element przyrody, ale i jako zasób strategiczny - dodaje Piotr Nieznański, dyrektor programowy „Code for Blue”, programu edukacyjnego Fundacji.
Osoby zainteresowane złożeniem podpisu pod petycją mogą odwiedzić biuro Fundacji Code for Green w Sejnach (pl. św. Agaty 4 lok. 1) - czynne od poniedziałku do piątku w godzinach 11:00–14:00 (w przypadku pytań, prosimy o kontakt z koordynatorką akcji 577 148 844).
